رهبر معظم انقلاب اسلامی از زمان شیوع کرونا چندین سخنرانی، پیام به مردم و مسئولان و کادر درمانی دادند و ایشان مبارزه ایرانیان در مقابل کرونا را اوج درخشیدن مردم ایران توصیف کردند.
بیماری کرونا حدود سه ماه است که در کشور ما شیوع یافته و در این مدت بیش از 107هزار ایرانی را مبتلا کرده است که در این میان متاسفانه تعدادی از هموطنان نیز قربانی این ویروس منحوس شدهاند. این در حالی است که مشارکت گسترده مردم در طرح فاصلهگذاری و رعایت اصول بهداشتی و توصیههای پزشکی موجب شده است تا خوشبختانه این روزها وضعیت شیوع این بیماری تحت کنترل باشد.
از همان ابتدا شیوع ویروس کرونا که به صورت محدود در کشور رخ داد، رهبر معظم انقلاب اسلامی با آحاد مردم در زمانهای مختلف صحبت کردند و مهمترین نکات را درباره این ویروس به ایرانیان اعلام کردند.
همچنین ستاد ملی کرونا از روزی که آغاز بهکار کرده بهعنوان مرجع اصلی اتخاذ و ابلاغ تصمیمات کرونایی مشغول فعالیت بوده است. براساس نظرات تخصصی این ستاد مدارس، مساجد، حسینیهها و زیارتگاهها در شهرهای مختلف کشور تعطیل شدند. همچنین بسته بودن مراکز خرید و نیز شیوه متفاوت فعالیت برخی اصناف نیز از جمله تصمیمهای این ستاد بوده است. رعایت این دستورالعملها توانست تا حدود زیادی از شیوع گسترده بیماری کرونا جلوگیری کند. از همین رو در یکی، دو هفته اخیر تصمیمات جدیدی از بابت فعالیت مراکز مختلف عمومی که محل تجمع مردم است اتخاذ شد. با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان نیز این انتظار وجود داشت که مساجد و مراکز مذهبی که هر سال در شبهای ماه مبارک رمضان میزبان هزاران نفر از روزهداران بودند، بازگشایی شوند. اما بررسیهای کارشناسی و تخصصی تا الان این اجازه را نداده است.
این در حالی است که از فردا شب لیالی قدر آغاز میشود و ایرانیان شاید برای نخستینبار در طول عمرشان شیوه متفاوتی از شبهای قدر را تجربه خواهند کرد چراکه مجبورند ادعیه مربوط به این شبها را در خانه بخوانند و دیگر خبری از اعمال دستهجمعی در مساجد و حرمها نیست. با این وجود آنطور که دیروز رهبر معظم انقلاب فرمودند همچنان باید منتظر نظر کارشناسی و تخصصی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا بود.
از ابتدای درگیر شدن کشور در ماجرای بیماری کرونا و فراگیری آن، رهبر انقلاب، برای مقابله با این بیماری اقدامات و تصمیمات متعددی را اتخاذ نمودهاند. نمونه هایی از اقدانات رهبر انقلاب را ذکر می کنیم.
