قبل از صحبت درباره فواید بی نظیر آجیل سویا در بارداری باید بگوییم که سویا مجموعه ای از مواد شفابخش است و سرشار از هورمون بوده و مقدار استروژن طبیعی را در زنان در دوره یائسگی تعدیل می کند، ضدسرطان بوده و به همین دلیل است که در مردان و زنان ژاپنی که از سویا در رژیم غذایی خود زیاد استفاده می کنند، تعداد مبتلایان به سرطان پروستات و سرطان پستان کمتر دیده می شود.
در این مقاله میخواهیم به طور کامل با سویا و بالاخص یکی از محصولات فرآوری شده این دانه شگفت انگیز یعنی آجیل سویا و فواید و مضرات سویا در بارداری به طور کامل صحبت کنیم
سویا دارای دسته ای از ترکیبات شیمیایی به نام استروژن گیاهی که دوایزوفلاوون مهم نظیر جنیستین و دائیدزئین بوده که از استروژنی که به طور طبیعی به بدن زن تولید می شود ضعیف تر است و به نظر می رسد که از طرق مختلف آثار منفی استروژن طبیعی جلوگیری می کند.
جنیستین به عنوان یک آنتی استروژن عمل کرده و از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند و نیز از فعالیت آنزیم های لازم برای رشد سلول های سرطانی ممانعت می نماید و در مواقعی که تولید استروژن طبیعی کاهش یابد کمبود آن را جبران می کند.
بنابراین در دوران یائسگی زنان که تولید استروژن طبیعی کاهش می یابد از عوارض یائسگی نظیر گرگرفتگی و داغ شدن و سایر عوارض ناراحت کننده جلوگیری می کند. سویا از منابع غنی مواد مهارکننده پروتئاز است که ضدسرطان و ضدویروس اند. در بررسی های زیادی مشاهده شده است که خوردن سویا مقدار کلسترول و به خصوص مقدار جز بد کلسترول(LDL) را کم کرده است.
در مردان نیز به نظر می رسد خوردن دانه های سویا و فرآورده های غذایی آن اثر منفی هورمون مردانه تستسترون را کاهش می دهد. دانشمندان معتقدند که هورمون تستسترون ممکن است در رشد سلول های سرطانی غدد پروستات اثر بگذارد، ایروفلاوون ها می توانند باعث بلوکه شدن هورمون تستسترون شوند، بنابراین سویا برای جلوگیری از سرطان پروستات موثر است.
فیبر فراوان موجود در سویا باعث سلامت روده ها و دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست می شود. همچنین سویا از بروز انواع هموروئید (بواسیر) و دیگر بیماری های روده ای جلوگیری می کند. علاوه بر آن استفاده از سویا برای پیشگیری از انواع سرطان ها به خصوص سرطان معده بسیار موثر و مفید است. هیچ نیازی نیست که در جست وجوی انواع فیبر به خود زحمت بدهید همین قدر که از میوه ها و سبزی ها و دانه های غلات و حبوبات مرتبا در رژیم غذایی خود استفاده کنید خود به خود عملا از هر نوع فیبر مصرف کرده اید.
استفاده بهینه از آجیل سویا خطر ابتلا به پوکی استخوان (Osteo porrosis) را کاهش می دهد. کاهش کلسیم باعث ایجاد پوکی استخوان و شکستگی استخوان ها می شود.
تحقیقات زیاد نشان داده است که مصرف آجیل سویا از پوکی استخوان جلوگیری می کند. این در حالی است که نه تنها سویا منبع غنی از کلسیم می باشد بلکه جذب آن نیز آسان صورت می گیرد که قابل مقایسه با کلسیم شیر می باشد.
پارامتر دیگر که باید درباره مصرف سویا در زنان مورد عنایت قرار گیرد، عمل و فعالیت متعادل غده تیروئید است که به میزان پروژسترون بستگی دارد و میزان پروژسترون نیز به نوبه خود به میزان استروژن مربوط است. کم کاری تیروئید و سوخت و ساز ضعیف می تواند میزان استروژن را افزایش دهد و معمولا این اختلال و این افزایش سبب کم کاری غده تیروئید می شود که آن را با علایم پیش از عادت ماهیانه و یائسگی اشتباه می گیرند. در این حالت واکنش استروژن تمایل دارد کار غده تیروئید را مختل کند و استروژن نامتعادل و اضافه باعث می شود خوراکی ها به صورت چربی ذخیره شوند و زمینه افزایش وزن را فراهم آورد.
مصرف سویا به افراد دیابتی به دلیل آن که میزان انسولین خون آنها را تنظیم کرده و تحت کنترل نگه می دارد توصیه می شود.
