حتما تا کنون با کمربند ایمنی خودرو آشنا شده اید؛ ابزاری بسیار مهم، که سلامت سرنشینان وسایل نقلیه را در برابر حرکات خطرناکی که در اثر برخورد و یا ترمز ناگهانی رخ میدهد، حفظ می کند. این وسیله به گونه ای طراحی شده که از آسیب بسیار جدی و یا حتی مرگ سرنشین خودرو یا هر وسیله نقلیه دیگری جلوگیری کند.
کمربند ایمنی، یک ابزار محافظتی جهت جلوگیری از جابجایی ناگهانی سرنشین اتومبیل به دنبال توقف یا برخورد با مانع ویا افزایش شتاب ناگهانی اتومبیل در برخورد از عقب است. کمربند ایمنی، پیش نیاز تمامی تجهیزات و سیستم های ایمنی خودروها و همچنین مهمترین بخش خودرو جهت افزایش ایمنی سرنشینان خودرو محسوب می شود. به گونه ای که حتی اگر راننده ای در ایمن ترین خودرو، مجهز به سایر تجهیزات مانند کیسه هوا و... بنشیند، در صورتی که از کمربند استفاده نکرده باشد، در هنگام تصادف حتما به شدت آسیب خواهد دید و پیشرفته ترین تجهیزات هم کمک چندانی به حفظ جان سرنشینان یا کاهش خسارات و تلفات جانی نخواهند کرد.
بررسی ها در این حوزه نشان داده است که استفاده از کمربند ایمنی، صدمات جدی مانند مرگ و میر ناشی از برخورد داخلی بدنه خودرو و یا پرت شدن به خارج از آن را به میزان 25% تا 20% کاهش می دهد.
زمانی که خودرو با سرعت درحال حرکت است، اگر ماشین به هر دلیلی توقف کند؛ بدن شما دچار تکان های خطرناکی می شود. حال اگر شما کمربند ایمنی خود را بسته باشید، با ورود نیروی مخالف سرعت خودرو، تا جایی که امکان دارد مانع از تکان خوردن شما می شود.
مطابق با آمارهای تهیه شده در سطح جهان، مرگ و میر یا آسیب‌های جدی افراد در تصادفاتی که سرنشینان خودرو از کمربند کمک گرفتند؛ بسیار پایین تر از مواقعیست که افراد از این قطعه ایمنی استفاده نمیکنند.
در کشور ما متاسفانه سرنشینان عقب ماشین، اهمیت کمربند ایمنی را جدی نمی گیرند و در تصادفات، بیشتر از اشخاصی که در ردیف جلو هستند و از این ابزار استفاده میکنند؛ آسیب می بینند.
عده ای تصور می کنند از آنجایی که سرنشینان عقب، روبه روی خود شیشه ای ندارند، نیازی به بستن کمربند ایمنی ندارند و در صورت بروز تصادف، نهایتا به صندلی های نرم و منعطف جلو برخورد می کنند و برخورد با صندلی جلو، آسیبی در پی نخواهد داشت.
اما تصاویر و فیلم های تست های تصادف خلاف این تصور را نشان می دهند، بر طبق مستندات این تست ها و آزمایشات، سرنشینان عقب خودرو در صورت نبستن کمربند ایمنی، از جای خود بلند شده و از بالای سر سرنشینان جلو گذشته، به شیشه جلو برخورد میکنند و پس از شکستن آن از جلوی خودرو به بیرون پرتاب می شوند.
بررسی های دیگر نشان داده است که در صورت سنگین وزن بودن سرنشینان عقب، و برخورد شدید آن ها به صندلی های جلو در هنگام تصادف، سرنشینان جلوی خودرو را بین صندلی و داشبورد خودرو محبوس و پرس نموده و باعث آسیب جدی به آنها می شوند.
کمربند ایمنی استفاده شده در خودروهای گوناگون دارای تفاوت‌هایی هستند و خصوصیات جزئی مختص خودشان را دارند که در این بخش به آن ها اشاره می نماییم:
اولین نسل کمربندهای ایمنی خودرو، نوع کمری یا به اصطلاح دو نقطه ای است. بند این مدل رایج و پرطرفدار، از دو نقطه مستقیم به هم وصل میشوند.
این نوع کمربند از زمانی که وارد خط تولید محصولات خودروسازان شد، توانست نوع کمری آن که پیش از این، تنها کمربند ایمنی محبوب بود را کنار بگذارد. Sashشامل یک بند است که شخص برای بستن آن، باید بند را از روی قفسه سینه خود عبور دهد تا به سگگی که در کنار صندلی قرار گرفته، متصل کند.
این نوع کمربند ایمنی شامل یک بند است که به صورت همزمان از سینه و همچنین دور کمر عبور کرده و نهایتا به یک سگک متصل میشود. این نوع کمربند از لحاظ ظاهری Yشکل بوده و همچنان جز پرکاربرد‌ترین کمربندها شناخته می شود.
این نوع از کمربندهای ایمنی همزمان با روشن شدن موتور، به صورت خودکار بسته می شوند؛ البته این ویژگی تنها در بندهای بخش بالایی کمربند وجود دارد و اگر بندی برای محافظت پا یا ران ها باشد، به صورت دستی باید بسته شود.
کمربندهای اتوماتیک برای کودکان مناسب نیستند و با وجود کیسه هوا، استفاده از این ویژگی دیگر ضرورتی ندارد؛ به همین خاطر تقریبا از آن ها در موارد خاص استفاده می شود.
این نوع کمربند ایمنی تقریبا همان مدل سه نقطه‌ای است. با این تفاوت که، اتصال بند شانه به پشت پشتی صندلی است؛ در حالی که در مدل قبلی به ستون اتومبیل وصل میشد.
خودروهای مجهز به این مدل، امنیت بیشتری را خصوصا در زمان واژگونی وسیله نقلیه فراهم میکنند. ناگفته نماند که کمربند متصل به صندلی در سال 1970 با اتومبیل رنج روور کلاسیک، پا به دنیای قطعات خودرو گذاشت.
از این مدل کمربند بیشتر در صندلی های کودک استفاده می شود. زیرا اکثر بخش های مهم بدن اعم از قفسه سینه، کمر و دو بازو را با کمک چند بند محافظت میکند. به همین دلیل با نام پنج نقطه ای شناخته می شود.
جدیدترین و ایمن ترین نسل کمربندهای ایمنی ماشین، نوع شش یا هفت نقطه‌ای آن است که بیشتر در هواپیماها یا خودروهای مسابقه ای که سرعت در آن ها، بسیار بالا است، استفاده می شوند. در این مدل، علاوه بر مواردی که در مدل پیشین به آن ها اشاره شد؛ محافظت از پاها با کمک یک یا دو بند دیگر هم انجام می شود.
یکی از اشتباهات رایج در بستن کمربند ایمنی، عبور تسمه بالایی کمربند، از زیر بغل می باشد. در این حالت در صورت بروز تصادف:
· تسمه بالایی به علت سطح اتکای کمتر، فشار بیشتری را به بدن وارد می کند.
· این فشار یه نواحی حساس و بدون حفاظی چون روده و معده وارد می شود.
· به علت فاصله داشتن تسمه بالایی از سر فرد، کمربند نمی تواند به خوبی فرد را مهار کند.
· سر مقداری بیشتر به سمت جلو می رود و در این صورت آسیب بیشتری به گردن فرد وارد می شود.
· احتمال برخورد سر او به صندلی، در و قسمت های دیگر خودرو و حتی سرنشینان خودرو وجود دارد.
یکی دیگر از اشتباهات رایج در بستن کمربند، پیچ خوردن آن است که باعث آسیب بیشتر به بدن فرد می شود، پس باید با تنظیم درست کمربند مانع از پیچیدن آن شد.
کمربندهای معمولی طوری ساخته می شوند که در صورت وارد آمدن ضربه، به راننده اجازه می دهند مقداری جلو برود و ناگهان قفل می شود، این قفل شدن ناگهانی و جلو آمدن راننده باعث ایجاد فشار زیاد در کتف، سینه، شکم، پایین شکم و... می شود و آن نقاط دچار کبودی و بعضا دچار زخم و خونریزی می شوند.
جلو آمدن راننده در بدو تصادف نیز باعث خارج شدن راننده از حالت صحیح بسته بودن کمربند می شود. این در حالیست که حتی اگر راننده، کمربند ایمنی را به شیوه صحیح بسته باشد، باز هم در بدو تصادف، از جای خود تکان خورده و از حالت درست خارج می شوند. جلو آمدن راننده باعث خلل در عملکرد کیسه های هوا می شود، زیرا بهترین عملکرد کیسه های هوا هنگامی ممکن می شود که سرنشین کاملا به صندلی چسبیده باشد.
انواع کمربندها دارای سیستم خاصی برای نحوه باز و بسته شدن و همچنین میزان راحتی سرنشینان دارند که در واقع، هر یک از مکانیزم خاصی استفاده می کنند.
همانطور که از نام این کمربند ایمنی مشخص است؛ در این نوع مکانیزم، سرنشینان هنگام رانندگی معمولی، آزادی عمل بیشتری برای حرکت کردن دارند. اما زمان حادثه، بند آن که به یک سیستم قفل وصل بوده، جمع تر می شود و به عبارتی، شخص را در صندلی محکم نگه میدارد.
کمربند ایمنی پیش کشنده برخلاف جمع کننده اضطراری، مانع کشیدن بند توسط سرنشین بیش از حد مشخصی میشود و اجازه آزاد بودن شخص را به میزان محدودی می دهد. در واقع قفل پیش کشنده، همیشه فعال است.
در این نوع کمربندها پس از تصادف، کمربند ناگهان قفل نمی شود، بلکه با ایجاد محدودیت حرکت و کشش در تسمه کمربند، باعث قفل شدن تدریجی کمربند میشود تا آسیبی به بدن فرد وارد نشود.
برای کاهش آسیب های استفاده از کمربند ایمنی می بایست کمربند ایمنی را به درستی استفاده کرد و تنظیمات آن را در ایمن ترین حالت قرار داد. همچنین میتوان با طراحی و نصب سیستم هایی مانند کمربند پیش کشنده و کمربند محدود کننده نیرو توسط طراحان صنعت خودرو، آسیب های کمربند ایمنی را کاهش داد.
همچنین یکی دیگر از راه های کاهش آسیب کمربند ایمنی، خرید کاور کمربند است، که جنسی نرم تر و عرضی بیشتر از کمربند دارد و روی کتف و سینه قرار می گیرد. این محصول فشار کمربند را در سطح توزیع می کند و در سبب کاهش آسیب به ناحیه کتف، شانه و سینه در تصادفات می شود. در تصویر زیر یک نوع کاور کمربند نشان داده شده است. یک کاور کمربند خوب، می بایست ضخیم، عریض باشد و از جنس نرم و قابل انعطافی ساخته شده باشد.
