ظهر نویسی چک صیادی و ضمانت اجرایی آن، یکی از سوالات متداول افراد در مورد دسته‌چک است. قبل از روی کار آمدن چک‌های صیادی، برای انتقال چک به شخص ثالث، اقدام به پشت نویسی آن می‌کردند تا شخص ثالث، دارنده چک شود. البته ظهر نویسی به جز انتقال چک، به منظور وکالت و ضمانت نیز انجام می‌گرفت. اما سوال اینجاست، آیا با روی کار آمدن قانون جدید، بازهم ظهر نویسی ضمانت اجرایی دارد؟ آیا می‌توان چک صیادی را بدون ثبت در سامانه و فقط با ظهر نویسی انتقال داد؟ کسی که پشت چک را امضا می‌کند، چقدر مسئولیت قانونی دارد؟ برای اینکه بدانید ضمانت اجرایی چک صیادی که در سامانه ثبت نشده و به شخص ثالث به وسیله ظهر نویسی دو امضا واگذار شده چیست، تا انتها همراه ما باشید.
نکته: به چک‌هایی که قبل از آذر سال 99 صادر شده‌اند، چک‌های طرح قدیم و به چک‌هایی که بعد از آذر 99 صادر شده‌اند، چک‌های طرح جدید یا چک صیادی می‌گویند.
قبل از شروع بحث اصلی یعنی، ضمانت اجرایی ظهر نویسی چک صیادی، بهتر است با انواع پشت نویسی چک آشنا شویم. به کسی که پشت چک را امضا می‌کند، در اصطلاح قانونی، «ظهر نویس چک» گفته می‌شود که با اهداف مختلفی اینکار را انجام می‌دهد که عبارتند از:
اما آیا پشت نویسی چک صیادی نیز به این شکل است؟ یعنی برای ظهر نویس مسئولیت قانونی ایجاد می‌شود؟
در قانون جدید چک و به موجب تبصره 21، ظهر نویسی برای انتقال منتفی شده است. تنها راه انتقال چک به فرد دیگر، ثبت آن در سامانه صیاد بانک مرکزی است. بنابراین امضا پشت چک به تنهایی هیچ ارزشی ندارد و باید مشخصات کامل فردی که چک به او منتقل می‌شود در سامانه صیاد ثبت گردد.
پس اگر با سوال، ضمانت اجرایی چک صیادی که در سامانه ثبت نشده و به شخص ثالث بوسیله ظهرنویسی دو امضا واگذار شده، مواجه هستید، باید بدانید که بانک‌ها ملزم به پرداخت هیچ مبلغی به گیرنده نیستند.
در صورتی که چک به نام شما ظهر نویسی شده، حتما باید از صاحب چک بخواهید آن را در سامانه صیاد ثبت کند. تنها زمانی می‌توانید مبلغ چک را وصول یا آن را برگشت بزنید که اطلاعات شما در سامانه صیاد وجود داشته باشد. در غیر این حالت، برگه چک مانند یک کاغذ و فاقد اعتبار خواهد بود.
ظهر نویسی چک صیادی و ثبت آن در سامانه صیاد مزایای زیادی دارد که یکی از مهمترین آن‌ها، جلوگیری از جعل و سرقت چک است. از آنجایی که مشخصات گیرنده چک و مبلغ و تاریخ آن در سامانه صیاد ثبت می‌شود، امکان جعل و سرقت چک وجود ندارد. چرا که اگر اطلاعات گیرنده در سامانه نباشد، یا مبلغ و تاریخ چک با مبلغ و تاریخ ثبت شده در سامانه مغایر باشد، بانک مبلغ را وصول نمی‌کند.
برای ظهر نویسی چک صیادی و انتقال آن از طریق سامانه صیاد، نکاتی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
در این نوشته سعی کردیم نکات مهم در رابطه با ضمانت اجرایی ظهر نویسی چک صیادی را با شما عزیزان در میان بگذاریم. چنانچه قصد انتقال چک به فرد دیگری را دارید یا از یک نفر چک می‌گیرید، حتما آن را در سامانه صیاد با ذکر مشخصات دقیق، ثبت کنید. چرا که بدون ثبت در سامانه صیاد، بانک ملزم به پرداخت وجه چک نیست. بنابراین پشت نویسی به تنهایی کافی نیست و اعتباری ندارد.
در صورتی که چک صیادی در سامانه ثبت نشده باشد، به‌عنوان یک سند تجاری نمی‌توان برای وصول آن اقدام قانونی انجام داد. چکی که در سامانه صیاد ثبت نشده، هیچ اعتباری ندارد و بانک نیز ملزم به پرداخت آن نیست. همچنین در این شرایط امکان برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک وجود ندارد.
اما دارنده چک می‌تواند به‌عنوان یک سند عادی بر علیه صاحب چک اقدام قانونی انجام دهد. این فرد صرفاً می‌تواند در دادگاه حقوقی و بر طبق مقررات اسناد عادی ذکر شده در قانون مدنی و قانون آیین دادرسی، شکایت خود را مطرح کند. بنابراین از آنجایی که امکان برگشت زدن چک وجود ندارد، این سند، چک حساب نمی‌شود و نمی‌توان شکایت کیفری طرح کرد. همچنین امکان طرح شکایت فقط بر علیه صادرکننده چک وجود دارد و نمی‌توان علیه ضامن‌ها و ظهرنویسان اقدام قانونی انجام داد. از طرفی، دارنده چک امکان تامین خواسته بدون تودیع خسارات احتمالی را از دست می‌دهد.
به همین دلیل توصیه می‌کنیم قبل از دریافت چک صیادی، حتماً از ثبت شدن آن در سامانه صیاد و صحت اطلاعات وارد شده اطمینان حاصل کنید.
خیر، ظهر نویسی چک صیادی اگر ثبت نشده باشد، اعتباری ندارد. اما می‌توانید به‌عنوان یک سند عادی اقدام قانونی انجام دهید. برای اینکار حتما از یک وکیل مشاوره بگیرید.
بله، شما به‌عنوان ظهر نویس ضامن هستید.
بله، اگر چک مربوط به قبل از آذر 99 است، می‌توان به صورت ظهر نویسی آن را انتقال داد و ضمانت اجرایی دارد.