تحقیقی که روی بیماران چاق دیابتی صورت گرفت نشان داد که فیبر سویا تاثیر مثبتی بر سطح گلوکز خون دارد.
آزمایشات کلینیکی نیز نشان داده است که فیبر آجیل سویا تاثیر بسیار بیشتری در کاهش سطح گلوکز خون بیماران نسبت به سلولز داشته است. علاوه بر این، فیبر سویا باعث ایجاد احساس سیری می شود که برای بیماران دیابتی که با مشکل اضافه وزن مواجه هستند بسیار مهم است.
مصرف دانه های سویا در بارداری به طور متعادل میتواند تمام نیازهای روزانه بدن زنان باردار به بسیاری از مواد غذایی را برآورده کند. در واقع، میتوان ادعا کرد که نصف لیوان از دانه سویای پوست کنده در حدود ۱۲۰ کالری انرژی و مقداری از مواد مغذی مورد نیاز بدن این افراد را تامین میکند.
علاوه بر این موارد، مصرف این دانه دارای ارزش تغذیه‌ای بالایی بوده و آهن (۱۰٪) ، کلسیم (۴٪) ، ویتامینC (10٪) و ویتامینA (8٪) مورد نیاز بدن زنان باردار و جنین داخل رحم آنها را تامین میکند. همچنین، برخی از پزشکان متخصص زنان و زایمان ادعا می‌کنند که دانههای سویا منبع خوبی از منگنز، پتاسیم، مس، فسفر، ریبوفلاوین، ویتامین K، فولات و اسیدهای چرب امگا ۳ مورد نیاز مادران باردار است.
همچنین در پژوهشهای انجام شده در مورد دیگر فواید دانه های سویا در بارداری و تاثیر آجیل سویا بر جنین داخل رحم مادر باردار نشان داده است که مصرف این ماده غذایی برای سلامت قلب، درمان دیابت نوع ۲، از بین بردن چاقی و سلامت استخوانهای مادران حامله بسیار مفید است.
همچنین، مصرف این ماده غذایی برای رهایی از علائم یائسگی مانند گرگرفتگی در زنان هم بسیار مفید بوده و از بدن خانمها در برابر سرطانها و اختلالات عصبی (به دلیل بالا بودن آنتی اکسیدان موجود در سویا) محافظت میکند.
بستگی به فرد مصرف کننده ، سویا میتواند هم یک خوراکی جامد سمی باشد و هم یک غذای فوق‌العاده مفید. طبق تحقیقات جدیدی که در نشریه متابولیسم و درون ریزشناسی بالینی منتشر شده، سویا با برخی از تأثیرات مضری که بیسفنول آ به ما می‌رساند مبارزه میکند. محققان برای این تحقیق با گروه سلامت عمومی هاروارد تی اچ چان، ۲۳۹ زن را مورد آزمایش قرار دادند که حداقل یک بار عمل آی وی اف را انجام داده بودند و میزان باروری‌شان را هم زمانی که در برنامه غذایی‌شان سویا مصرف می‌کردند و هم زمانی که در معرض بیسفنول آ بودند، مورد بررسی قرار دادند.
محققان متوجه شدند زنانی که سویا مصرف نمی‌کردند میزان بالای بیسفنول آ در بدنشان باعث پایین آمدن شانس زنده ماندن جنین در عمل آی وی اف می‌شد. در صورتیکه در زنانی که به صورت منظم سویا مصرف می‌کردند میزان بیسفنول آ نمی‌توانست تأثیر منفی در آی وی اف داشته باشد.
اگرچه این نخستین تحقیقاتی بود که ارتباط بین بیسفنول آ و سویا را در بدن انسان‌ها بررسی می‌کرد، در تحقیقات قدیمی‌تر روی حیوانات، جورج ای چاوارو نویسنده این تحقیق و متخصص تغذیه و امراض مسری در انجمن هاروارد تی اچ چان اشاره بر این دارد که سویا با ممانعت از اضافه کردن گروه‌های متیل به دی ان ای شما بواسطه بیسفنول آ برایتان مثمرثمر است. به عبارت دیگر بیسفنول آ روی ژن‌های اصلی تأثیر گذاشته و باعث ناباروری می‌شود و سویا ماده‌ای است که جلوی این فعالیت بی‌پی آ را می‌گیرد. چاوارو به زنانی که می‌خواهند باردار شوند توصیه میکند بیشتر سویا بخورند. او می‌گوید حتی اگرکمی مصرف سویا را بیشتر کنند از مزایای این ماده مغذی بهره‌مند خواهند شد.
در نتایج مطالعات در مرکز سلامت زنان شانگهای آشکار شد زنانی که در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی بیشتر سویا می‌خوردند ریسک سرطان سینه مربوط به یائسگی در آنها نسبت به زنانی که کمتر سویا می‌خوردند، ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده بود و در تحقیق روی ۲۷۵ زن اهل کالیفرنیا مشخص شد زنانی که فقط یک بار در هفته شیر سویا می‌خوردند احتمال ابتلا به سرطان تخمدان در آنها کاهش پیدا می‌کرد و اما محققان بخش پزشکی دانشگاه استنفورد گفته‌اند که برخی استروژن‌های گیاهی درحقیقت مانع چسبیده شدن استروژن به سلول‌ها و رشد سلول‌های سرطان سینه می‌شوند.
درضمن ایزوفلاونها همیشه با کاهش ریسک بیماری‌های قلبی، پوکی استخوان و زوال عقل در سنین بالا ارتباط داده می‌شوند. همچنین در تحقیقات مطالعات زیست شیمی نشان داده شده که ایزوفلاون موجود در سویا تکثیر سلول‌های چربی را کاهش داده و یک روش جدید برای مبارزه با چاقی محسوب می‌شود.
تحقیقات جدید در مورد سویا با تمرکز بیشتر روی تاثیر سویا در بارداری به یک نکته مهم در مورد سویا اشاره میکند مبنی بر اینکه این تأثیرات با کارکردهای استروژنیک آغاز و تمام نمی‌شود.
حتی اگر ایزوفلاونها برداشته شوند شما می‌توانید برخی از مزایای قلبی عروقی سویا را ببینید، با اشاره به وجود پروتئین در سویا یا عمل ساده جایگزین کردن آن در برخی از وعده‌هایی غذایی به جای گوشت، می‌توانید روی مزایای سلامتی سویا روی قلبتان حساب کنید.
برای مثال سویا غنی از پروتئین با کیفیت بالا، فیبر، ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیب‌های ضد التهاب است. این ماده یک جایگزین عالی گیاهی است که بهترین پروتئین و آمینو اسید را نسبت به گیاهان دیگر دارد. سویا منبع غذایی مهم و حاوی آمینو اسیدی به نام لیزین است که در بسیاری از پروتئین‌های گیاهی دیگر وجود ندارد.
زنان باردار می‌توانند در همه وعده‌های غذایی خود، بدون داشتن هیچ مشکلی دانههای سویا را مصرف کنند. اما برخی نگرانی‌ها در رابطه با مصرف سویا در بارداری وجود دارد. بنابراین، اگر شما باردار هستید، باید برای اطمینان بیشتر، قبل از مصرف سویا و سایر مواد غذایی با دکتر معالج خود مشورت کرده و پس از تصویب او، هر ماده را در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهید. با این حال، بهتر است هر فردی مصرف محصولات سویا را در همه دوران زندگی خود، به ویژه در دوران بارداری فراموش نکند.
پس، میتوان ادعا کرد که مصرف محصولات سویا برای همه زنان باردار کاملا امن است.در ادامه این مقاله، برخی از فواید مصرف دانههای سویا برای سلامتی زنان در دوران بارداری بیان شده است، که عبارتند از:
گیاه سویا یک منبع بزرگ از پروتئین گیاهی است. پس، زنانی که می‌خواهند در دوران بارداری گیاه‌خوار بوده و یا بیشتر از رژیم غذایی گیاه‌خواری استفاده کنند، می‌توانند این ماده غذایی را برای دریافت پروتئین مورد نیاز بدن خود و فرزند داخل رحمشان مصرف کنند. همچنین، دانههای سویا منبع خوبی از کلسیم و پروتئین بوده و برای زنانی که از عدم تحمل لاکتوز در بدن خود رنج می‌برند، بهترین منبع تغذیه‌ای خواهد بود.
همانطور که می‌دانید همه حبوبات غنی از مواد مغذی بوده، اما بسیار کم‌کالری هستند. در واقع، میتوان ادعا کرد که بدن زنان باردار روند پردازش کربوهیدرات‌های موجود در دانههای حبوبات را با سرعت ثابتی انجام می‌دهد. در نتیجه، مصرف این مواد غذایی کمک میکند تا مشکل گرسنگی خانم‌های حامله برای مدت طولانی در از بین برود. در نهایت، یادتان باشد که مصرف یک وعده کوچک از حبوبات مانند دانههای سویا در روز میتواند ترکیب سخاوتمندانه‌ای از کربوهیدرات‌ها و آنتی اکسیدان‌های متعدد را به بدن زنان باردار و جنین داخل رحم این افراد ارائه دهد.