روحیه دادن به جامعه پزشکی
رهبر انقلاب در همان روزهـای ابتدایی شـیوع بیماری کرونا جلسـهای بـا حضـور رئیـس فرهنگسـتان علومپزشـکی ترتیـب دادنـد و ضمن تشـکر و قدردانی از زحمات جامعـه پزشـکی در این پیـام تصویری - کـه در محـل اتاق کارشـان ضبـط شـده بـود - فرمودند: «مـن برنامـه امـروز را فقـط ترتیـب دادم بـرای همین کـه ایـن تشـکر را بکنـم... کارتان بسـیار بـا ارزش اسـت. هـم ارزش جامعـه پزشـکی و پرسـتاری را در جامعه بـالا میبرد کـه برده، هـم مهمتر از این، ثـواب الهی اسـت کـه خـدای متعـال قطعا به شـما اجـر خواهد داد.» ۹۸/ ۱۲/ ۹
دستور به همه دستگاههای مرتبط با دفتر رهبری
اقــدام دیگــر رهبــر انقــلاب در همــان روزهــای ابتدایــی دســتور بــه همـه نهادهـای زیرمجموعـه رهبـری بـرای همـکاری و کمـک بـه وزارت بهداشــت و مسوولان مرتبــط، بــرای حــل سریعتر موضــوع و خدمـت بهتـر بـه مـردم بـود: «از همـه دسـتگاههایی کـه مرتبـط بـا دفتـر مـا هسـتند خواسـتهایم کـه آنهـا هـم در ایـن زمینـه همـه امکاناتشـان را در اختیـار مــردم قــرار بدهنــد.» ۱۳/ ۱۲/ ۹۸
پیــرو ایــن دســتور، نهادهایــی همچــون ســتاد اجرایـی فرمـان امـام، بنیـاد مسـتضعفان، کمیتـه امـداد امامخمینی(ره) و آسـتان قـدس رضـوی مامـور شـدند تا امکانـات خـود را بـرای حـل این مشـکل بـه میدان بیاورنـد. از جملـه ایـن اقدامـات میتـوان بـه راهاندازی بزرگتریـن کارخانـه تولیـد ماسـک جنـوب غـرب آسـیا توسـط سـتاد اجرایـی فرمـان امـام بـا تولیـد روزانـه چهـار میلیـون ماسـک اشـاره کـرد. بنیـاد مسـتضعفان نیـز بـرای جبـران خســارات مالــی ناشــی از کرونــا اقــدام کــرد و بــه ۳۸ هــزار خانــواده نیازمنــد از قبیــل خانوادههای کولبــران کمــک مالــی کــرد. کمیتــه امــداد امامخمینی(ره) نیـز ۲۵ هـزار بسـته بهداشـتی بیـن نیازمنـدان و پرداخـت حقـوق فوقالعــاده بــه بیمــاران صعبالعلاج نیازمنــد را آغــاز کــرد. آســتان قــدس رضـوی نیـز در همـان روزهـای اول یـک میلیـون ماسـک، ۵۰۰ هـزار لیتـر الـکل طبــی و ۶ هــزار کیــت تشــخیص بیمــاری را تهیــه و بــه بیمارســتانها و مراکــز درمانـی رسـاند. آسـتان قـدس در مرحلـه بعـد ۱/ ۵ میلیـارد تومـان بـرای کمـک به رفع نیازهای ضروری در این زمینه اختصاص داد.
استفاده از فرصت برنامه روز درختکاری برای صحبت با مردم
یکی از تصمیمات رهبر انقلاب در دوره فراگیری بیمــاری کرونا حــذف نکــردن برنامــه روز درختکاری بهمنظور بزرگ نشان ندادن بیش از حد ماجرا بود؛ ایشــان در عیــن حال نکات بهداشتی لازم در این برنامه را نیز بهطور کامل رعایت کردند؛ مثلا از دستکش استفاده کردند و فاصله با اطرافیــان حاضر در برنامه رعایت شده بود. در بیانات ایشــان در این روز، موارد مهم دیگری هم وجود داشت از جمله: توصیه به همــه مــردم بــرای تخطی نکــردن از توصیههای مسوولان، توجه به خدا و عامل معنویت بهعنوان حلال مشــکلات، توصیه معنــوی خواندن دعــای هفتــم صحیفه سجادیه و تقدیر از اقدامات خودجوش مردمی.
موافقت با شهید محسوب شدن مدافعان سلامت
کمتر از ۲۰ روز از شــروع فراگیــری بیمــاری کرونــا در کشور نگذشته بود که رهبر انقلاب در پاســخ به نامه آقــای دکتر نمکی وزیر بهداشــت با شــهید خدمت محسوب شدن اعضای جامعه پزشکی که در راه مبارزه با این بیماری جانشان را فدا کرده بودند، موافقت کردند. وزیر بهداشت در نامهای به رهبر انقلاب برای موافقت با این پیشنهاد تشکر و قدردانی نمــود و آن را افتخاری برای جامعه بهداشــت و درمان کشور دانست.
