همزمان با شیوع و همه گیری بحران کرونا، نیاز و توجه همگان به ماسک های محافظ جهت مقابله با بیماری ها چندین برابر شد. این در حالیست که مدت ها پیش از اینکه ماسک های جراحی و ماسک های تنفسی N95 به این صورت وارد زندگی روزمره ما شوند، ماسک های صورت در صنعت مورد استفاده قرار می گرفتند.
ماسک های تنفسی تجهیزات حفاظت شخصی حداکثر فیلتراسیون را در برابر ذرات و آئروسل قطرات ارائه می دهند. آن ها در حال حاضر به طور گسترده توسط متخصصان مراقبت های بهداشتی که با COVID-19 مبارزه می کنند، استفاده می شوند. ماسک های جراحی وسیله ای پزشکی و یک بار مصرف اند که فقط در این زمینه استفاده می شوند، اما دستگاه های تنفسی مورد استفاده در صنعت، جزو دسته تجهیزات حفاظتی شخصی (PPE) هستند و محافظت تنفسی را ارائه می دهند.
در این مقاله به معرفی کامل ماسک ایمنی و تنفسی، انواع آن و کاربرد های آن ها می پردازیم. زمانی که اقدامات مهندسی برای کنترل سلامت هوا موثر و کافی نباشد، کارگران ملزم به استفاده از ماسک ایمنی هستند. استفاده از ماسک های ایمنی به دلیل ایجاد محدودیت در کار، جزو کنترل محاسبات مهندسی نیز محسوب نمی‌شوند.
ماسک های تنفسی (Respiratory Protection Masks) به تجهیزاتی اطلاق می شوند که از استنشاق و تنفس گاز های سمی و شیمیایی به جهت حفاظت از سیستم تنفسی افراد جلوگیری می کنند. ماسک ها، این عمل را به وسیله فیلتراسیون گازهای سمی و هوارسانی از منبع قابل تنفس انجام می دهند.
ماسک های تنفسی به دو دسته بندی اصلی تقسیم می شوند:
1. ماسک های هوا رسان اتمسفری (Atmosphere Supplying Respirators)
2. ماسک های تصفیه کننده هوا (Air Purifying Respirators)
این ماسک ها منبع تامین هوای تنفسی افراد خارج از محیط آلوده هستند. این فرآیند در شرایطی رخ می دهد که میزان اکسیژن موجود در هوای محیط کمتر از 21% باشد و یا آلودگی محیط به قدری بالا باشد که فیلتر ماسک نتواند هوای قابل تنفس فرد را تأمین کند. این نوع ماسک به دو دسته تقسیم می شوند:
1. ماسک های با مخازن کپسول سرخود (Self Contained Breathing Apparatus)
2. ماسک های هوا رسان شلنگی (Air Hose Supplied Air Respirators)
که در ادامه این مطلب به بررسی ویژگی های هر یک از این ماسک ها خواهیم پرداخت:
یکی از انواع انواع ماسک تنفسی فیلتر دار، ماسک های کپسول سرخود است. در این ماسک ها، افراد اکسیژن مورد نیاز خود را از یک منبع تنفسی همراه خود تأمین می کنند. این ماسک ها حداکثر تا چهار ساعت اکسیژن یا هوای مورد نیاز فرد را تأمین می کنند.
نوع دیگر از ماسک تنفسی فیلتردار، ماسک های هوا رسان شلنگی است. این تجهیزات هوای مورد نیاز فرد را از یک منبع ثابت هوای فشرده، مانند دستگاه های دمنده هوا، از طریق شلنگ تحت فشار تأمین می کنند. طول شلنگ این ماسک ها از 25 الی 300 فوت متغیر است. در پایین ترین فشار و بالاترین طول شلنگ، وسیله باید به میزان 170 L/min هوا ارسال کند. فشار دستگاه هم نباید از PSI125 بیشتر شود.
این نوع از ماسک ها آلاینده ها و مواد سمی موجود در هوای استنشاقی را به خود جذب می کنند. و به پنج دسته مختلف تقسیم می شوند:
1. ماسک های فیلتر کننده ذرات (Particulate Filtering Respirators)
2. ماسک های فیلتر کننده انواع گاز و بخارات سمی (Vapor and Gas Removing Respirators)
3. ماسک های الکتریکی تصفیه هوا (Powered Air Purifying Respirators)
4. ماسک های نجات (Escape Masks)
5. ماسک تنفسی نمدی با کاور زغال اکتیو (Combinations Particulate Removing and Vapor and Gas Removing)
که در ادامه هرکدام از آن ها را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم:
این ماسک های حفاظت در برابر گرد و غبار به منظور حفاظت در برابر گرد و غبارها ، فیوم ها (Fumes) و یا میست ها (Mists) مورد استفاده قرار میگیرند. در این ماسک ها جهت جلوگیری از ورود آلاینده ها به داخل دستگاه تنفسی از مواد فیبری و الیافی همانند کاغذ، نمد و یا پارچه استفاده می شود.