۱/۱درصد شیرخواران به طور کلی به سویا حساسیت دارند ولی شیرخوارانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند در ۳۵ ۱۰درصد موارد به سویا حساسیت دارند. شیرخواران زیر ۶ ماه کمتر سویا را از شیرخواران بالای ۶ ماه که عدم تحمل شیر گاو دارند تحمل می کنند. عدم تحمل سویا در شیرخواران زیر ۶ ماه با سابقه فامیلی آلرژی مثبت با تظاهرات شدید گوارشی از قبیل اسهال خونی یا حساسیت غیر وابسته به Ige گزارش شده است. اگر نوزادی در واکنش به خوردن غذای حاوی سویا دچار تنگی نفس شود و به آن توجه نکنند، احتمال ابتلای او به آسم زیاد خواهد بود. پرهیز کامل و طولانی از خوردن غذاها و فرآورده های حاوی سویا تنها راه پیشگیری از بروز حالات آزاردهنده آن است.
خوردن آجیل سویا در بارداری به خاطر وجود “ایزوفلاوین‌ها” isoflavones در صورت مصرف بیش از اندازه میتواند برای سلامت شما خطرآفرین باشد و حتی طی بارداری بر رشد فرزندتان تاثیری منفی بگذارد. ایزوفلاوین‌ها موادی شیمیایی هستند که هورمون استروژن را در بدن تقلید می‌کنند.
اما این گیاه که از تیره حبوبات است منبع خوب و کم چرب پروتئین است که برای رشد فرزندی سالم حیاتی است. دریافت پروتئین کافی به ویژه برای بارداران گیاه‌خوار چالشی بزرگ محسوب می‌شود، بنابراین بسیاری از بانوان برای تامین پروتئین بدن، سویا را در نظر می‌گیرند. خانم الیزابت سامر متخصص تغذیه می‌گوید: علاوه بر پروتئین، لوبیای سویا حاوی فولات آهن، کلسیم، روی و مواد مغذی نیز هست. لوبیای سویا همچنین سرشار از فیبر و اسیدهای چرب امگا ۳ است.
آجیل سویا حاوی اسیدهای فیتیک phytic acids است، یعنی ماده‌ای گیاهیِ طبیعی که مواد معدنی را به یکدیگر متصل میکند. دکتر برندون هورن پروفسور پزشکی تولید مثل از دانشگاه پزشکی سنتی چینی یوسان کالیفرنیا می‌گوید: اسید فیتیک میتواند باعث توقف دریافت برخی از فلزات سنگین شود (مثل جیوه، سرب، کادمیوم و اورانیوم) که بسیار عالی است، اما در مقابل میتواند جذب مواد معدنی ضروری مثل نیاسین، کلسیم، منیزیم، آهن و روی را نیز با اختلال مواجه کند که برای رشد و نمو جنین حیاتی است.
دکتر هورن می‌گوید: هنگامی‌که باردار هستید، کاهش میزان کلسترول حبوبات یک مزیت است و لوبیای سویا این کار را برای شما انجام می‌دهد. اما در دوران بارداری، بدن شما برای تولید پروژسترون، استروژن و ویتامین د به کلسترول نیاز دارد.
به علاوه ممکن است، مصرف سویا هنگام بارداری به بلوغ زودهنگام، چرخه عادت ماهیانه نامنظم و مشکلات باروری در دختران و بروز اختلالات مادرزادی مرتبط با مثانه در پسران منجر شود.
مصرف نصف فنجان توفو (پنیر سویا) یا یک فنجان شیر سویا بسیار مناسب است. برخی از متخصصین به جای استفاده از شیر سویا و توفو، محصولات تخمیر شده سویا مثل تمپه و میسو را پیشنهاد می‌کنند. تخمیر به خنثی‌سازی اسید فیتیک سویا کمک کرده و جذب مواد مغذی برای بدن را ساده‌تر میکند.
مهم نیست که چه شکلی از سویا را انتخاب می‌کنید، از خوراکی کامل بهره برید و نه از میان وعده‌های فرآوری شده. دکتر بودن می‌گوید: بسیاری از خوراکی‌های سویا که در بازار به عنوان سالم عرضه می‌شود، در حقیقت خوراکی‌هایی بی‌فایده و حتی مضر هستند.
همچنین ذکر این نکته هم فراموش نشود که آجیل سویا که در بازار ایران موجود است دارای طعم های گوناگون از جمله فلفلی،نمکی،گلپر،ابلیمویی،سرکه ای و ساده به صورت بوداده و خام موجود است.مادران باردار عزیز در موقع مصرف سویا و خرید آن به این نکته توجه کنند که معمولا مصرف سویا در بارداری به صورت طعم ساده مفیدتر هست و البته در صورت رعایت میزان مصرف و مشورت با پزشک معالج خود مصرف انواع طعم های آجیل سویا در بارداری بلامانع هست.
برای خواندن مطالب بیشتر و ارایه دیدگاههای مفیدتان به سایت آجیلانه سر بزنید:
