هایپراکوزیس(hyperacusis)یا عدم تحمل صدا نوعی عارضه مربوط به سیستم شنوایی می‌باشد که فرد نسبت به صداهای محیط اطراف خود حساس‌تر می‌شود. شروع هایپراکوزیس در بسیاری افراد علت مشخصی ندارد با این حال ممکن است خلق و خوی بیمار ارتباط داشته باشد. درمان این بیماری معمولا شامل مشاوره و صدا درمانی می‌باشد. کلینیک گوش تهران مفتخر است که به شما درمان بیماری‌های مربوط به گوش را ارائه می‌کند.
هایپراکوزیس یا اختلال پرشنوایی بطور کلی به افرادی اطلاق می‌شود که در زندگی روزانه با صداهای بلند ناگهانی، ناهنجار و گاها دردناک مواجه می‌شوند. برخی افراد پس از پشت سر نهادن وقایع دشوار زندگی مانند غم از دست دادن فردی، دچار حساسیت زیادی می‌شوند. با این وجود شروع هایپراکوزیس در بسیاری افراد دارای علت نامشخصی است.
هایپراکوزیس یا بیش شنوایی از راه‌های مختلفی افراد را تحت تاثیر می‌گذارد. برخی افراد آن را بصورت دردی جزئی حس می‌کنند در حالی که برای برخی دیگر زندگی کردن با آن دشوار است. بعضی افراد مبتلا به عدم تحمل صدا از فعالیت‌های اجتماعی و شغلی کناره گیری کرده و دچار گوشه گیری می‌شوند؛ که این مسئله با مضطرب شدن و وحشت زدگی آنها بدتر می‌شود. روند معالجه این بیماری اغلب مستلزم کنترل این ترس‌ها و اضطراب‌ها است.
اگر نگران عدم تحمل شنیداری خود هستید، توصیه می‌کنیم که این موضوع را با پزشک خود که می‌تواند توصیه‌های تخصصی لازم را به شما ارائه دهد، در میان بگذارید.
اطلاعات موثق اندکی از تعداد افراد مبتلا به هایپراکوزیس حاد در دست است. یک بررسی اینترنتی نشان می‌دهد که این رقم ممکن است بیش از 9% بزرگسالان را شامل شود. اما بسیاری از متخصصان این حوزه بر این باورند که رقم یاد شده خیلی بالاتر می‌باشد. برآورد محافظه کارانه بیشتر نشان می‌دهد که حدود 2% جمعیت بزرگسال درجاتی از هایپراکوزیس یا اختلال پرشنوایی را از خود بروز می‌دهند. تعداد افرادی که بصورت شدید دچار بیماری بیش شنوایی شده‌اند تنها بخش اندکی از کل رقم فوق را شامل می‌شوند.
برخی افراد بیان می‌کنند که نسبت به صدا حساسیت زیادی نشان می‌دهند اما نه آنقدر که تاثیر زیادی روی زندگی روزمره شان داشته باشد. اما برخی دیگر بیان می‌کنند که شنیدن چنین صداهایی ممکن است تمرکزشان را بر هم زده و باعث نگرانی و حتی عصبانیت آنها شود. برخی افراد مبتلا به بیماری عدم تحمل صدا از شنیدن صداها وحشت می‌کنند که این مسئله منجر به کناره گیری این افراد از فعالیت‌های عادی روزانه و دوری یکسره آنها از صداها می‌شود، که خود این مشکل نیز باعث حساس‌تر شدن دستگاه شنوایی فرد می‌شود.
دستگاه شنوایی انسان دارای محدوده پویای شدتی وسیعی است. همه‌ی ما قادر به شنیدن کوچکترین صدا مانند خش خش آرام برگ ها و در عین حال قادر به تحمل صداهای بسیار بلند مانند صدای موسیقی در یک باشگاه هستیم. میزانی از صدا وجود دارد که در هر فردی درد فیزیکی ایجاد می‌کند. این درد تقریبا در سطح dB 120(به بلندی صدای صعود جت به آسمان) می‌باشد. با این وجود معمولاً قبل از رسیدن به آستانه‌ی درد به درجه‌ای از صدا می‌رسیم که احساس می‌کنیم بیش از حد بلند است. این درجه حداکثر بلندی خوشایند از فردی به فردی دیگر و همچنین بر طبق رفتار فرد و حالت صدا متغیر است.