فیلتر ماسک های حذف کننده ذرات گرد و غبار بر اساس استاندارد های اروپایی به سه کلاس N، R و P تقسیم می شوند.
سری N (ذرات غیر روغنی)
شامل ماسک هاییست که قابل استفاده در فضای اتمسفریک هستند، و ذرات آلاینده آن ساختار غیر روغنی دارند.
سری R (ذرات مقاوم در برابر روغن) و سری P (ذرات عایق روغن)
کلاس R و P شامل ماسک هایی هستند که فیلتراسیون آن ها در برابر ذرات روغنی یا فیلترهای عایق روغن مقاوم هستند.
بر اساس استاندارد اروپا، ماسک های تنفسی گرد و غبار به سه کلاس تقسیم می شوند. که در ادامه به بررسی جداگانه هر کدام از آن ها خواهیم پرداخت:
کلاس فیلترینگ FFP1
فیلتر حفاظتی آیروسل های جامد و مایع غیر سمی با تراکم 25/1 برابر حد مجاز
کلاس فیلترینگ FFP2
فیلتر حفاظتی آیروسل های جامد و مایع غیر سمی و یا با مسمومیت کم تا متوسط با تراکم ۱۲ برابر حد مجاز
کلاس فیلترینگ FFP3
حفاظت در برابر آیروسل های جامد و مایع غیر سمی و یا با مسمومیت کم تا متوسط یا با سمیت بالا با تراکم ۵۰ برابر حد مجاز
ماسک های تنفسی تصفیه کننده هوای آلوده برای محافظت در برابر گازها و بخارات سمی مانند آمونیاک، جیوه و انواع گازهای سمی اسیدی و بخارات ترکیبات شیمیایی استفاده می شوند. انواع ماسک های محافظتی گازها و بخارات سمی به دو دسته تقسیم می شوند:
1. ماسک تنفسی کارتریج دار شیمیایی یا به اصطلاح Chemical Cartridge Respirators
2. ماسک تنفسی گازی کانیستر دار Gas Masks
حال به بررسی هر یک موارد بالا می پردازیم:
این نوع ماسک های تنفسی به دو دسته ی نیم صورت (پوشاننده بخش های تنفسی صورت مانند دهان و بینی) و یا تمام صورت (پوشاننده کل صورت) موجود می باشد. در صورتی که گاز های آلاینده و سمی موجود در محیط از راه چشم بتوانند موجب تحریک و آسیب چشم کاربر بشوند، از این نوع ماسک استفاده می شود.
خرید ماسک شیمیایی تنفسی نیم صورت
سیستم پالایشی کانیسترها مانند کارتریج ها می باشد اما تفاوت اصلی آن ها با یکدیگر این است که میزان سایز ماده جاذب موجود در این دسته از کارتریج ها بزرگتر و پرحجم تر است و بزرگ ترین تمایز کانیسترها نسبت به انواع ماسک ها داشتن دریچه استنشاقی می باشد.
خرید انواع فیلتر ماسک های تنفسی
این ماسک ها از یک دمنده الکتریکی برای عبور هوای آلوده از داخل سیستم فیلتراسیون آلاینده ها بهره می برند. که باعث تصفیه شدن هوای آلوده می شود.
برخی از ماسک ها در شرایط اضطراری و فرار از منطقه آلوده که امکان خطرات جانی وجود دارد، استفاده می شوند. این ماسک ها در مناطق با امکان مسمومیت تنفسی و یا کاهش شدید اکسیژن که وجود مونوکسیدکربن بسیار است مصرف می شوند.
این نوع ماسک از جنس نمد یا کاغذ پوشیده از زغال اکتیو هستند. که جهت حذف هم زمان گازها و بخارات و همچنین گرد و غبار مورد استفاده قرار می گیرند.
درصورتی که قصد خرید ماسک تنفسی برای خود یا برای پرسنل فعال در کارگاه یا محیط کار خود دارید، انتخاب بهترین و مناسب ترین ماسک تنفسی با توجه به نوع آلاینده و نوع ماده خطرناک مورد استفاده، اهمیت ویژه ای دارد.
در یک محیط کاری، امکان تولید ذرات گرد و غبار یا بخار و گاز بسیار است. هر کدام از این آلاینده ها ممکن است به نوبه خود خطرناک باشند. و همچنین باید بدانید که تنها انتخاب یک ماسک کاغذی برای استفاده در تمامی شرایط گزینه خوبی نیست. و باید تعیین گردد که این مواد آلاینده تا چه اندازه خطرناک هستند.
اگر در محیطی کار می‌کنید که هر دو نوع آلاینده وجود دارد، ماسک تنفسی فیلتردار ترکیبی گزینه‌ای است که می‌تواند به شما کمک کند.