تشکیل قرارگاه بهداشتی درمانی امامرضا(ع)
یکـی از اقدامـات دیگـر رهبـر انقلاب در ایـن زمینـه دسـتوری بود که بـه سـتاد کل نیروهای مسـلح در ۲۲ اسـفندماه برای تشـکیل یک قـرارگاه مرکـزی بهمنظور هدایـت و همافزایی همـه امکانـات نیروهـای مسـلح بـرای مقابلـه با ایـن بیمـاری فراگیـر صادر کردنـد. آمادهسازی نقاهتگاه و بیمارسـتان صحرایی ارتـش در محل نمایشـگاه بینالمللـی تهـران ظـرف ۴۸ سـاعت، سـازماندهی ۵ هـزار پزشـکیار و بهیـار در نیـروی زمینـی سـپاه پاسـداران، تقویـت بیمارسـتانهای سـیار در شـهرهای مختلـف کشـور توسـط ارتـش و سـپاه و برنامهریزی بـرای احـداث تعداد بیشـتر بیمارسـتان صحرایـی، و اجـرای برنامههای پاکسـازی و ضدعفونـی اماکـن مختلف شـهرها تنها بخشـی از اقدامـات انجام شـده در نیروهای مسـلح کشـور در قالب همین سـتاد بوده اسـت کـه تحسـین بسـیاری از ناظـران بینالمللی را نیز برانگیخت.
موافقت با مرخصی و عفو زندانیان
چند روزی بیشتر به عید نوروز باقی نمانده بود که رهبر انقلاب با پیشنهاد رئیس قوهقضائیه، مبنی بر عفو گروههای متعددی از زندانیان کشور حتی برخی از زندانیان جرائم امنیتی موافقت کردند. نتیجه این فقره از عفو رهبری، آزادی بیش از ۱۰ هزار نفر از زندانیان کشــور بود. این اقدام موجب خوشحال و شادمانی بسیاری از خانوادههای این زندانیان که نگران شیوع احتمالی این بیماری در زندان بودند شد.
اقدامات حرمهای مطهر بهمنظور حفظ سلامت مردم
حفـظ سلامت و جـان مردم آنقـدر بـرای رهبـر انقلاب و نظـام جمهـوری اسلامی واجد اهمیـت بود کـه حتی رهبـر انقلاب در سـخنرانی نـوروزی خـود دربـاره مصلحـت تعطیلـی اماکـن متبرکـه و جلسـات مذهبـی نیـز مـواردی را مطرح فرمودنـد: «در طول تاریخ ما به این شـکل بیسـابقه اسـت کـه همهجـا حتی مثلا حرمهای مطهـر و نمازهـای جمعـه و جماعـت تعطیـل بشـود؛ ایـن بیسـابقه اسـت، ولی خب چارهای نبوده اسـت؛ اینجـور مصلحـت دانسـتهاند و ایـن جوری عمـل کردهانـد؛ اینها را رعایـت بکنند تا انشـاءالله خـدای متعـال هـرچـه زودتر از سر ملت ایـران و سـر همـه ملتهای مسـلمان و همه بشـریت کم و کوتاه کند.» ۳/ ۱/ ۹۹
تقدیر از نیروهای داوطلب جهادی و مردمی
رهبر انقلاب در بیانات تلویزیونی به مناسبت عید نیمه شعبان در کنار تقدیر از زحمات و فداکاریهای جامعه بهداشت و درمان کشور از تلاش و مجاهدت نیروهای داوطلب مردمی تقدیر کرده و از برخی از گروهها نیز اسم بردند: از طرح «هر محله یک قربانی» در سبزوار گرفته، تا بانوان یزدی که خانههای خودشان را به کارگاه ماسکدوزی تبدیل کردند، تا طلاب خوزستانی که داخل خانههای مردم را هم ضدعفونی کردند تا صاحبان املاک شیرازی که اجارهها را بخشیدند، تا رئیس حوزه علمیه تبریز که خودش وارد میدان شده و تا نامزد رای نیاورده در انتخابات مجلس که ستاد انتخاباتیاش را مرکزی برای فعالیتهای مردمی قرار داده و...
رهبر انقلاب ۶ بار به صورت کوتاه و تفصیلی با مردم درباره شیوع ویروس کرونا و نحوه مبارزه با این ویروس صحبت کردند که مهمترین نکات رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره مبارزه با کرونا و توصیههای ایشان در ذیل آمده است.