ممکن است بعضی صداها مانند صدای رادیو پشت صحنه، یک روز خوشایند بنظرتان بیاید و همان صدا در یک روز دیگر کاملا آزاردهنده باشد. وقوع این تحمل تقلیل رفته بخصوص زمانی که خسته یا مضطرب هستیم اتفاق می‌افتد. همچنین با داشتن حداکثر میزان صدای راحت، در نظر بیشتر افراد صرف نظر از بلندی صدا، صداهای ناخوشایند خاصی هم وجود دارند. صدای کشیده شدن ناخن‌های دست روی تخته سیاه رو در نظر بگیرید یا صدای چکه شیر آب یا صدای ضربه خودکار روی میز. همه‌ی اینها نوسانات طبیعی تحمل صداست. با این حال، افرادی هستند که توانایی‌شان در تحمل صدا به سطحی می‌رسد که می‌تواند روی توانایی عادی زندگی کردن شان اثر بگذارد.
بحث پیرامون حساسیت شدید شنوایی گمراه کننده است. کلمه‌ی هایپراکوزی ساغلب به همه نوع تحمل شنیداری تغییر یافته اشاره دارد. هایپراکوزیس به توصیف افرادی که حتی جزئی‌ترین صداهای محیطی در نظرشان بلند، آزاردهنده و گاها دردناک است، می‌پردازد.
صدا هراسی (فونوفوبیا/Phonophobia) به حالتی گفته می‌شود که حساسیت به صدا یا صداهای خاصی به وجود آمده و سپس باعث نگرانی و تنفر افراد نسبت به آنها شود. عبارت دیگر صدا بیزاری (میسوفوبیا/Mizophobia) به توصیف تنفر شدید یا حتی انزجار که برخی افراد مبتلا به هایپراکوزیس در مواجه با صدای خاصی از خود بروز می‌دهند، می‌پردازد. این صدا اغلب توسط افراد دیگر تولید می‌شود؛ مانند صدای جویدن یک فرد دیگر.
Recruitment به شکل خاصی از تحمل شنیداری تغییر یافته در افرادی که شنوایی ضعیفی دارند گفته می‌شود. هنگامی که افراد با فرد مبتلا به این نوع از کم شنوایی حرف می‌زنند، آن شخص ممکن است درخواست صحبت کردن بلندتر از مخاطب داشته باشد. در این نوع کم شنوایی، صدا در دستگاه شنوایی به سرعت از صدای بسیار کم به بسیار زیاد تغییر می‌کند.
شرایط پزشکی کمی وجود دارد که بیش شنوایی در آن به عنوان علامت بیماری خاصی نشان داده شود. بنابراین نظر کارشناسی در این مورد، مهم است. شرایط پزشکی که با تغییر تحمل شنیداری همراه باشند، شامل میگرن، سندرم ضربه مغزی، بیماری لایم(_Lyme disease)، سندرم ویلیامز(Williams syndrome) و فلج بل(Bell’s palsy) است. افرادی که پردازش اطلاعات حسی، برای آنها دشوار می‌باشد، (مانند افرادی که اختلال طیف اوتیسم دارند) نیز می‌توانند مشکل بیش شنوایی یا پرشنوایی را داشته باشند. در برخی موارد، افراد پس از جراحی گوش، به بیش شنوایی مبتلا می‌شوند.
گاهی اوقات، قرار گرفتن در سر و صدای ناگهانی و شدید، می‌تواند منجر به پرشنوایی و بیش شنوایی شود. به نظر می‌رسد برای برخی افراد شروع بیماری،با وقوع یک حادثه‌ی تلخ همراه باشد اما برای بسیاری از افراد بدون هیچ دلیلی واضحی، قابل تشخیص نیست.
در زمینه هایپراکوزیس، چندین نظریه در مورد مکانیسم آن وجود دارد. مورد مشترک آنها در این خصوص، این است که عدم تحمل صدا معمولا با افزایش حساسیت (یا افزایش شنوایی) در سیستم شنوایی مرکزی (مسیرهای شنوایی مغز) همراه می‌باشد. این حساسیت می‌تواند تحت تاثیر خلق و خو باشد.
تعداد کمی از افراد دارای وزوز گوش(tinnitus)، مبتلا به #هایپراکوزیس و پرشنوایی هستند و از دیدی دیگر، بیشتر افراد مبتلا به بیش شنوایی نیز همیشه مشکل وزوز گوش را دارا هستند. همچنین، افراد کمی نیز هستند که یکی از این موارد را دارند اما دیگری را ندارند. این حالت باعث نمی‌شود که چون افراد یکی از علائم را دارند، سبب رشد دیگر علامت، نیز بشوند.
چون بیش شنوایی قابل توجه در بزرگسالان، بیماری نادری می‌باشد، برای همین اکثر پزشکان عمومی، شناخت کمی از آن دارند. تحقیقات اصلی معمولا توسط جراح گوش، حلق و بینی و شنوایی شناس انجام می‌شود.
پزشک با شما درباره سختی تحمل صدا، صحبت خواهد کرد و می‌خواهد بداند که چه زمانی و چگونه شروع شده است. آنها درباره بیماری و علائم دیگر در موقع شروع این عارضه، از شما سوالاتی می‌پرسند. شما می‌توانید انتظار سوالاتی درباره مدیریت روزانه از زمان چگونگی شروع آن، داشته باشید. معمولا در مورد کاهش شنوایی، قرار گرفتن در معرض صدا و وزوز گوش از شما سوال می‌شود. همچنین ممکن است از شما درخواست شود که پرسشنامه‌هایی در رابطه با خلق و خوی معمول، هایپراکوزیس و کیفیت زندگیتان، پر کنید.این پرسشنامه‌ها برای شفاف سازی وضعیت شما بسیار مفید هستند و معمولا برای راهنمای درمانی و نظارت بر عملکرد آن، استفاده می‌شود.
گوش‌های شما معاینه می‌شود و به احتمال زیاد تست شنوایی(audiometry) خواهید داشت. برخی پزشکان ممکن است درخواست آزمایش‌های ویژه دیگر بدهند و این موارد در زمان معاینه، برای شما توضیح داده می‌شود.
کنترل هایپراکوزیس و درمان پرشنوایی معمولا شامل هرگونه معالجات مربوط به این بیماری، مشاوره و در اغلب مواقع با بکار گیری صدا درمانی صورت می‌گیرد.
برای اکثر افراد، هایپراکوزیس مشکل ساز نیست و پس از توضیح و اطمینان حاصل کردن، می‌توانید شرایط خود را با موفقیت مدیریت کنید. هر چند برای برخی افراد، ممکن است اینگونه نباشد و آنها برای درمان دوباره مراجعه کنند. این موضوع معمولا در کلینیک‌های شنوایی شناسی انجام می‌شود و شخص معمولا با افرادی که مشکل وزوز گوش دارند، نیز کار می‌کند.
فردی که برای درمان به او مراجعه می‌کنید، می‌خواهد بداند که چگونه هایپراکوزیس بر شما تاثیر می‌گذارد و باید برای مدتی، وقت خود را صرف شناختن عواملی که می‌توانید به صورت متفاوت برای کم کردن تاثیرات پرشنوایی در زندگی روزمره تان وجود دارد، بکنید.
از آنجایی که افراد مبتلا به بیش شنوایی، ارتباط خود را با صدا به طور کامل قطع کرده‌اند، بیشتر تراپیست‌ها گمان می‌کنند که صدا باید به صورت آهسته وارد زندگی شخص بشود تا بتواند فعالیت‌هایی که از آن پرهیز کرده را دوباره انجام دهد. این موضوع، صدا درمانی نامیده می‌شود و احتمال دارد به شما گزینه دستگاه سطح گوش (ear level device) یا مولد صدای کنار تخت پیشنهاد شود. بیشترین استفاده از صدا، نویز سفید است که مانند یک صدای”شششش” می‌باشد.
یک روش جایگزین وجود دارد که آن، استفاده از درمان رفتاری-شناختی است. ایده استفاده از درمان رفتاری-شناختی، برای این است که شما در زندگی روزمره‌تان تشخیص دهید که چه چیزی مفید است و چه چیزی مفید نیست؛ آن هم وقتی که مبتلا به بیش شنوایی هستید.
منبع: کلینیک گوش تهران | tehranearclinic.com
