تسمه نوار نقاله یک حلقه پیوسته از مواد الاستیک یا ترکیبی است که به عنوان جزء اصلی سیستمهای انتقال مواد و محصولات بر روی نقاله های صنعتی عمل میکند. این تسمهها از لایههای تقویتی (مانند پلیاستر، فولاد یا آرامید) و پوششهای لاستیکی یا پلیمری تشکیل شدهاند که مقاومت مکانیکی، انعطافپذیری و دوام را در شرایط عملیاتی مختلف فراهم میکنند. طراحی آنها بر اساس پارامترهایی مانند مقاومت کششی، ضخامت، عرض و نوع پوشش سطحی (صاف، آجدار یا خاص) انجام میشود.
تسمه نوار نقاله در صنایع متعددی مانند معدن (انتقال سنگمعدن، زغالسنگ)، صنایع غذایی (جابهجایی مواد اولیه و محصولات نهایی)، صنایع شیمیایی (انتقال مواد شیمیایی و گرانولها)، صنایع سیمان (حمل کلینکر و مواد اولیه) و صنایع بستهبندی (خطوط تولید و توزیع) استفاده میشود. هر صنعت نیازمند تسمههایی با ویژگیهای خاص مانند مقاومت در برابر سایش، حرارت، روغن یا مواد شیمیایی است که بر اساس استانداردهای فنی مانند ISO 283، DIN 22102 و BS 490 طراحی و تولید میشوند.
ابعاد تسمه نوار نقاله بر اساس عرض (عرض 300 تا 3000 میلیمتر)، ضخامت (1 تا 30 میلیمتر)، و طول (بر حسب نیاز و سفارش) تعیین میشود. استانداردهای رایج شامل ISO 283 (مقاومت کششی و لایههای تقویتی)، DIN 22102 (ویژگیهای فنی و ایمنی)، و BS 490 (خواص مکانیکی و شیمیایی) میباشد.
مواد اولیه شامل لاستیک (NBR، SBR، EPDM)، پلیاورتان، PVC، و الیاف تقویتی (پلیاستر، فولاد، آرامید) است. لایههای تقویتی (Carcass) شامل تکلایه (1-ply) یا چندلایه(multi-ply) با مقاومتهای مختلف (100 تا 6000N/mm) طراحی میشوند. سطح تسمه ممکن است صاف، آجدار، یا با پوششهای خاص (ضدسایش، ضدحرارت، ضدشیمیایی) باشد.
تسمه نوار نقاله مورد استفاده در صنایع غذایی معمولاً از مواد پلیمری مانند پلیاورتان (PU)، پلیوینیل کلراید (PVC) و سیلیکون ساخته میشود. این مواد به دلیل سازگاری با استانداردهای بهداشتی (مانندFDA و EU 10/2011) و مقاومت در برابر شستوشو، رطوبت و مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیندهای غذایی انتخاب میشوند. سطح تسمهها اغلب صاف، غیرمتخلخل و ضد باکتری طراحی میشود تا از تجمع آلودگی و رشد میکروارگانیسمها جلوگیری کند.
علاوه بر این، تسمههای غذایی ممکن است با لایههای تقویتی از جنس پلیاستر یا فایبرگلاس برای افزایش مقاومت مکانیکی و جلوگیری از تغییر شکل تحت بار تولید شوند. در برخی موارد، از پوششهای خاص مانندPTFE (تفلون) برای مقاومت در برابر حرارت بالا یا چسبندگی مواد غذایی استفاده میشود. این تسمهها باید در برابر روغنها، چربیها و اسیدهای موجود در مواد غذایی مقاوم بوده و قابلیت تمیزکاری آسان را داشته باشند تا بهداشت خط تولید تضمین شود.
تسمه نوار نقاله پلیاورتان (PU) به دلیل ساختار مولکولی منحصر به فرد، مقاومت سایشی بالایی از خود نشان میدهد. این تسمهها در برابر سایش ناشی از تماس مداوم با مواد سخت، ساینده یا لبههای تیز مقاومت میکنند و طول عمر بالایی در محیطهای پراسترس دارند. این ویژگی باعث میشود تا در صنایعی مانند بستهبندی، چاپ و انتقال مواد ساینده بهطور گسترده استفاده شوند. مقاومت سایشی PU با استانداردهایی مانند ISO 4649 یاDIN 53516 اندازهگیری میشود.
از نظر مقاومت حرارتی، تسمههای پلیاورتان معمولاً در محدوده دمایی -30 تا +80 درجه سانتیگراد عملکرد بهینه دارند. برخی گریدهای خاص PU میتوانند تا دمای +120 درجه سانتیگراد را برای مدتزمان محدود تحمل کنند. این تسمهها در برابر اکسیداسیون و تخریب ناشی از حرارت مقاوم هستند، اما در دماهای بسیار بالا ممکن است نرم شده یا خواص مکانیکی خود را از دست بدهند. بنابراین، انتخاب گرید مناسب PU برای کاربردهای حرارتی خاص ضروری است.