آلاچیق یا تارم سازه‌ای باز یا نیمه‌باز برای نشستن، استراحت و برقراری ارتباط با طبیعت و محیط اطراف است. معمولاً آلاچیق‌ها در حیاط، باغ یا روف گاردن‌ها احداث می‌شوند. ترکیب متنوعی از فرم‌ها، ابعاد و متریال‌های مختلف آلاچیق‌ها را از هم متمایز و جذاب می‌کند. از پرکاربردترین این سرپناه‌ها می‌توان به آلاچیق فلزی، آلاچیق چوبی و آلاچیق سنگی در سبک‌های مدرن، سنتی و کلاسیک اشاره کرد.
هرچند تنوع در انواع آلاچیق‌ها ممکن است انتخاب آن را کمی سخت کند ولی این روزها به دلیل محبوبیت سبک مدرن آلاچیق‌های فلزی بسیار پرکاربرد شده‌اند. در این مقاله انواع آلاچیق‌ها را معرفی می‌کنیم. به مقایسه آلاچیق فلزی نسبت به سایر آلاچیق‌ها به ویژه آلاچیق‌های چوبی و سنگی می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم هر آلاچیق برای چه فضایی مناسب‌تر است.
آلاچیق یا به صورت پیش ساخته در کارگاه ساخته شده یا در محل احداث می‌شوند. آلاچیق‌ها از نظر سبک طراحی و ساخت به سه گروه عمده سنتی، مدرن و کلاسیک تقسیم می‌شوند.
1. آلاچیق سنتی
آلاچیق سنتی ترکیبی از آلاچیق‌های چوبی و ساده هستند. این آلاچیق‌ها معمولاً حس قدیمی و طبیعت را القا می‌کنند و به نگهداری بیشتری نسبت به سایر آلاچیق‌ها نیاز دارند.
2. آلاچیق کلاسیک
آلاچیق کلاسیک معمولاً به صورت سرپوشیده و با مصالحی نظیر سیمان، سنگ، فایبرگلاس و متریال‌های فوق سبک ساخته میشود. عموماً آلاچیق‌های سنگی را با ستون‌های گرد و سقف‌های گنبدی و با قوطی و پروفیل فلزی و سنگ می‌سازند.
3. آلاچیق مدرن
آلاچیق فلزی به دلیل سادگی، عدم وجود تزئینات و تلفیق عالی با شیشه بهترین گزینه برای طراح فضاهای مدرن به شمار می‌رود. طراحی این آلاچیق‌ها معمولاً به سبک مینی‌مال و ساده انجام میشود.
آلاچیق‌ها از نظر مصالح به کاررفته به طور کلی به سه گروه فلزی، چوبی و سنگی تقسیم می‌شوند.
آلاچیق فلزی
ساخت آلاچیق فلزی از نظر زمانی سریع و از نظر هزینه ارزان‌تر از سایر آلاچیق‌ها است. آلاچیق فلزی معمولاً سقف ثابت ندارد و به جای آن از سقف متحرک آکاردئونی به صورت متریال‌های کشسانی یا غشایی استفاده می‌کنند. امروزه در آلاچیق فلزی باز روکش چوب نیز برای تلطیف فضا استفاده می‌کنند.
قیمت پروفیل قوطی برای چارچوب، قیمت ورق سیاه ، قیمت ورق های گالوانیزه و ورق های رنگی برای پوشش سقف، قیمت نبشی برای اتصالات و قیمت شیشه برای جداره‌ها نیمه‌باز در برآورد هزینه ساخت آلاچیق فلزی تأثیرگذار هستند. برای جلوگیری از پوسیدگی و زنگ‌زدگی آلاچیق، این مقاطع فولادی گالوانیزه هستند یا معمولاً از رنگ روغنی به عنوان پوشش محافظ این عناصر فلزی استفاده می‌کنند.
آلاچیق چوبی
آلاچیق چوبی به دلیل گران‌تر بودن و دسترسی سخت به چوب نسبت به فلز دارای هزینه ساخت بیشتری است. هم‌چنین چوب نسبت به فلز به مراقبت بیشتری نیاز دارد. آلاچیق چوبی در برابر حشرات و عوامل محیطی آسیب‌پذیرتر از فولاد است. البته جنس و ظاهر چوب حسی از طبیعت و گرما القا کرده و برای فضاهای سنتی گزینه بسیار مناسبی است.
آلاچیق سنگی یا مصالح بنایی
آلاچیق سنگی، در استراکچر گونه‌ای از آلاچیق فلزی و در ظاهر گونه‌ای از آلاچیق کلاسیک به شمار می‌رود. سازه این آلاچیق‌ها از اسکلت فلزی و نمای بیرونی آن به وسیله سنگ‌های مختلف پوشیده میشود. در ساخت آلاچیق سنگی باید اصول و فن بنایی نظیر نحوه چیدمان، سمت حرکت رگه‌ها و جنس سنگ رعایت شود.
امروز ساخت آلاچیق‌های ترکیبی نیز بسیار رایج شده‌اند. این آلاچیق‌ها، ترکیبی از آهن، چوب، شیشه، سفال و آلومینیوم هستند که در کنار زیبایی و طراحی شیک، باعث میشود دوام و طول عمر سازه‌ها بیشتر شود.
هزینه و قیمت آلاچیق به عواملی نظیر نوع آلاچیق و مصالح مورد نیاز، مکان ساخت، تخصص مورد نیاز و سرعت ساخت بستگی دارد. قیمت مصالحی نظیر قیمت مقاطع فولادی نظیر قیمت پروفیل آهن و قیمت نیروی انسانی ماهر بیشترین سهم در هزینه ساخت آلاچیق فلزی را یدک می‌کشند.
آلاچیق فلزی در برابر باد مقاومت بالایی دارد و از این‌رو برای روف گاردن و فضاهای باز گزینه بهتری نسبت به چوب محسوب میشود. سایر مزایای آلاچیق فلزی شامل موارد زیر است:
حس دوستی با طبیعت و نزدیکی در آلاچیق‌های چوبی نسبت به فلزی بیشتر است. هم‌چنین فلز از گرمای فضای آلاچیق می‌کاهد. آلاچیق فلزی در هنگام احداث به فرزکاری و سنگ‌کاری نقاط جوش در اتصالات نیاز دارد. آلاچیق فلزی در فضاهای مرطوب و ساحلی مقاومت کمتری خواهد داشت. آلاچیق چوبی، نسبت به آلاچیق فلزی همخوانی بیشتری با محیط‌های مختلف دارد. عموماً سقف در آلاچیق فلزی، از سرپوشیدگی مناسبی برخوردار نیست. البته در بخش طراحی و اجرا این معایب قابل‌حل خواهند بود.
در ابتدا میزان قوطی پروفیل، نبشی ورق مورد نیاز را محاسبه کرده و در قیمت روز آهن‌آلات ضرب می‌کنیم و به دستمزد اجرا اضافه می‌کنیم. معمولاً برای تیر و ستون از قوطی، برای اتصالات از نبشی و گاهی برای پوشش سقف از ورق آهنی گالوانیزه یا ورق رنگی استفاده می‌کنند.
هریک از مدل‌ها و سبک‌های طراحی و ساخت آلاچیق‌ها که در این مقاله بررسی کردیم دارای معایب و مزایایی هستند. هرچند آلاچیق فلزی به دلیل سادگی، ظاهر مدرن، سرعت در اجرا و هزینه ارزان‌تر نسبت به چوب طرفداران بیشتری دارد، ولی در پایان شما باید بر مبنای سبک خانه، بودجه ساخت و اقلیم محل احداث آلاچیق مناسب خود را انتخاب کنید.
