ویروس کرونا شرایطی را در اقتصاد جهان به وجود آورده که بسیاری از مشاغل، کم درآمد شده و حتی برخی به تعطیلی کشیده شده است. این شرایط برای کشور ما کمی ویژه‌تر است.
ویروس کرونا شرایطی را در اقتصاد جهان به وجود آورده که بسیاری از مشاغل، کم درآمد شده و حتی برخی به تعطیلی کشیده شده است. این شرایط برای کشور ما کمی ویژه‌تر است. در این شرایط، ورود دولت مانند تمام کشورهای دنیا برای حمایت از خانوار امری حتمی است اما با توجه به کسری بودجه و خطر افزایش نقدینگی در صورت استفاده بی رویه از منابع بانک مرکزی، دقت در شیوه تأمین این منابع با توجه به زیست بوم ایران، امری است که در صورت عدم توجه به آن، کشور را در شرایط پسا کرونا به ورطه‌های خطرناکی خواهد کشاند.
به اذعان کارشناسان، از جمله راهکارهای مؤثر و بی خطر برای حمایت دولت از معیشت مردم در شرایط فعلی آزادسازی و قابل معامله کردن سهام عدالت در بازار سرمایه است. سهام عدالت که بیش از ۱۴ سال از تولد آن می‌گذرد، تا به امروز به جز سالی صد و اندی هزار تومان عایده ای برای مردم نداشته است و فعال کردن آن باروش‌هایی که در ادامه خواهد آمد می‌تواند باری را از دوش مردم بردارد، بنابراین ضرورت دارد دولت و مجلس هرچه سریع‌تر فرایند استفاده از این روش را امکان سنجی، طراحی و عملیاتی کنند.
گفتنی است هفته گذشته مقام معظم رهبری طی ابلاغیه‌ای با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت موافقت کردند و نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد و مواردی را به عنوان امور لازم‌الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند.
زمان بهره برداری از سهام عدالت فرارسیده است
بیش از یک دهه از واگذاری سهام عدالت به بیش از 40 میلیون نفر از مشمولان می گذرد درحالی که شاخص کل بورس در این دوره بین 20 تا 30 برابر شده و ارزش پرتفوی سهام عدالت نیز حداقل 10 برابر شده است.
بدین معنا که افرادی که سهام عدالت حدوداً 500 هزار تومانی در اختیار دارند، اکنون حداقل 5 میلیون تومان و افرادی که سهام عدالت یک میلیون تومانی دریافت کرده اند، اکنون بیش از 10 میلیون تومان دارایی دارند، این عدد برای یک خانواده 4 نفره بین 20 تا 40 میلیون تومان برآورد می شود.
بنابراین در شرایطی که کرونا سبب توقف اجباری بسیاری از فعالیت های اقتصادی و کاهش قابل توجه فعالیت های دیگر شده است به همین نسبت موجب کاهش درآمد یا حتی بیکاری بسیاری از کارگران فصلی، ساختمانی و خدماتی شده و از سوی دیگر، به سبب کاهش درآمد، احتمالاً منجر به تعطیلی بسیاری از کسب و کارهای کوچک و متوسط و همچنین بیکاری ناشی از تعدیل نیرو در چنین کسب و کارهایی خواهد شد.
اکنون سهام عدالت می تواند کارکرد خود را ایفا کند، سرمایه گذاری که سال های گذشته با هدف کمک به اقتصاد خانوار و برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی عملیاتی شده بود، می تواند در دوران شیوع کرونا به حفظ معیشت خانوارها کمک کند.
راهکار اجرایی ساده و سریع است؛ اطلاعات و شماره حساب افراد دارای سهام عدالت در سامانه الکترونیکی سهام عدالت موجود است و افراد سود نقدی سالانه خود را از این طریق دریافت می کنند. دولت می تواند افرادی که فاقد بیمه یا فاقد حقوق یا بازنشستگی یا بیمه کاری هستند را برای ثبت نام مجاز اعلام نماید تا صرفاً مشمولانی که نیازشان محرز شده، امکان ثبت نام داشته باشند.
