بوریس جانسون وعده داده است که روز ۳۱ اکتبر، لندن با توافق یا بدون توافق از اتحادیه اروپا خارج خواهد شد.
واژه برگزیت، کوتاه شده عبارت انگلیسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است (Britain exits the EU). در واقع فرآیند برگزیت، خارج شدن بریتانیا (انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلندشمالی) از اتحادیه‌ایست که قواعد تجاری، سیاسی و قضایی کشورهای عضو را رقم می‌زند. بریتانیا اولین کشور در این اتحادیه است که قصد خروج از آن را دارد، از این رو فرآیند خروجش با پیچیدگی‌هایی مواجه شده و دارای مولفه‌های متعددی است.
?
اختلافات اتحادیه اروپا و انگلیس
اتحادیه اروپا بعد از جنگ جهانی دوم با نام «اتحادیه اقتصادی اروپا» برای همکاری اقتصادی بین کشورهای اروپایی برای جلوگیری از جنگ تشکیل شد.
اختلافات اروپایی‌ها اما با تشکیل این اتحادیه هم پایان نیافت و در زمینه‌های مختلف پس از آن شامل موضوعات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حتی زیست‌محیطی ادامه داشت.
این اتحادیه برای آسان شدن فعالیت های تجاری بازاری با واحد پول یورو تشکیل داد ؛ اما اختلافات باعث شد تا همه اعضای اتحادیه اروپا، این واحد پول را برای خود انتخاب نکنند. بریتانیا که در سال 1973 به این اتحادیه پیوست، یکی از کشورهایی است که از همان ابتدا واحد پول خود یعنی «پوند» را حفظ کرد.
?
اولین شکست انگلیس در برگزیت
«دیوید کامرون» نخست وزیر سابق بریتانیا و رهبر پیشین حزب محافظه‌کار، اولین کسی بود که پیشنهاد برگزاری همه پرسی برای جدایی از اتحادیه اروپا را داد تا کنترل بر مرزها و توقف آمد و شد آسان مهاجران اروپایی به ویژه از کشورهای فقیر اروپایی را در دست بگیرد.
سال ۲۰۱۶ اکثر نظرسنجی‌های قبل از همه‌پرسی از رای مردم بریتانیا به ماندن در اتحادیه اروپا حکایت داشتند، اما با شمارش آرای صندوق‌ها بعد از برگزاری همه‌پرسی، نتیجه به شکل دیگری رقم خورد.
۵۳ درصد از شرکت‌کنندگان انگلیس رای به خروج داده بودند. در ولز نیز بیش از ۵۲ درصد رای‌دهندگان رای به خروج دادند. اما در اسکاتلند و ایرلندشمالی به ترتیب ۴۴ درصد و ۳۸ درصد شرکت‌کنندگان رای به خروج داده بودند و اکثریت آراء متعلق به موافقان ماندن در اتحادیه اروپا بود اما مجموعا رای همه بریتانیا به خروج بود.
از آنجایی که کامرون خود از حامیان ماندن در اتحادیه اروپا بود، بعد از رای مردم به خروج از اتحادیه اروپا، وی از رهبری حزب حاکم محافظه‌کار کناره‌گیری کرد و در نتیجه از نخست وزیری بریتانیا کنار رفت و «ترزا می» وزیر کشور وقت تنها نامزدی بود که باقی ماند که بدون برگزاری انتخابات درون‌حزبی، به عنوان رهبرحزب حاکم و در نتیجه نخست وزیر بریتانیا برگزیده شد.
?
برگزیت بریتانیا را تجزیه میکند؟
در سال ۱۹۹۸ بریتانیا و ایرلند توافقی را به نام «توافق جمعه نیک» امضا کرده بودند تا به خشونت‌های ۳۰ ساله در ایرلندشمالی پایان دهند و بر اساس آن دیگر مرز فیزیکی میان دو ایرلند وجود ندارد اما خروج سخت و ناگهانی بریتانیا از اتحادیه اروپا، بدون تعیین تکلیف این مرز می‌تواند بار دیگر بعد از بیش از بیست سال آتش خشونت را در این مرز شعله‌ور کند.
چنین توافقی می‌تواند ایرلند شمالی را در اتحادیه گمرکی و بخش‌هایی از بازار واحد نگه دارد اما در آن صورت ایرلند شمالی از دیگر بخش‌های بریتانیا جدا می‌شود و دولت انگلیس به شدت مخالف این نتیجه است و این را به معنای تکه کردن کشور می‌داند.
از جمله اختلافات داخلی بریتانیا، اعتراض کشورهای تفویض‌اختیارشده یعنی اسکاتلند و ایرلند شمالی به روند مذاکرات لندن و بروکسل و عدم اختیار این دو کشور برای مذاکره با بروکسل است. لندن تاکید دارد بریتانیا به صورت یکپارچه و متحد با بروکسل مذاکره میکند اما از آنجایی که رای اسکاتلند و ایرلند شمالی به طور جداگانه به ماندن در اتحادیه اروپا بود، وزیر اول اسکاتلند و ایرلند شمالی بارها لندن را تهدید کرده‌اند که ممکن است برای استقلال از لندن همه‌پرسی برگزار کنند.
