پس از 18 سال جنگ و کشته شدن 2 هزار و 400 نظامی آمریکایی و بیش از 150 هزار نظامی افغان، واشنگتن در نهایت حقیقت شکست را پذیرفت و در آستانه انتخابات ترامپ توافق صلح میان طالبان و آمریکا به امضا رسید.
به گزارش خبرنگار اتاق خبر 24:
نهم اسفند ماه امسال گروه طالبان بعد از یازده دور مذاکره و چانه‌زنی با آمریکا به توافق رسیدند! این توافقنامه در پایتخت قطر از سوی زلمای خلیل‌زاد به نمایندگی از آمریکا و «ملا عبدالغنی برادر» به نمایندگی از طالبان افغانستان و با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا و نمایندگان ویژه ۷۰ کشور دیگر به امضاء رسید. در متن توافق بر «عدم استفاده از خاک افغانستان علیه امنیت آمریکا و متحدانش، آتش‌بس دائمی، کاهش نیروهای آمریکایی (در افغانستان) به ۸۶۰۰ نفر طی ۱۳۵ روز آینده، آزادسازی ۵۰۰۰ زندانی طالبان و ۱۰۰۰ نیروی دولتی توسط آمریکا تا ۱۰ مارس (۲۰ اسفند) و خروج افراد طالبان از تحریم آمریکا» تاکید شده است.
آنچه از اظهارات مقامات دولت افغانستان، مقامات آمریکایی و مقامات گروه طالبان برمی‌آید، این است که هیچ کدام از طرفین به آینده پایبند بودن طرف مقابل به تعهدات و مفاد مندرج در این توافقنامه خوش‌بین نبوده و همچنان خود را برای روزهای برهم خوردن این توافق آماده می‌کنند.
متن توافقنامه
توافقنامه میان آمریکا و طالبان یک مقدمه و سه بخش دارد؛ بخش نخست آن به خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان مربوط می‌شود، بخش دوم بر عدم استفاده از خاک افغانستان علیه آمریکا و متحدانش تأکید شده و بخش سوم نیز به گام‌های بعدی مربوط می‌شود، که قرار است پس از امضای توافقنامه، برداشته شوند.
عدم استفاده از خاک افغانستان علیه امنیت آمریکا و متحدانش، آتش بس دائمی، کاهش نیروهای آمریکایی(در افغانستان) به ۸۶۰۰ نفر طی ۱۳۵ روز آینده، آزاد سازی ۵۰۰۰ زندانی طالبان و ۱۰۰۰ نیروی دولتی توسط آمریکا تا ۱۰ مارس(۲۰ اسفند) و خروج افراد طالبان از تحریم آمریکا، از مهم‌ترین بندهای این توافقنامه هستند.
چرا توافق صلح با عجله به امضا رسید؟
دو طرف کماکان نسبت به اجرای این تعهدات به‌دیده شک می‌نگرند، از سوی دیگر قرار است تا دو هفته آینده مذاکرات بین‌الافغانی میان گروه طالبان و طرف معرفی‌شده از داخل افغانستان برگزار شود، اما اعلام نتایج نهایی انتخابات افغانستان در هفته گذشته باعث شده است تا هم‌اکنون شاهد شکافی جدی در بدنه رهبران سیاسی کابل باشیم و اینکه قطعاً امکان زمان نزدیک تجمیع این رهبران بر سر یک هیئت جامع و فراگیر برای حضور در مذاکرات بین‌الافغانی با گروه طالبان بعید به‌نظر می‌رسد.
نکته قابل تأمل دیگر، این است که نه آمریکا، نه گروه طالبان، نه حکومت حاکم کنونی در افغانستان و نه رهبران سیاسی این کشور، هیچ کدام طرح و نقشه راهی مشخص برای آینده حکومت‌داری در این کشور ندارند. حال این سؤال مطرح می‌شود: با توجه به همه این بدبینی‌ها و کم‌وکاست‌ها و عدم برنامه‌ریزی‌ها چرا توافق صلح میان آمریکا و طالبان با این عجله به امضا رسیده است؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای پیروزی در انتخابات 2020 ریاست جمهوری این کشور، نیاز به پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا دارد. او پس از سر کار آمدن با افزایش چندهزارنفری در تعداد نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان تلاش کرد از طریق نظامی و حملات گسترده بمب‌افکن‌های خود گروه طالبان را به زانو در آورد، اما پس از حدود 2 سال نه اینکه در این اقدام موفق نبود، بلکه براساس گزارش‌های نهادهای معتبر امنیتی آمریکا گروه طالبان قدرتمندتر از همه 20 سال گذشته به حیات خود در افغانستان ادامه داد.
او که خود را به سال آخر دور نخست ریاست جمهوری خود نزدیک می‌دید، تصمیم گرفت تا از طریق سیاسی از منجلاب افغانستان خود را بیرون بکشد. همان‌طور که شاهد هستیم در این توافق گروه طالبان، آمریکایی‌ها را مجبور به خروج از افغانستان طی کمتر از یک سال و نیم کرده است. از سوی دیگر طالبان با این توافق توانسته سند آزادی 5 هزار زندانی خود را کتباً از آمریکایی‌ها و در حضور 30 کشور و سازمان بین‌المللی بگیرد.
ترامپ؛ بازنده نهایی توافق صلح
اما آنچه روشن می‌نماید این است که آمریکایی‌ها پس از حدود 20 سال حضور نظامی و همه‌جانبه در افغانستان خواهان رها کردن تمام منافع خود در این کشور نیستند و به‌راحتی خاک افغانستان را ترک نخواهند کرد. ترامپ برای پیروزی در انتخابات آتی با عجله فراوان این توافق را به امضا رسانده و عکس یادگاری این وزارت خارجه خود با طالبان را گرفته است، اما او طرف مقابل خود را به‌خوبی نمی‌شناسد، طرف مقابل او یک گروه شبه‌نظامی است که تعهدات یک دولت مستقل و شناخته‌شده بین‌المللی را ندارد. ترامپ بر این باور است همان‌گونه که با ایران در برجام با چین در توافق تجاری و با کره شمالی در مسائل هسته‌ای برخورد کرده این بار نیز می‌تواند با گروه طالبان برخورد کند.
باید ترامپ، وزارت امور خارجه آمریکا و مشاوران او در عرصه افغانستان را بازنده نهایی توافق صلح دانست. اگر تاکنون چیزی حدود کمتراز 50 درصد از مردم افغانستان هنوز هم علاقه‌ای به حضور آمریکا در کشورشان داشتند از این تاریخ تمام ملت افغانستان شاهد خیانت و خباثت آمریکایی‌ها در قبال خود هستند. از این پس علاوه بر گروه طالبان مردم افغانستان نیز به‌صورت جدی مخالف حضور آمریکا در کشورشان خواهند بود.
ترامپ در نقشه نهایی خود در توافق صلح با طالبان، دچار یک شکست و یک انحطاط جدی شده است و در ماه‌های آینده همین توافق که او امروز از آن به‌عنوان یک پیروزی یاد می‌کند، شکستی در کارنامه دولت آمریکا در آسیا خواهد بود.
صلح نمایشی
و اما، پرسش این است که؛ آمریکا تاکنون به کدامیک از تعهدات خود پایبند بوده است که بتوان انتظار پایبندی به توافق با طالبان داشت؟!
در این توافق دولت قانونی افغانستان حضور نداشته است ! مانند توافقنامه موسوم به «معامله قرن» که در آن صاحبان اصلی فلسطین حضور نداشتند! در توافقنامه مزبور، زمان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان مشخص نشده است! یعنی در این خصوص هیچ بند و ماده‌ای وجود ندارد! البته بعد از امضای توافق، طرف افغانستانی اعلام کرده است آمریکایی‌ها قول داده‌اند طی ۱۴ ماه آینده، خاک افغانستان را ترک کنند! قول شفاهی! این موضوع بیانگر نمایشی بودن این توافق برای اهداف سیاسی است.
و اما، ختم کلام اینکه طالبان از یک سو ادعا می‌کند در پی تشکیل «امارت اسلامی» است و ملا عبدالغنی بعد از امضای توافق بر این واژه تاکید هم کرده است! ولی توضیح نداده است، این چه «امارت اسلامی» است که حاکمان آن(طالبان) تعهد کرده‌اند هیچگونه اقدام و حرکتی علیه دشمنان تابلودار اسلام، از جمله آمریکا و اسرائیل و گروه‌ها و جریانات متحد آن نداشته باشند؟! (عدم استفاده از خاک افغانستان علیه امنیت آمریکا و متحدانش- متن توافق). طالبان از کدام اسلام دَم می‌زند؟!
در آینده وقتی فضا روشن‌تر گردد موارد نقض حاکمیت ملی افغانستان در توافقنامه قطر بیشتر روشن خواهد شد. ولی پیش از آن که خطرها و تهدیدهای واقعی فرا برسد تحلیلگران و حقوقدانان و رسانه‌های آزاد افغانستان باید زوایای مختلف این توافقنامه و تهدیدهای احتمالی آن را برای مردم افغانستان روشن کنند.