بدین ترتیب افراد می توانند تقاضای فروش پرتفوی سهام عدالت خود را در سامانه ثبت نمایند و دولت می تواند به ازای هر خانواده یا فرد ماهانه مبلغی از پرتفوی سهام عدالت را بفروش رسانده و سرمایه و پس انداز افراد در سهام عدالت را به خود به افراد متقاضی پرداخت نماید. در مقابل میزان مالکیت آن فرد در سهام عدالت کاهش یابد و این موضوع می تواند تا پایان دوره کرونا که دوره ای موقتی است ادامه یابد. این موضوع می تواند به حفظ معیشت و کرامت افرادی که ناخواسته به دلیل شرایط فعلی دچار مشکل کاهش شدید درآمد یا بیکاری شده اند، کمک شایانی نماید.
سهام عدالت چیست؟
سهام مربوط به 49 شرکت سرمایه پذیر می باشد که بر اساس مصوبات هیات وزیران به مشمولین سهام عدالت واگذار شده است. لیست و اطلاعات مربوط به شرکتهای مزبور در سامانه اینترنتی سهام عدالت درج گردیده است.
چه کسانی سهام عدالت دارند؟ چه گروه هایی مشمول سهام عدالت شدند؟ چرا؟ مرجع تشخیص مشمولین سهام عدالت کجا بوده؟
مشمولین سهام عدالت در مقاطع گذشته بر اساس مصوبات ستاد مرکزی توزیع سهام عدالت در 18 گروه تعیین گردیده اند و نهادهای متولی این گروهها نیز در ستاد مزبور مشخص گردیده اند که در نهایت بر اساس اطلاعات ماخوذه از نهادهای مذکور سهام عدالت به این گروهها تخصیص داده شده است. در حال حاضر بیش از 49 میلیون نفر مشمول سهام عدالت می باشند.
آیا همه کسانی که برگه های سهام عدالت را دارند سهامدار محسوب می شوند؟
خیر، برگه های سهام عدالت ملاک نمی باشد. اشخاصی که با در دست داشتن برگه های دعوتنامه سهام عدالت و سایر مدارک لازم تشریفات ثبت نام را در بازه زمانی تعیین شده (تا پایان اسفندماه 1394) انجام داده و مشخصات انها در سامانه سهام عدالت درج شده باشد مشمول سهام عدالت می باشند.
آیا سهام عدالت شامل همه افراد خانوار می شود و یا فقط سرپرست خانوار؟
سهام عدالت شامل تمام افرادی می باشدکه در زمان ثبت نام اولیه اسامی آنها در فرم جمع آوری اطلاعات تکمیل و ارسال گردیده و دعوتنامه سهام عدالت نیز برایشان صادر شده و فرآیند ثبت نام آنها طی شده است.
ارزش سهام عدالت چقدر است؟
به گفته علی آقامحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اکنون ارزش سهام یک میلیون تومانی حدود 15 میلیون تومان است.
چرا مبلغ سهام عدالت افراد متفاوت است؟
دلیل این تفاوت ناشی از تخفیفات اعطایی دولت به نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی، میزان مبالغ واریزی مشمولین بابت تتمه مبلغ بدهی و تعداد اعضای خانوار و ... می باشد.
شروط رهبر انقلاب برای آزاد سازی سهام عدالت چه بود؟
بر اساس قانون، ۱۰ سال پس از اعطا سهام عدالت به هر نفر، دولت باید مقدمات آزاد سازی را فراهم کرده و اختیار خرید و فروش آن را به خود مردم بدهد. بر اساس گفته رئیس سازمان خصوصی سازی، ارزش سهام عدالت در حال حاضر به ۸ برابر رسیده است و این بدان معنی است که در صورت آزاد سازی، رقمی در حدود ۸ میلیون تومان برای افرادی که سهام کامل دارند و رقمی در حدود ۴ میلیون تومان برای افرادی که سهام نصف دارند، به ازای هر سهم تعلق خواهد گرفت.
دولت نیز در سال ۹۶ لایحه آزاد سازی سهام عدالت را تقدیم مجلس کرد اما این لایحه در بروکراسی مجلس معطل ماند و به صحن نیامد تا اینکه رئیس جمهور با نامه‌ای تقاضای استفاده از اختیار رهبری برای موافقت با آزادسازی سهام عدالت کردند. در نهایت رهبر معظم انقلاب در تاریخ نهم اردیبهشت ۹۹ با این درخواست مشروط بر سه شرط موافقت نمودند.
در متن موافقتنامه رهبر انقلاب آمده است، با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و عزم دولت برای عمل به تکالیفی که به عهده اوست، با آزادسازی سهام عدالت با رعایت امور زیر، موافقت می‌شود:
۱. دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکتهای سرمایه‌پذیر را انتخاب نمایند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.
در حال حاضر درصدی از سرمایه ۴۹ شرکت از طریق سهام عدالت تأمین شده است، به عبارت بهتر، ۴۹ میلیون ایرانی مشمول سهام عدالت، صاحب بخشی از ۴۹ شرکت دولتی هستند اما با وجود اعطای مالکیت بخشی از سهام این شرکتها به مردم، کرسی هیئت مدیره این شرکتها غالباً با رانت به برخی از افراد صاحب نفوذ رسیده و یا توسط دولت تصاحب شده است. یعنی مردم مالک این شرکتها هستند، اما نقشی در مدیریت ندارند!
نکته دیگر نحوه توزیع سهام این شرکتها بین مردم است. در حال حاضر مشخص نیست هر شخص چند سهم از چه شرکتی دارد، بلکه از تمام سبد شرکتهای سهام عدالت درصدی به هر مشمول رسیده است.
رهبر انقلاب با درج این بند، قصد دارند اولاً مدیریت را بار دیگر به مردم بازگردانند ثانیاً تملک هر سهم با شرکت مورد نظر را نیز مشخص کنند که البته این امر پیچیدگی‌های فراوانی دارد و باید دولت بهترین سازوکار را برای آن اتخاذ کند.
۲. مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورایعالی بورس تدوین و تصویب شود. این مصوبات برای کلیه دستگاه‌های اجرایی لازم‌الاجراست.
این بند به جزئیات انتقال سهم به مردم اشاره دارد که باید با در نظر گرفتن زیر ساخت لازم برای ورود ۴۹ میلیون ایرانی به بورس و شرایط افرادی که توانایی مدیریت سبد بورس خود را ندارند ترتیب لازم را اتخاذ کند.
۳. نسبت به سهام باقیمانده در شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی، شورایعالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکتهای مذکور، از طریق مبادی ذیربط هرچه زودتر زمینه‌ی ورود آن شرکتها را در بورس فراهم نماید.
بر اساس مدل اجرایی سهام عدالت، در واقع شرکتهای سرمایه پذیر استانی، دارنده سهام عدالت بودند و مردم سهام دار این شرکتها؛ لذا بر اساس این بند موافقتنامه، شورایعالی بورس باید مردم را تشویق کند که در این شرکتها بمانند و ضمناً سازوکاری را فراهم کند که این شرکتها نیز به بورس وارد شوند.
چند نفر آزاد سازی سهام عدالت خود را تعیین کردند؟
در پی ابلاغیه مقام معظم رهبری در موافقت با آزاد سازی سهام عدالت تاکنون 13 میلیون مراجعه به سامانه سهام عدالت صورت گرفته است.
به گزارش روابط عمومی سازمان خصوصی سازی تا ساعت 14 روز جمعه بالغ بر یک میلیون و 350 هزار نفر از هم‌وطنان سهامدار عدالت روش آزاد سازی سهام خود را مشخص کرده اند.این گزارش می افزاید پس از ابلاغیه مقام معظم رهبری در موافقت با آزادسازی سهام عدالت تاکنون 13 میلیون مراجعه به این سامانه صورت گرفته است.
هم‌وطنان سهامدار عدالت تا دهم خرداد ماه سال جاری فرصت دارند با مراجعه به سامانه سهام عدالت به آدرس اینترنتی www.samanese.ir یکی از دو روش آزاد سازی به شیوه مستقیم یا غیر مستقیم را انتخاب نموده و از مزایای سهام خود برخوردار شوند.
لازم به ذکر است چنانچه سهامداران خودشان یکی از این دو روش را انتخاب نکنند، در پایان مهلت اعلام شده روش غیر مستقیم برای آنها انتخاب خواهد شد.
