شاید اگر تا یکی دو سال قبل از والدین یا مسئولین مدرسه درباره‌ی آموزش الکترونیک سوال می‌کردیم، تمایل چندانی به استفاده از آن نداشتند و حتی بعضی از افراد تکنولوژی و اینترنت را تنها به عنوان ابزاری برای سرگرمی می‌شناختند، اما همه‌گیری ویروس کرونا به ما نشان داد که می‌توان از اینترنت برای برگزاری کلاس‌های درس و آموزش نیز استفاده کرد؛ احتمالا اگر اینترنت وجود نداشت، نمی‌توانستیم به این راحتی در کلاس‌های درس غیرحضوری شرکت کنیم؛ قبلا در مقاله‌ی آشنایی با سیستم آموزش الکترونیک مدارس، با ویژگی‌های یک سامانه‌ی یادگیری آنلاین آشنا شدیم؛ اما بد نیست کمی بیشتر در این موضوع عمیق شویم و ببینیم آموزش الکترونیک واقعا چه مزایا و معایبی دارد؟ در این مقاله قرار نیست فقط از مزایای آموزش مجازی برای شما بگوییم و خیلی واضح و شفاف به بررسی مشکلات و معایب آن نیز خواهیم پرداخت.
شاید اولین و ملموس‌ترین ویژگی کلاس‌های آنلاین این باشد که لازم نیست همه‌ی افراد در یک محل فیزیکی حضور داشته باشند، دانشآموزان می‌توانند از هرجایی در کلاس‌هایشان شرکت کنند و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد، فرای درس و مدرسه، این روزها بسیاری از دوره‌های آموزشی و وبینارها به شکل آنلاین برگزار می‌شوند و فرقی نمی‌کند در کجای کشور زندگی کنید، از شمال تا جنوب و شرق و غرب می‌توانید در یک دوره‌ی آنلاین شرکت کنید و این یکی از بزرگ‌ترین مزایای آموزش الکترونیک است!
شاید مجهز کردن یک مدرسه به ابزارهای الکترونیک، در نگاه اول هزینه‌بر به نظر برسد، اما مسلما این هزینه، یک سرمایه‌گذاری است؛ ضمن اینکه با الکترونیکی شدن آموزش‌ها، هزینه‌های پنهان مدرسه (قبوض، نظافت، اجاره‌ی فضا و…) از مخارج شما حذف خواهند شد، به همین دلیل می‌گوییم آموزش الکترونیک می‌تواند در هزینه‌های شما نیز صرفه‌جویی کند؛ ضمن اینکه هزینه‌ی رفت و آمد را نیز از دوش دانشآموزان و کارکنان مدرسه برمی‌دارد و به دلیل کمتر شدن حمل و نقل، در پاکیزگی هوا نیز، نقشی مثبت خواهید داشت.
شما نمی‌توانید ظرفیت یک کلاس حضوری را بیش از حد در نظر بگیرید، علاوه‌بر محدودیت فضایی که وجود دارد، کنترل کلاس با جمعیت خیلی زیاد، معمولا برای معلم‌ها نیز دشوارتر خواهد بود؛ اما به لطف آموزش الکترونیک، محدودیت‌های مکانی نیز حذف می‌شود و شما می‌توانید یک دوره یا کلاس آنلاین را با حضور صدها نفر به سادگی برگزار کنید، قبلا در مقاله‌ی «وبینار چیست» این موضوع را شرح دادیم و بهترین ابزارهای برگزاری وبینار را برای شما معرفی کرده‌ایم، توصیه می کنیم حتما آن را مطالعه کنید
برخلاف آموزش حضوری که معلم همیشه کنار دانشآموزان حضور دارد و بچه‌ها به عنوان اولین منبع اطلاعاتی از او استفاده می‌کنند، در فرایند یادگیری الکترونیک، بچه‌ها به دنیای بی‌پایان اینترنت نیز دسترسی دارند و خیلی وقت‌ها، برای اینکه جواب سوال‌شان را بگیرند می‌توانند آن را در اینترنت جستجو کنند، هرچند معلم یا مدرس در کلاس آنلاین نیز حضور دارد و می‌تواند با دانشآموزان تعامل داشته باشد، اما همچنان بعضی از دانشآموزان ترجیح می‌دهند جواب سوالات خود را در اینترنت جستجو کنند و این کار روحیه مستقل بودن را در آنها تقویت می‌کند.
تقریبا اکثر ابزارهای برگزاری کلاس آنلاین، این امکان را به شما می‌دهند که تمام مدت کلاس را به شکل خودکار ضبط کنید و بعدا آن را در اختیار سایر افراد یا دانشآموزان خودتان قرار دهید، بدین ترتیب حتی اگر یکی از بچه‌ها در زمان برگزاری کلاس غایب باشد نیز می‌تواند در زمانی دیگر فیلم ضبط شده‌ی کلاس را ببینید و مثل بقیه‌ی دانشآموزان، آن جلسه‌ی درسی را یاد بگیرد؛ اگر دوست دارید بیشتر با این روند آشنا شوید، توصیه می‌کنیم همین حالا نرم‌افزار کلاس آنلاین را ببینید!
مگر می‌شود از آموزش الکترونیک در ایران صحبت کنیم و از معایب آن نگوییم؟ احتمالا شما هم مشکلات متعددی که در فرایند کلاس‌های آنلاین مدارس با آنها روبه‌رو میشدیم را به یاد می‌آورید، از قطعی‌های اینترنت گرفته تا آشنا نبودم بعضی از معلم‌ها با تکنولوژی و حتی در دستری نبودن موبایل و تبلت مناسب برای بعضی از دانشآموزان، در ادامه بیشتر با این مشکلات آشنا می‌شویم.
شاید اولین مشکلی که در ایران بتوان به آن اشاره کرد، پایدار نبودن اینترنت و کندی و قطعی‌های موقتی آن باشد، متاسفانه هنوز هم در برخی از مناطق کشور، اینترنت باکیفیت و پرسرعت وجود ندارد و به همین دلیل برخی از دانشآموزان نمی‌توانند به راحتی یک کلاس حضوری، از محتوای کلاس آنلاین خود استفاده کنند، هرچند این مشکل تا حدودی با ضبط کلاس‌ها برطرف میشد، اما به هر حال یکی از معایب کلاس‌های آنلاین به شمار می‌آمد.
با توجه به رشد سریع تکنولوژی در کشور، هنوز هم افراد زیادی هستند که نمی‌توانند به راحتی با ابزارهای الکترونیک کار کنند و احساس ناخوشایندی در کار با تکنولوژی دارند، بعضی از معلم‌ها نیز در اوایل کار احتمالا احساس خوبی از تدریس در کلاس‌های آنلاین نداشته باشند، اما این موضوع به مرور زمان و با چندبار تکرار برطرف می‌شود و قطعا آموزگاران نیز به مزیت‌های آموزش الکترونیک علاقه‌مند می‌شوند؛ هر چند این موضوع درمورد برخی از دانشآموزان نیز صدق می‌کند و شاید شرکت در یک کلاس آنلاین در ابتدا کمی برای آنها ناملموس باشد، اما به دلیل اینکه این نسل با تکنولوژی بزرگ شده‌اند، احتمالا چالش بسیار کمتری در خصوص آنها خواهیم داشت.
یکی از مهم‌ترین وسیله‌هایی که دانشآموزان برای شرکت در کلاس‌های آنلاین خود از آن استفاده می‌کنند، موبایل یا تبلت است؛ اما متاسفانه خیلی از خانواده‌ها به دلیل مشکلات مالی، امکان تهیه‌ی موبایل یا تبلت مناسب برای فرزند خود را ندارد و به همین دلیل برخی از دانشآموزان نمی‌توانند به راحتی در کلاس‌های آنلاین شرکت کنند و شاید این موضوع را بتوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های برگزاری کلاس آنلاین در ایران تلقی کرد.
هرچند اینترنت و کامپیوتر در ظاهر ارتباط میان افراد را گسترش داده، اما مانند یک چاقوی دولبه عمل می‌کند و به همان میزان نیز می‌تواند منجر به انزوای دانشآموزان شود، بچه‌ها در سنین کودکی و نوجوانی، بیش از هر زمان دیگری احتیاج به کار تیمی و بازی با دوستان خود دارند و این اتفاق احتمالا کمتر در کلاس‌های آنلاین رخ می‌دهد؛ به همین دلیل با همه‌ی مزایایی که در آموزش الکترونیک به آنها دسترسی خواهیم داشت، این مشکل همچنان وجود دارد و معلم یا مدیر مدرسه باید تلاش کند تا با روش‌هایی جایگزین، این چالش را برای بچه‌ها به کمترین حد خود برسانند.
یکی از چالش‌های مهمی که شاید در کلاس‌های آنلاین بیش از کلاس حضوری با آن درگیر باشیم، عدم کنترل مستقیم معلم روی دانشآموزان است، یکی روی تخت‌خوابش دراز کشیده و با چشمانی خواب‌آلود در کلاس شرکت می‌کند و دانش‌آموزی دیگر با اینکه در کلاس حضور دارد، گهگاهی به اینستاگرام سرک می‌کشد!
در یک کلاس آنلاین، برقراری تمرکز دانشآموزان، کمی سخت‌تر خواهد بود و معلم‌ها باید با روش‌هایی متنوع، کلاس را برای بچه‌ها جذاب کند، مثلا طرح سوالات مختلف یا استفاده از گیمیفیکیشن در کلاس درس می‌تواند این موضوع را تا حدودی بهبود ببخشد.
به هرحال هرچیزی مزایا و معایب خودش را دارد و شما به عنوان مدیر یا مسئول مدرسه، باید تصمیم بگیرید که آیا از کلاس آنلاین برای مدرسه‌تان استفاده بکنید یا نه؟ مسلما مزیت‌هایی که به آنها اشاره کردیم، خیلی بیشتر از معایب کلاس می‌توانند برای مدرسه‌ی شما مفید باشند اگر بتونید کلاس‌های آنلاین‌تان را به شکلی برگزار کنید که برای بچه‌ها جذاب باشد، تقریبا چالش‌های آن را پشت‌سر گذاشته‌اید، مثلا از آموزگاران خود بخواهید از تمام امکانات کلاس، مثل تخته‌ی مجازی، ارتباط صوتی یا تصویری و… استفاده کنند تا دانشآموزان با تمرکز بیشتری در کلاس حاضر شوند؛ شما ترجیح می‌دهید کلاس‌های خود را به شکل آنلاین برگزار کنید یا حضوری؟ دیدگاه‌ها و تجربیات ارزشمند خود را با ما و سایر کاربران همکلاسی به اشتراک بگذارید.