شکست ترزا می؛ دومین قربانی برگزیت
طرح کلی دولت «ترزا می» نخست وزیر انگلیس برای «برگزیت» در یک مراسم رأی گیری در پارلمان این کشور، با مخالفت جدی قانونگذارانی روبرو شد که خواهان اِعمال تغییراتی در این طرح بودند.
«ترزا می» نخست‌وزیر مستعفی انگلیس سه بار توافق با اتحادیه اروپا را به پارلمان ارائه کرد اما قانونگذاران هر سه بار این طرح را رد کردند. او سوم خرداد امسال با اعلام شکست تلاش‌هایش برای حصول توافق با بروکسل برای خروج از اتحادیه اروپا استعفای خود را اعلام کرد و در تاریخ هفتم ژوئن (۱۷ خرداد) رسماً از سمت خود کناره‌گیری کرد.
می گفت : درباره شرایط خروج از اتحادیه اروپا، مشهور به برگزیت (Brexit) نتوانسته است اجماعی در مجلس ایجاد کند و امیدوار است یک نخست وزیر جدید، این روند را به سامان برساند.
در همه پرسی سوم تیرماه 1395 ( 23 ژوئن 2016) 51.9 درصد مردم انگلیس، به خروج از اتحادیه اروپا و 48.1 درصد نیز به ماندن در این اتحادیه رأی دادند.
بر اساس ضوابط اتحادیه اروپا، انگلیس باید پس از پایان مهلت دو ساله به منظور خروج از اتحادیه اروپا، در نهم فروردین ماه امسال اتحادیه اروپا را ترک می کرد اما به علت دست نیافتن به توافق مورد قبول اکثریت، این زمان به تعویق افتاد.
علت تعویق زمان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، مخالفت مجلس این کشور با توافق موجود درباره برگزیتبود. ترزا می، نخست وزیر انگلیس،سه بار این توافق را در مجلس به رای گذاشت که رد شد .
?
جانسون به دنبال تعلیق پارلمان و تحقق برگزیت
در پی اعلام استعفای ترزا می از سمت نخست وزیری بریتانیا که به دلیل ناکامی‌اش در اجرای بریگزیت و مدیریت آن رخ داد، حزب محافظه‌کار بریتانیا که پیروز انتخابات پیشین در پارلمان بود از میان بوریس جانسون و جرمی هانت رای گیری کرد و در نتیجه جانسون همانطور که پیش‌بینی می‌شد به عنوان رهبر حزب و نخست وزیر انتخاب شد.
جانسون وارث بحران سیاسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است. جانسون باید اتحادیه اروپا را برای احیای مذاکرات درباره یک توافق خروج ترغیب کند
تنها توافق موجود، سه بار از سوی پارلمان بریتانیا رد شده است و بسیاری از قانونگذاران از جمله شورشی‌های حامی اروپا در حزب محافظه‌کار، متعهد شده‌اند تا جلوی تلاش جانسون برای خارج کردن بریتانیا از اتحادیه اروپا، آن هم بدون توافق، بایستند.
این شهردار سابق لندن گفته است، تدارکات برای یک خروج بدون توافق را فراهم میکند تا مذاکره‌کنندگان اتحادیه اروپا مجبور شوند نظرشان را درباره توافق تغییر دهند. جانسون گفت: قطعا طرح خودمان را به سوی اقدام عملی می‌کشانیم و آماده‌ایم که ۳۱ اکتبر خارج شویم، هر چه می‌خواهد بشود بشود... یا انجام بده یا بمیر، هر چه پیش آید خوش آید.
?
جانسون با توپ ملکه مجلس را بست
«بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس از ملکه «الیزابت دوم» درخواست کرد تا پارلمان این کشور را به مدت پنج هفته تعطیل کند. هدف جانسون از این درخواست ممانعت از تلاش قانونگذاران انگلیسی برای مقابله با خروج بدون توافق این کشور از اتحادیه اروپا بود، امری که وی حتی پیش از به دست گرفتن زمام نخست وزیری انگلیس، خواستار اجرای آن بود.
ملکه نیز با درخواست تعطیلی پارلمان انگلیس موافقت کرد تا راه برای خروج بدون توافق این کشور از اتحادیه اروپا در تاریخ 31 اکتبر هموارتر شود.
?
بوریس جانسون اکثریت پارلمانی را از دست داد
رسانه‌های انگلیس می‌گویند حین سخنرانی جانسون در مجلس عوام در روز سه‌شنبه «فیلیپ لی»، نماینده محافظه‌کار این حزب به حزب لیبرال دموکرات ملحق شد.
جانسون در سخنراین خود در پارلمان، درباره خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برگزیت) گفت: «همه در این دولت توافق می‌خواهند اما این مجلس سه بار توافق را رد کرده است.»
او گفت: «این هفته ما برگزاری جلسات را تسریع کرده‌ایم تا دوستانمان در اروپا ببینند می‌خواهیم توافق کنیم.»