آزاد سازی سهام عدالت
در راستای اجرای فرمان مقام معظم رهبری و موافقت ایشان با درخواست ریاست محترم جمهوری مبنی بر آزادسازی سهام عدالت، سازمان خصوصی‌سازی با همکاری و مشارکت سازمان بورس و اوراق بهادار و سایر نهادها در بازار سرمایه، اقدام به فراهم نمودن تمهیدات و اقدامات عملی لازم برای تحقق این امر نموده است تا با توجه به موارد سه‌گانه مورد تأکید معظم له، شرایط بهره‌مندی هرچه سریع‌تر مردم از منافع و مدیریت سهام مذکور فراهم گردد.
در همین ارتباط، هریک از سهامداران محترم سهام عدالت می‌توانند با انتخاب یکی از دو روش مطروحه در ادامه این فرآیند نسبت به تعیین نحوه مدیریت سهام متعلق به خود تصمیم‌گیری نمایند.
* توجه: انتخاب روش آزادسازی سهام عدالت تنها یک بار امکان پذیر است.
انتخاب روش مسقیم
سهامدار محترم سهام‌عدالت، در صورت انتخاب آزادسازی به روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام‌عدالت به‌صورت مستقیم و بدون واسطه با لحاظ مراتب ذیل به شما تخصیص و انتقال می‌یابد:
به میزان سهام تخصیص‌یافته به هر فرد در شرکتهای سرمایه پذیر سهام‌عدالت و به تناسب ارزش مقطع واگذاری، تعدادی از سهام 36 شرکت بورسی به شما تخصیص خواهد یافت.
علاوه بر آن، این دسته از سهامداران سهام عدالت، به ازای سهام شرکتهای غیر بورسی سرمایه‌پذیر سهام عدالت، سهام شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی را نیز دریافت خواهند نمود.
در این حالت مسئولیت حفظ، نگهداری و مدیریت سهام اختصاص‌یافته به عهده سهامدار بوده و در راستای حفظ ارزش سهام تخصیص‌یافته، قابلیت نقل‌وانتقال سهام مزبور به غیر و فروش آن بر اساس محدودیت‌های زمانی و مقداری تعیین‌شده توسط شورای عالی بورس صورت خواهد گرفت.
مطابق قانون تجارت شما سهامدار محسوب شده و از مزایای سهام تخصیص‌یافته ازجمله سود و ... بهره‌مند خواهید شد.
خاطرنشان می‌سازد، دو ماه پس از تاریخ انتخاب روش مذکور می‌توانید با مراجعه به سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) از تعداد سهام تخصیص‌یافته نزد شرکتهای سرمایه‌پذیر سهام عدالت مطلع شوید.
شایان‌ذکر است بهره‌مندی از خدمات قابل‌ارائه از جمله ایجاد امکان معامله پذیری سهام تخصیص‌یافته در آینده منوط به مراجعه به سامانه سجام، ثبت‌نام و احراز هویت در مراکز تعیین‌شده می‌باشد.
روش غیر مستقیم
سهامدار محترم سهام‌عدالت، در صورت انتخاب آزادسازی به روش غیرمستقیم، مالکیت و مدیریت سهام‌عدالت شما با لحاظ مراتب ذیل از طریق شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی خواهد شد و شما حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن را نخواهید داشت.
با این تفویض اختیار، سهام شرکتهای سرمایه پذیر سهام‌عدالت متعلق به شما توسط شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی خواهد شد.
سهام مزبور در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (70%) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه استانی (30%) ساماندهی خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری فارس، ارزش کل سهام واگذار شده در قالب سهام عدالت در سال 1385 به 49 میلیون و 152 هزار و 741 نفر مشمول در 6 دهک جمعیتی، از سهام 50 شرکت شامل 36 شرکت بورسی و 14 شرکت غیر بورسی به ارزش کل 26 تریلیون و 636 میلیارد تومان بود که اکنون بعد از حدود 13 سال ارزش کل سهام عدالت به حدود 300 تریلیون تومان (حدود 11.2 برابر ) شده است.
بر اساس گفته صالح رئیس سازمان خصوصی سازی ، شورای عالی بورس قرار است ظرف ماه جاری در مورد نحوه ورود 300 هزار میلیاردتومان سهام عدالت به بورس و حضور 49 میلیون سهامدار جدید تصمیم گیری کند.
