نحوه محاسبه مالیات بر حقوق می‌تواند بسته به کشور و قوانین مالیاتی مربوطه متفاوت باشد، اما مکانیزم کلی آن شامل چند گام اساسی است:
تعیین درآمد خام: ابتدا، کل درآمد حقوقی فرد محاسبه می‌شود. این درآمد شامل حقوق پایه، اضافه کاری، پاداش‌ها، و سایر مزایای نقدی است.
کسر کسورات قانونی: از درآمد خام، کسوراتی مانند حق بیمه، سهم بازنشستگی، و سایر کسورات قانونی که توسط قانون مشخص شده است، کسر می‌گردند. این کسورات درآمد خالص قابل مالیات را تعیین می‌کنند.
اعمال معافیت‌ها و کاهش‌های مالیاتی: در بسیاری از سیستم‌های مالیاتی، معافیت‌ها و کاهش‌های مالیاتی برای شرایط خاصی مانند تعداد افراد تحت تکفل، وام مسکن، و سایر عوامل در نظر گرفته می‌شود که درآمد خالص قابل مالیات را بیشتر کاهش می‌دهند.
اعمال نرخ مالیاتی: بر اساس درآمد خالص قابل مالیات، نرخ مالیاتی مربوطه اعمال می‌شود. در بسیاری از کشورها، نرخ مالیات بر حقوق به صورت پلکانی است، به این معنی که با افزایش درآمد، نرخ مالیاتی نیز افزایش می‌یابد.
محاسبه مالیات قابل پرداخت: با اعمال نرخ مالیاتی بر درآمد خالص قابل مالیات، میزان مالیات قابل پرداخت محاسبه می‌شود.
کسر مالیات از حقوق: در نهایت، مبلغ مالیات محاسبه شده از حقوق ماهانه کارمندان کسر می‌شود و توسط کارفرما به سازمان مالیاتی پرداخت می‌گردد.
این فرایند به طور خودکار توسط سیستم‌های حسابداری و مدیریت حقوق و دستمزد انجام می‌شود و مطابق با قوانین و مقررات مالیاتی هر کشور تنظیم شده است.
میزان مالیات بر حقوق سال 1402
مالیات بر حقوق، که در قانون مالیات‌های مستقیم ایران تعریف شده، بر اساس تغییرات سالانه در قانون بودجه تنظیم می‌شود. این انعطاف‌پذیری اجازه می‌دهد تا مالیات بر درآمد با توجه به شرایط اقتصادی و اولویت‌های دولتی در هر سال تعدیل شود. از آنجا که قانون بودجه به عنوان قانونی جدید و اختصاصی تلقی می‌شود، در تعیین مالیات بر درآمد، اولویت دارد.
برای سال ۱۴۰۲، سقف معافیت مالیاتی در ایران بر اساس ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم، ۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (یک میلیارد و دویست میلیون ریال) تعیین شده است. این بدان معناست که درآمد تا این میزان از پرداخت مالیات معاف است.
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، که شامل حقوق و مزایا، مقرری، حق شغل، اضافه کار و دیگر درآمدهای مشابه است، پس از کسر بخشودگی‌ها و معافیت‌های مشخص شده در قانون، بر اساس نرخ‌های زیر محاسبه می‌شود:
برای درآمد بیش از ۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا ۱,۶۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال، نرخ مالیات ۱۰% است.
برای درآمد بیش از ۱,۶۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا ۲,۷۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال، نرخ مالیات ۱۵% است.
برای درآمد بیش از ۲,۷۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا ۴,۰۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال، نرخ مالیات ۲۰% است.
برای درآمد بیش از ۴,۰۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال، نرخ مالیات ۳۰% است.
