امیر هوشنگ ابتهاج، شاعری نامدار و پژوهشگری برجسته، با تخلص سایه، در ششم اسفند سال ۱۳۰۶ در شهر رشت دیده به جهان گشود. او در طول زندگی پربار خود، آثاری ماندگار خلق کرد و نقشی بی‌بدیل در غنی‌تر شدن ادبیات فارسی ایفا نمود.
دوران کودکی و تحصیلات
ابتهاج دوران کودکی خود را در رشت گذراند و تحصیلات ابتدایی را در این شهر به پایان رساند. سپس برای ادامه تحصیل به تهران عزیمت کرد و دوره دبیرستان را در این شهر سپری نمود. در همین دوران بود که ذوق و قریحه شعری او شکوفا شد و سرودن شعر را آغاز کرد.
فعالیت‌های ادبی
ابتهاج در جوانی با انجمن ادبی "خروس جنگی" آشنا شد و در این انجمن به فعالیت پرداخت. نخستین مجموعه شعر او با نام "نخستین نغمه‌ها" در سال ۱۳۲۵ منتشر شد و پس از آن آثار متعددی از وی به چاپ رسید. ابتهاج در سرودن انواع شعر، از غزل و مثنوی گرفته تا شعر نو، تبحر داشت و از جمله شاعران برجسته هر دو سبک کلاسیک و نو به شمار می‌رفت.
برخی از آثار مشهور ابتهاج
* سیاه مشق: مجموعه‌ای از غزلیات ابتهاج
* شراب خانگی: مجموعه‌ای از اشعار نو ابتهاج
* تاسیان: مجموعه‌ای از مثنویات ابتهاج
* بانگ نی: مجموعه‌ای از اشعار ابتهاج به همراه تصنیف‌ها و ترانه‌های او
* حافظ به سعی سایه: تصحیح دیوان حافظ توسط ابتهاج
فعالیت‌های دیگر
ابتهاج علاوه بر سرودن شعر، فعالیت‌های دیگری نیز در عرصه فرهنگ و ادب ایران داشت. او مدتی را به عنوان سرپرست برنامه گل‌ها در رادیو ایران مشغول به کار بود و همچنین در تصحیح و ویرایش متون ادبی نیز فعالیت می‌کرد.
جوایز و افتخارات
ابتهاج در طول دوران فعالیت ادبی خود، جوایز و افتخارات متعددی کسب کرد. از جمله این جوایز می‌توان به جایزه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، نشان عالی هنر برای صلح و جایزه شعر یلدا اشاره کرد.
میراث
ابتهاج یکی از نامداران‌ترین شاعران معاصر ایران است و اشعار او در میان مردم ایران از محبوبیت بالایی برخوردار است. او با سرودن اشعاری زیبا و پرمغز، سهم بسزایی در غنی‌تر شدن ادبیات فارسی ایفا نمود و نام خود را در تاریخ ادبیات ایران جاودانه کرد.
فوت
امیر هوشنگ ابتهاج در ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ در سن ۹۴ سالگی در تهران درگذشت. پیکر او در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.
نکاتی در مورد زندگی ابتهاج
* ابتهاج در سرودن غزل تبحر خاصی داشت و به همین خاطر لقب "شاعر غزل" را به او داده‌اند.
* او در طول زندگی خود با شاعران و نویسندگان برجسته‌ای مانند نیما یوشیج، احمد شاملو و محمدتقی بهار هم‌دوره بود.
* ابتهاج به موسیقی ایرانی نیز علاقه‌مند بود و برخی از تصنیف‌ها و ترانه‌های او به شهرت رسیده‌اند.
* او در سال ۱۳۷۲ دیوان حافظ را تصحیح کرد که این تصحیح به یکی از معتبرترین تصحیحات دیوان حافظ تبدیل شده است.
سخن آخر
امیر هوشنگ ابتهاج شاعری برجسته و پژوهشگری فرهیخته بود که با سرودن اشعاری زیبا و پرمغز، نقشی بی‌بدیل در غنی‌تر شدن ادبیات فارسی ایفا نمود. او همواره در قلب مردم ایران جایگاه ویژه‌ای خواهد داشت.