۴ اسفند سال ۹۸:
نخستین واکنش رهبر معظم انقلاب اسلامی به ویروس کرونا در روز بعد از انتخابات مجلس شورای اسلامی صورت پذیرفت. رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای جلسهی درس خارج فقه درباره شیوع ویروس کرونا و سوءاستفاده دشمن از این موضوع فرمودند: «حالا آخری هم این بیماری [جدید] که این هم شد یک بهانهی خوبی. شب پنجشنبه که جمعهاش انتخابات بود، خبر بُروز این ویروس و این بیماری در قم مثلاً داده شد، [دشمن] از سحر پنجشنبه شروع کرد تبلیغات کردن که «مردم نبادا بروید در صف انتخابات بِایستید، در صف رأی دادن بِایستید، آنجا چنین است، چنان است، بیماری هست، مرض هست، ویروس هست»؛ ببینید! یعنی از کمترین فرصتی استفاده کردند و نگذاشتند حتّی چند ساعت هدر برود؛ بلافاصله شروع کردند به گفتن و دائم تأکید کردند».
۸ اسفند سال ۹۸:
دومین پیام رهبر معظم انقلاب درباره ویروس کرونا به دیدار ایشان با دکتر مرندی بازمیگردد. حضرت آیتالله خامنهای در این دیدار با قدردانی از زحمات و تلاشهای کادر درمانی، فرمودند: «کارتان بسیار باارزش است؛ هم ارزش جامعهی پزشکی و پرستاری را در جامعه بالا میبرد-که برده- هم مهمتر از این، ثواب الهی است که خدای متعال قطعاً به شما اجر خواهد داد و ثواب خواهد داد. و امیدواریم که انشاءالله این کار برجسته و سنگین خیلی هم طولانی نشود و انشاءالله زودتر کلک این ویروس منحوس گرفته بشود».
۱۳ اسفند سال ۹۸:
در روز درختکاری هم رهبر انقلاب از توصیه درباره ویروس کرونا دریغ نکردند. ایشان که در روز درختکاری با رعایت مسائل بهداشتی درخت غرس کردند، دوباره از کادر درمانی و پزشکی کشور قدردانی کردند و کارهای کادر درمانی و پزشکی را جهاد فی سبیلالله معرفی کردند. همچنین ایشان از مردم خواستند که مسائل بهداشتی و درمانی را رعایت کنند. رهبر انقلاب به موضوع دعا و توسل اشاره کردند و مردم را به خواندن دعای هفتم صحیفه سجّادیّه توصیه کردند. ایشان گفتند: «در واقع یک رزمایش عمومی در این زمینه انجام میگیرد، این میتواند یک دستاورد باشد. اگر این دستاوردها را داشته باشیم، بلا برای ما تبدیل میشود به نعمت، تهدید تبدیل میشود به فرصت».
۲۲ اسفند سال ۹۸:
رهبر معظم انقلاب در دستوری به رئیس ستادکل نیروهای مسلح قرارگاه بهداشتی و درمانی برای مقابله با کرونا را صادر کردند. رهبر انقلاب در قسمتی از این حکم به موضوع مهمی اشاره کردند و گفتند: «این اقدام(شیوع کرونا) با توجه به قرائنی که احتمال «حمله بیولوژیکی» بودن این رویداد را مطرح کرده میتواند جنبهی رزمایش دفاع بیولوژیک نیز داشته و بر اقتدار و توان ملّی بیفزاید.
۳ فروردین سال ۹۹:
حضرت آیتالله خامنهای امسال به رسم هر سال سفر به مشهد مقدس و سخنرانی در بین مردم را انجام ندادند و برای عمل به توصیههای پزشکی سفری در عید نداشتند. ایشان در سخنرانی زنده با مردم نکات مهمی درباره کرونا اشاره کردند که به شرح ذیل است.
*آمریکاییهای که درباره کمک به ایران حرف میزنند، خودشان دچار کمبودهای وحشتآوری هستند؛ هم از لحاظ وسایل پیشگیری در بُروز بیماری، از ابتلای به بیماری، هم در دارو و مانند اینها.
*آمریکا هیچ اعتباری ندارد؛ به شما اعتمادی نیست. ممکن است یک دارویی را شماها تجویز کنید، یا وارد کشور بکنید که این ویروس را ماندگار کند و مانع تمام شدنش بشود.
* من توصیه میکنم مجدّداً که این دستوراتی را که مسئولین ستاد ملّی مبارزهی با کرونا پخش کردهاند و گفتهاند و اعلام کردهاند، انشاءالله همه عمل بکنند. حتّی اجتماعات دینی را تعطیل کردهاند که خب این در طول تاریخ ما به این شکل بیسابقه است.
۲۱ فروردین سال ۹۹:
حضرت آیتالله خامنهای در ارتباط ویدیویی با جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا در بخشی از فرمایشات خود فرمودند: «یک سؤال بیپاسخی وجود دارد در مورد مراسم دعا، نماز و عبادت؛ من البته هیچ پیشنهادی را در مورد مساجد و مراکز دعا و مانند اینها به ستاد ملّی ارائه نمیکنم؛ یعنی من تابع نظر کارشناسی و تشخیص کارشناسی ستاد ملّی هستم لکن میخواهم این را بگوییم که مسأله دعا و عبادت بهخصوص در ماه رمضان، بهخصوص در شبهای قدر که در پیش است، یکی از نیازهای حتمی و اساسی مردم است؛ این با نیازهای مادّی از یک نظر تفاوتی ندارد، از یک نظر بالاتر از نیازهای مادّی مردم است. مردم احتیاج دارند به اینکه بهخصوص در مسائل مهم، در قضایا یا حوادث مهم بتوانند این توسّل و این توجّه و این ارتباط با خدا و خواستن از خدا را داشته باشند؛ یک فکری برای این بشود.»
ایشان در ادامه تاکید کردند: «من حتّی معتقدم که اگر قواعد سختگیرانهای هم در این زمینه گذاشته شود، وضع شود، مردم مؤمن و مسجدی ما بیشتر از دیگران به قواعد عمل میکنند؛ یعنی به مردم مؤمن واقعاً اگر گفته بشود مثلاً فرض کنید که در صحنها یا در مراکز یا در مساجد یا در حسینیّهها به این شکل میتوانند حضور پیدا کنند، عقیده من این است که اینهایی که اهل مسجدند، بهدقّت مراقبت میکنند.» رهبر معظم انقلاب تاکید کردند: «من همانطور که گفتم، پیشنهادی ندارم، نظر کارشناسی و بررسیشده ستاد را معتبر میدانم منتهی توصیهام این است که بررسی این مورد را به کسانی بدهید که اهمیت حضور دعا و توسّل و مسائل معنوی را به معنای واقعی کلمه درک کرده باشند، اینها بررسی کنند مسأله را و تصمیمگیری کنند؛ هر چه تصمیمگیری کردند، بر عهده من و همه مردم است که بر طبق آن تصمیمگیریها انشاءالله عمل بشود.»
۲۱ شهریور سال ۹۹:
حضرت آیتالله خامنهای روز گذشته در ارتباط ویدیویی با جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا در بخشی از فرمایشات خود فرمودند: «یک سؤال بیپاسخی وجود دارد در مورد مراسم دعا، نماز و عبادت؛ من البته هیچ پیشنهادی را در مورد مساجد و مراکز دعا و مانند اینها به ستاد ملّی ارائه نمیکنم؛ یعنی من تابع نظر کارشناسی و تشخیص کارشناسی ستاد ملّی هستم لکن میخواهم این را بگوییم که مسأله دعا و عبادت بهخصوص در ماه رمضان، بهخصوص در شبهای قدر که در پیش است، یکی از نیازهای حتمی و اساسی مردم است؛ این با نیازهای مادّی از یک نظر تفاوتی ندارد، از یک نظر بالاتر از نیازهای مادّی مردم است. مردم احتیاج دارند به اینکه بهخصوص در مسائل مهم، در قضایا یا حوادث مهم بتوانند این توسّل و این توجّه و این ارتباط با خدا و خواستن از خدا را داشته باشند؛ یک فکری برای این بشود.»
ایشان در ادامه تاکید کردند: «من حتّی معتقدم که اگر قواعد سختگیرانهای هم در این زمینه گذاشته شود، وضع شود، مردم مؤمن و مسجدی ما بیشتر از دیگران به قواعد عمل میکنند؛ یعنی به مردم مؤمن واقعاً اگر گفته بشود مثلاً فرض کنید که در صحنها یا در مراکز یا در مساجد یا در حسینیّهها به این شکل میتوانند حضور پیدا کنند، عقیده من این است که اینهایی که اهل مسجدند، بهدقّت مراقبت میکنند.» رهبر معظم انقلاب تاکید کردند: «من همانطور که گفتم، پیشنهادی ندارم، نظر کارشناسی و بررسیشده ستاد را معتبر میدانم منتهی توصیهام این است که بررسی این مورد را به کسانی بدهید که اهمیت حضور دعا و توسّل و مسائل معنوی را به معنای واقعی کلمه درک کرده باشند، اینها بررسی کنند مسأله را و تصمیمگیری کنند؛ هر چه تصمیمگیری کردند، بر عهده من و همه مردم است که بر طبق آن تصمیمگیریها انشاءالله عمل بشود.»
خودشان میگویند غرب وحشی زنده شده
رهبر انقلاب همچنین درباره زیر پا گذاشتن اخلاقیات در غرب فرمودند: «در نمایش اخلاق عمومی هم شکست خوردند، یعنی با همه ادعاهایی که میشود و بعضی از غربزدگان در غیر کشورهای غربی از جمله متأسفانه در کشور خودمان نسبت به مسائل اخلاقی غربی، مبالغات و اینها میکنند، در این هم اینها شکست خوردند که خب ملاحظه کردید نمونهاش همین خالی کردنِ فروشگاهها است. آقای رئیسجمهور برای من نقل کردند که در یکی از کشورهای اروپایی که ایشان اسم بردند، من اسم نمیآورم حالا، ساعت اول صبح کامیون میآید دم فروشگاه جنس را آنجا خالی میکند، یک ساعت بعد فروشگاه خالی است. میریزند مردم جنس را میبرند، کجا میبرند؟ در خانهها، در انبارهای خانه.»
نمونههایی برای مشورت
نکات مهمی که رهبر انقلاب مطرح فرمودهاند حاوی مسائل مهمی است که میتواند الگوی رفتاری مشخص و برجستهای در جامعه باشد. اینکه رهبر انقلاب در سخنان خود به نظر کارشناسی و تخصصی اشاره کرده و عمل به آنرا توصیه میفرمایند نکتهای است که در تاریخ منور اسلام عزیز نیز به وفور دیده شده است. حجتالاسلام حامد قربانزاده، دکترای فقه و اصول در گفتوگو با «صبحنو» در این باره میگوید: «اگر اهل مطالعه تاریخ و مصادر دینی و روایی باشیم نمونههای بسیار زیادی را پیدا میکنیم که اهل بیت به نظرات کارشناسی ارجاع میدادند و حتی خودشان به آن عمل میکردند.»
وی در ادامه با اشاره به نمونههای قرآنی میافزاید: « در قرآن مشورت در ردیف ایمان به خدا و نماز قرار گرفته است. در قرآن خداوند به پیامبر دستور داده است که در امور مهم با مسلمانان مشورت کند (و شاورهم فی الامر). نکته جالب اینجاست که آیه مشورت با توجه به آیات قبل و بعد از آن ناظر به جنگ احد است که در آن پیامبر موافق خارج کردن لشکر از شهر نبود ولی چون نظر اکثریت مسلمانان بر این قرار گرفت موافقت فرمود. هرچند تصمیم گیرنده نهایی پیامبر بودند ولی صرف مراجعه ایشان به نظرات مردم و کارشناسان (همچون جنگ خیبر که به نظر سلمان فارسی توجه کردند) به ما اهمیت نظر کارشناسان را متذکر میشود.»
وی در ادامه خاطرنشان میکند: «این را باید در تاریخ نوشت که متدینین اولین کسانی بودند که مساجد و زیارتگاهها را تعطیل کردند هرچند عدهای خشک مقدس که در زمان اهل بیت هم بودند جلوتر از ولی زمانشان حرکت کردند ولی این متدینین بودند که شهرها و خیابانها را ضدعفونی کردند و به صورت جهادی به تولید ماسک و مواد ضدعفونیکننده و توزیع آن پرداختند. هرجایی که ما پشت ولی زمان حرکت کردیم برد کردیم و هر جا که تعلل کردیم از همان نقطه ضربه خوردیم.»
و در آخر از ابتدای شیوع کرونا در کشور، رهبر انقلاب اقدامات مهمی را برای مقابله با این ویروس منحوس صورت داده و تصمیمات اثرگذاری اتخاذ کردهاند. ما نیز در این روزهای کرونایی باید دست به دست هم دهیم تا زودتر شرایط عادی به کشور بازگردد و این ویروس منحوس از کشور رخت برکند.