آزادسازی سهام عدالت چه تاثیری بر بورس دارد؟
هادی حق شناس درباره تاثیر آزادسازی سهام عدالت بر بازار سرمایه و اقتصاد اظهار کرد: آزادسازی سهام عدالت روی زندگی ۵۰ میلیون نفری که این سهام را در اختیار دارند اثرگذار است و می‌توانند از منافع آن استفاده کنند.
کارشناس اقتصادی با بیان اینکه ارزش این دارایی قابل توجه است و بخش زیادی از نقدینگی را جذب می‌کند افزود: بخشی از این نقدینگی در بازار سرمایه جذب خواهد شد و افرادی که در این بازار فعال هستند به سمت این سهام آزاد شده می‌روند و اقدام به خرید و فروش خواهند کرد.
وی تصریح کرد: سهام عدالت مجموعی از شرکتهای سودده است که همانند عرضه شستا بخشی از نقدینگی را جذب خواهد کرد و حجم بازار سرمایه را بزرگتر می‌کند.
حق شناس با بیان اینکه جذابیت سهام عدالت به حدی هست که همه دارندگان آن اقدام به فروش نخواهند کرد، گفت: آزادسازی سهام عدالت موجب عمق بخشی به بازار سرمایه می‌شود.
این کارشناس اقتصادی درباره تاثیر آزادسازی سهام عدالت بر اقتصاد نیز بیان کرد: هر خرید و فروشی که در بورس صورت بگیرد علاوه بر منفعتی که برای دارندگان سهام دارد بخشی از آن در اختیار مالکین بنگاه تولیدی قرار می‌گیرد تا بتوانند بخشی از نقدینگی واحد تولیدی خود را از بازار سرمایه تامین و در بخش تولید هزینه کنند که هم در بخش اشتغال و هم درآمد کشور تاثیر مثبت خواهد داشت.
وی گفت: اگر بازار سرمایه کشور را بر پایه قیمت واقعی دلار بسنجیم قطعا حباب در این بازار معنا ندارد و قیمت بخش اعظمی از شرکتهای بورسی به ویژه شرکت‌هایی که صادرات محور هستند واقعی است.
دولت فکری به حال ۳۰ میلیون جامانده کند
به اعتقاد کارشناسان در شرایط شیوع ویروس کرونا و کاهش درآمد بسیاری از مردم، سهام عدالت می‌تواند واسطه‌ای برای بسته‌های معیشتی دولت به مردم شود. با توجه به وضعیت خزانه دولت و کسری بودجه که به سبب تخفیف‌های مالیاتی و کاهش قیمت نفت، شدت آن نیز بیشتر شده است و با توجه به وضعیت بانک‌ها به نظر می‌رسد راهی جز استفاده از دارایی‌هایی مانند سهام عدالت که در این سال‌ها تنها سود ناچیز آن نصیب مردم شده است، وجود ندارد.
علی مروی، رئیس اندیشکده حکمرانی شریف و عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در این زمینه معتقد است، سهام عدالت نیز از مواردی است که می‌تواند نقدینگی را جذب کند و حمایت رفاهی برای کرونا نیز می‌تواند از این محل صورت بگیرد بدون اینکه هیچ فشاری به پایه پولی بیاید.
وی با بیان اینکه قبل از آزاد سازی سهام عدالت، باید به نحوی فکری برای ۳۰ میلیون جامانده کرد گفت: در حال حاضر ارزش این سهام حدود ۸ الی ۱۰ میلیون تومان شده و یک خانواده چهار نفره ممکن است حدود ۳۰ الی ۴۰ میلیون تومان نصیبش شود. دولت می‌تواند شرکتهای در لیست واگذاری را در بورس عرضه کند و این افراد جامانده را نیز مشمول کند در غیر این صورت فردی که در همان طبقه و وضعیت مالی است و به او سهام عدالت تعلق نگرفته است احساس تبعیض شدیدی می‌کند.
در مجموع کمک به معیشت خانوارهای نیازمند از محل ثروت خود، می تواند به گذار مناسب اقتصادی و اجتماعی در این شرایط در دوران کرونا کمک شایانی نماید تا برای دولت هم در شرایط سخت اقتصادی بار مالی به همراه نداشته باشد.
این موضوع با توجه به افزایش تقاضا برای خرید سهام در این روزهای پررونق بورس موجب تعادل بخشی و پاسخ به نیاز سرمایه گذاران خواهد شد.
https://d.otaghkhabar24.com/news/188424