جانسون، علی‌رغم این تصریح کرد دولت او مصمم است انگلیس را در روز ۳۱ اکتبر، صرفنظر از هر اتفاقی که بیفتد از اتحادیه اروپا خارج کند.
?
پس از آنکه نمایندگان پارلمان انگلیس برای محدود کردن قدرت و اختیارات نخست وزیر در ارتباط با خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا به طرحی رای دادند که خواستار واگذاری کنترل روند برگزیت به پارلمان شده است، سخنگوی حزب محافظه کار اعلام کرده است که نمایندگانی که از این طرح حمایت کرده‌اند، از این حزب اخراج می‌شوند.
رای مثبت نمایندگان پارلمان انگلیس به این طرح یک شکست بزرگ سیاسی برای بوریس جانسون به شمار می‌رود. وی وعده داده است که 31 اکتبر به هر قیمتی انگلیس را از اتحادیه اروپا خارج خواهد کرد، با توافق یا بدون توافق.
جانسون تهدید کرده است که اگر نمایندگان پارلمان دومین مرحله این طرح را نیز تصویب کنند و وی را ملزم به تعویق برگزیت حداقل به مدت 3 ماه کنند، خواستار برگزاری انتخابات سراسری زودهنگام خواهد شد.
طرح پیشنهادی نمایندگان پارلمان انگلیس با 328 رای موافق در برابر 301 رای مخالف به تصویب رسیده است که 21 نماینده حزب محافظه کار نیز از این طرح حمایت کرده‌اند.
ضربه ۱۶ میلیارد دلاری برگزیت بدون توافق به انگلیس
سازمان ملل متحد اعلام کرد خروج بدون توافق انگلیس از اتحادیه اروپا، دست‌کم ۱۶ میلیارد دلار از لحاظ کاهش صادرات برای این کشور ضرر خواهد داشت.
سازمان ملل گفت: «تحقیقات ما نشان می‌دهد که خروج بدون توافق به کاهش دست‌کم ۱۶ میلیارد دلاری انگلیس منجر می‌شود که به منزله کاهش تقریباً ۷ درصدی کل صادرات انگلیس به اتحادیه اروپا است.»
سازمان ملل گفته که این رقم با محاسبات محافظه‌کارانه به دست آمده و رقم واقعی به مراتب از ۱۶ میلیارد دلار بالاتر خواهد بود.
نکته مهم اما اینجاست هر مقدار که زمان خروج نهایی انگلیس از اتحادیه اروپا به تعویق بیافتد، این دوره گذار نیز کوتاه‌تر می‌شود زیرا بروکسل که به‌نوعی از تصمیم انگلیس برای خروج احساس بی‌احترامی کرده، تاکید دارد چه با توفق چه بدون توافق، بریتانیا باید تا پایان سال 2020 به‌صورت کامل لغو عضویت شده باشد.
کوتاه شدن دوره گذار نیز بدان معناست که انگلیس فرصت کمتری برای وفق دادن خود با شرایط پسا-برگزیت دارد. دو هفته پیش سند محرمانه‌ای از دولت انگلیس به دست روزنامه «ساندی تایمز» رسیده بود که عواقب خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا را نشان می‌داد.
عواقب خروج بدون توافق انگلیس از اتحادیه اروپا
در صورتی که انگلیس بدون تصویب توافق از اتحادیه اروپا خارج شود با شوک اقتصادی و سیاسی شدیدی مواجه خواهد شد. این سند نشان می‌دهد بدون توافق لندن با بروکسل بر سر دوره گذار (یا انتقال)، بریتانیا با کمبود شدید سوخت، غذا و دارو مواجه خواهد شد.
در سند مذکور که میزان عدم آمادگی بریتانیا برای برگزیت تصویر شده، دیگر عواقب خروج بدون توافق اینگونه ذکر شده است:
کمبود غذا: ذخایر انواع مواد غذایی تازه کاهش قابل توجهی پیدا میکند
کمبود سوخت: ترافیک سنگین ایجاد شده بر اثر تاخیرها و بررسی‌های مرزی می‌تواند بر توزیع سوخت اثر بگذارد.
کمبود دارو: ترافیک سنگین و تاخیر در عبور و مرور، ذخایر دارویی را آسیب‌پذیر میکند.
دلایل سیاسی و اقتصادی فراوانی وجود دارد که لندن به دنبال جدایی از اتحادیه اروپا است اما موضوعی که این روزها مورد توجه رسانه‌ها و فعالان شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته، مدیریت اتحادیه توسط افرادی است که صلاحیت کافی برای اداره آن را ندارند. همچنین اختلافات داخلی که بین پارلمان و نخست وزیر انگلیس اتفاق افتاده است.
با توجه به تبعات سنگینی که جدایی از اتحادیه اروپا آنهم بدون توافق برای انگلستان بدنبال خواهد داشت باید دید که جانسون به وعده خود درباره جدایی قطعی از اتحادیه در زمان مقرر عمل خواهد کرد یا اوهم مانند نخست وزیرهای پیشین شکست خواهد خورد.
