تسلا اولین برندی است که وقتی درباره خودروهای الکترونیکی صحبت می‌کنیم به ذهن خطور می‌کند. در واقع شاید کسانی که درباره این موضوع صحبت می‌کنند الزاما علاقه‌مندان به این حوزه نباشند اما برای آنها هم تسلا تنها برندی است که به ذهن می‌آید. البته که در اینجا دلایل دیگری هم وجود دارد که نمی‌خواهم درباره آن صحبت کنم. در ادامه یادداشت اخیری که در این ستون با تیتر «تسلا به آسمان می‌رود» منتشر شد در این یادداشت قصد دارم به رویکرد تسلا در ارتباطات بازاریابی بپردازم.
وقتی صحبت از کمپین‌های ارتباطات بازاریابی با موضوع خودرو می‌شود ناخودآگاه تبلیغات با هزینه‌های گزاف را می‌توان یادآوری کرد. تبلیغات شیکی که در آن خودروها از جاده‌های ساحلی و کوه و دشت عبور می‌کنند و می‌خواهند به مخاطب القا کنند که زندگی چیزی جز این نیست و شما هم همین خودرو را می‌خواهید. گاهی وقت‌ها هم در صنعت خودرو تبلیغات خلاقانه‌ای می‌بینیم که در جشنواره‌ها جایزه می‌گیرند. گاهی هم غول‌های خودروسازی درگیر رقابت‌های تبلیغاتی جذاب می‌شوند.
اما تسلا هیچ کدام از این‌ها نیست. شما تسلا را روی تابلوهای تبلیغاتی یا تیزرهای تلویزیونی نمی‌بینید. اما چرا تسلا تا این اندازه بدون هیچ تبلیغاتی شناخته شده است؟ ارزش‌های تسلا با ارزش‌های مدرن رایج همسو است و این شناخت وسیع از تسلا تنها از شبکه‌های اجتماعی می‌آید. شخصیت ایلان ماسک و حضور هوشمندانه و فعالانه او در توییتر باعث شده تا حضور برند تسلا در رسانه‌های رسمی و سنتی را تضمین کند. به‌عبارتی دیگر هر توییت ایلان ماسک یک خبر به حساب می‌آید. از سوی دیگر باید به این نکته توجه کرد که اتومبیل‌ها همیشه نمادین بوده‌اند. آنها موقعیت اجتماعی، اقتصادی و ارزش‌های مد نظر مالک خود را نشان می‌دهند. وقتی صحبت از تسلا می‌شود چیزهایی بیشتر از ثروت فرد یا عشق به سرعت تداعی می‌شود، ارزش‌هایی چون دوراندیشی و آینده‌نگری، توجه به نوآوری، حمایت از محیط زیست و ارزش‌هایی از این دست. و همه این‌ها ارزش‌های نسل Z به شمار می‌رود.
بازاریابی خودرو برای نسل Z بسیار دشوار است. این نسل به‌جای خرید خودرو از Uber استفاده می‌کند یا از سرویس اجاره خودرو و از سوی دیگر هنوز در بازار خودرو حضور فعالی ندارند. اما تسلا با ارزش‌هایش و ایلان ماسک به‌خوبی می‌توانند بر این چالش غلبه کنند و این گروه از مخاطبان را به‌سوی خود جلب کنند.
در حالی که برندها درصدد هستند تا با اینفلوئنسرها در شبکه‌های اجتماعی همکاری کنند اما برای تسلا این موضوع کاملا غیرضروری است. ایلان ماسک یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین کاربران توییتر به‌شمار می‌رود که بیش از ۵۶ میلیون فالوور دارد. ماسک به تمام معنا یک شخصیت کاریزماتیک است که یک برند شخصی متمایز و چشمگیر برای خود ساخته است. شاید او را بتوان با برخی شخصیت‌های سیاسی بلندپایه در دنیا مقایسه کرد و حتی می‌توان گفت خیلی از سیاستمداران می‌توانند از او یاد بگیرند. ماسک خارج از چهاچوب‌های رایج روابط عمومی در توییتر حضور دارد. او چیزهایی رابه اشتراک می‌گذارد که بحث برانگیز هستند و در بیشتر مواقع حتی ممکن است به اعتبار وی آسیب بزنند. او درباره زندگی شخصی خود در توییتر می‌نویسد، از دیدگاه سیاسی‌اش می‌گوید و درباره فعالیت‌ها تسلا و اسپیس ایکس می‌نویسد. به سوالات کاربران عادی توییتر پاسخ می‌دهد و توییت‌های کاربران درباره تسلا را هم ری‌توییت یا بازنشر می‌کند و به سوالات دارندگان تسلا پاسخ می‌دهد. چند مدیرعامل مانند ماسک را می‌شناسید که اینچنین در توییتر فعالیت کنند؟ مارک زاکربرگ از فیسبوک؟ جف بیزوس از آمازون؟ یا مدیرعامل توییتر، گوگل یا ...مدیران عامل برندها یا در توییتر فعالیت نمی‌کنند یا با دقت فعالیت می‌کنند. حتی میان مدیران عامل غول‌های خودروسازی در دنیا برای مثال نمی‌توان چنین مواردی را درباره مدیرعامل BMW یا آئودی دید یا شنید.
آنلاین بودن ماسک باعث شده تا با کاربران شبکه‌های اجتماعی ارتباط برقرار کند و به سئوالات کاربران درباره تسلا پاسخ دهد این موضوع علاوه بر اینکه سرگرم کننده است به مخاطب حس اعتماد و در دسترس بودن را می‌دهد. ماسک در توییتر فقط تبلیغ تسلا یا اسپیس ایکس را نمی‌کند او درباره تولید، شکست‌ها و مشکلاتی که با آنها روبروست می‌نویسد یا از کاربران عذرخواهی می‌کند و توضیح می‌دهد و بحث می‌کند. این رفتار جامعه‌ای از مخاطبان را در اطراف تسلا پدید می‌آورد که احساس می‌کنند با این شرکت رشد کرده‌اند، از چالش‌ها عبور کرده‌اند و پیروز شدند. به مسئولیت اجتماعی توجه زیادی دارد و برای حل مشکلات واقعی تلاش می‌کند.
حالا امروز تسلا با همه فعالیت‌های منحصر به‌فرد (خوب یا بد) ایلان ماسک با ارزش‌ترین کمپانی خودرو سازی در دنیاست و ارزش آن بیشتر از تویوتا و دیزنی است. اینکه این موفقیت چقدر ادامه پیدا می‌کند را هیچ کس نمی‌داند اما می‌توان گفت هر توییتی که ماسک منتشر کرد در موفقیت‌های تسلا موثر بودند او جهانی را خلق می‌کند که تماشای آن لذت بخش است و مخاطبان هم می‌خواهند بخشی از قصه جهان او باشند و آنها می‌توانند با خرید خودرو تسلا این کار را انجام دهند.*
*منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد
