کپسول های آتش نشانی، محفظه های فولادی و محکم قابل حمل هستند که با مقدار مشخصی از یک ماده خاموش کننده محسور شده اند. این ماده در زمان مورد نیاز با فشردن یک اهرم، با فشار خارج می شود. عامل خاموش کننده مورد استفاده در کپسول های آتش نشانی، معمولا از آب، گاز دی اکسید کربن، پودر بی کربنات سدیم یا پتاسیم و یا فوم خاموش کننده تشکیل شده اند.
ماده خاموش کننده دی اکسید کربن با فشار خود، از محفظه فولادی یا کپسول خارج می شود اما برای پرتاب کردن سه ماده ی خاموش کننده دیگر، گاز نیتروژن به کار می رود. یعنی گاز نیتروژن با فشار زیاد در کنار عامل خاموش کننده وارد کپسول می شود و وقتی راه خروج با فشردن اهرم باز می شود، عامل خاموش کننده را با فشار به خارج هدایت می کند.
برای استفاده از کپسول آتش نشانی باید ضامن کپسول را کشیده و اهرم آن را فشار دهید. این اهرم یک میله را هدایت می کند تا فنر را به پایین فشار دهد و مسیر خروجی را باز کند. گاز فشرده شده بر اثر فشار رها می شود و با نیروی قابل ملاحظه ای از مخزن به دهانه خروجی منتقل می شود. نصب و راه اندازی اصولی این ابزار، بسته به نوع کپسول ضروری است. برای نتیجه ی مطلوب، باید آن را مستقیماً روی آتش هدف گیری و روی تمامی سطح احتراق پخش کرد.
در سال ۱۸۱۸ میلادی، یک کپسول مسی به حجم ۳ گالن، حاوی پودر کربنات پتاسیم برای اطفا حریق اختراع شد و آن را Fire Extinguisher به معنای خاموش کننده آتش نامی دند. پودر به کار رفته در واقع خاکستر مروارید بود که به کمک هوای فشرده موجود در داخل کپسول، از محفظه خارج می شد.
این وسیله اولین نسخه از اختراعی است که ما امروز آن را کپسول آتش نشانی می نامیم و بعدها کامل تر و مجهزتر شد.
این کپسول در واقع ساده ترین کپسول آتش نشانی از نظر ماده اطفا کننده حریق است. آب نقطه مقابل آتش است و در بسیاری مواقع برای خاموش کردن آتش های کوچک از کپسول آب و گاز استفاده می کنیم. همانند کپسول پودری، در اینجا نیز آب به همراه گاز نبتروژن با فشار داخل یک کپسول فولادی قرار گرفته اند و با فشردن اهرم، گاز به آب نیرو وارد می کند و آب با فشار به بیرون پرتاب می شود. بدنه کپسول های آب و گاز به رنگ آبی می باشد.
این نوع کپسول با پاشیدن فوم یا کف بر روی آتش، آن را خاموش می کند. به این صورت که فوم بر روی آتش ریخته می شود و لایه ی پتو مانند بر روی آن ایجاد می کند و با نرسیدن اکسیژن به آتش، خاموش می شود.
البته این نوع کپسول خاموش کننده مورد استفاده عام نیست و بیشتر به وسیله آتش نشانان یا موسسات و کارخانجات به کار می رود. خاموش کننده های آبی، خاموش کننده های فوم و خاموش کننده های پودر خشک، سه نوع مختلف از کپسول های فوم یا کف محسوب می شوند.
پرطرفدارین کپسول آتش نشانی، پودر و گاز می باشد. کپسول آتش نشانی پودر و گاز حاوی مقداری پودر بی کربنات پتاسیم می باشد که به همراه گاز بی اثر نیتروژن با فشار زیاد درون محفظه ی کپسول قرار داده شده اند. با فشردن اهرم، محتوای آن که خیلی فشرده و چگال است، به سوی آتش پرتاب می شود و از رسیدن اکسیژن به آن جلوگیری کرده و آن را مهار می کند. اما حجم آتش در شرایط مختلف و با توجه به مقدار جسم در حال سوختن متفاوت است و بنابراین مقدار پودر خاموش کننده نیز باید به همان میزان باشد. ماهیت این گاز، سمی و خطرناک نیست و به راحتی پاک می شود. رنگ بدنه کپسول های پودری، کاملا قرمز می باشد.
دومین کپسول آتش نشانی پرطرفدار، فاقد ماده ی پودری می باشد و به کمک گاز دی اکسید کربن آتش را خاموش می کند. روش کار این محصول به این صورت که گاز CO2 با فشار در یک سیلندر فولادی محبوس است و با فشردن اهرم خروج ، این گاز به سمت جسم در حال سوختن پرتاب می شود. محیط اطراف آتش را گاز دی اکسید کربن فرا می گیرد و جای گاز اکسیژن را پر می کند؛ در نتیجه آتش مهار می شود. همچنین گرما و حرارت ناشی از آتش را به وسیله ی عملیات تخلیه بسیار سرد خود از بین می برد. خاموش کننده های دی اکسید کربن، بر خلاف خاموش کننده فوم، هیچ پسماندی برجای نمی گذارند.
کپسول آتش نشانی CO2 مانند کپسول پودری در سایزهای مختلفی تولید می شود که عبارتند از2، 3، 4، 6، 9، 12، 30 کیلویی. سه مدل آخر چون خیلی سنگین و حجیم هستند و با دست خالی امکان جابجایی آن ها نیست و با ارابه چرخدار عرضه می شوند.
از کپسول آتش نشانی CO2 برای خاموش کردن آتش ناشی از نوسانات برقی در تجهیزات الکتریکی استفاده می شود. در ساختمان های مسکونی و در اتاقک آسانسور که تابلو برق آسانسور نصب می شود، وجود یک کپسول آتش نشانی ضروریست. رنگ بدنه این محصول نیز قرمز است.
کپسول های آتش نشانی بر اساس محیط و نوع آتش سوزی مورد استفاده قرار می گیرند، برای نمونه نمی توان کپسول آب و گاز را برای خاموش کردن وسایل برقی و یا کپسول پودر و گاز را برای آتش سوزی داخل منزل، استفاده کرد.
انسان همواره برای مهار کردن آتش، از روش های گوناگون و جدیدی استفاده می کند. استفاده از آتش به عنوان ابزاری مفید در ایجاد زندگی در میان انسان ها رواج داشته و همواره نیز بیش از پیش مورد استفاده است.
امیدوارم که این مطلب، اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار داده باشد. پیشاپیش از انتقادات و پیشنهادات سازنده شما برای بهبود مقالاتم متشکرم.
