این روزها بیش از هر زمان دیگری با تکنولوژی سروکار داریم و زندگی بدون وجود فناوری، تقریبا غیر قابل تصور است؛ از تکنولوژی‌های ارتباطی روزمره گرفته تا ماشین‌های خودران، هوش مصنوعی و سفر به فضا و اعماق دریاها که به لطف رشد سریع تکنولوژی امکان‌پذیر شده‌اند.
مدارس و دانشگاه‌ها نیز با این پیشرفت همراه شدند و امروز می‌توانیم تکنولوژی آموزشی مدرسه‌ها را ببینیم که تا چند سال قبل حتی فکرش را هم نمی‌کردیم؛ از نحوه‌ی تدریس معلم‌ها گرفته تا شیوه‌ی برقراری ارتباط بین دانش‌آموزان و حتی نحوه‌ی یادگیری علوم مختلف، همه و همه دستخوش تغییرات فراوانی شده‌اند؛ در این مقاله از همکلاسی قصد داریم به جدیدترین نوآوری‌های دنیای آموزش و استفاده از تکنولوژی آموزشی مدرسه نگاهی بیندازیم و ببینیم به‌کارگیری تکنولوژی چطور فرایند آموزش را دگرگون خواهد کرد.
روش یادگیری معکوس (Flipped learning) یکی از راهکارهای خلاقانه برای داشتن یک کلاس درس فعال و پرشور است و می‌تواند یکی از کاربردهای تکنولوژی آموزشی مدرسه باشد، در این روش تقریبا نقش معلم و دانش‌آموزان برعکس می‌شود، بچه‌ها وظیفه دارند خودشان به کمک ابزارهای موجود مثل اینترنت یک مفهوم را یاد بگیرند و معلم تنها نقش یک ناظر را ایفا می‌کند؛ هر دانش‌آموز در برابر یادگیری خود مسئول است و باید در روند آموزش شرکت کند، بچه‌ها باید اطلاعات مورد نیازشان را از منابع مختلف جمع‌آوری کرده و به شکل مستند در اختیار کلاس قرار دهند؛ معمولا در این روش فرایند آموزش در ۲ روز مختلف انجام می‌شود، یک روز به جمع‌آوری اطلاعات اختصاص دارد و یک روز نیز بچه‌ها در کلاس حاضر می‌شوند و معلم درخصوص موضوع با دانش‌آموزان بحث و گفتگو می‌کند تا مطمئن شود درس را به خوبی یاد گرفته‌اند.
واقعیت مجازی (Virtual Reality) که به اختصار آن را VR نیز می‌نامند، یک تکنولوژی آموزشی مدرسه است که به شما اجازه می‌دهد در یک محیط کاملا شبیه‌سازی شده و مجازی تعامل داشته باشید؛ این محیط به کمک کامپیوتر پردازش می‌شود و در نهایت با استفاده از یک هدست در مقابل چشمان شما نمایش داده خواهد شد؛ از جمله مهم‌ترین کاردبردهای این سیستم، استفاده در صنعت آموزش است، به خصوص در آموزش مواردی مثل پزشکی یا خلبانی که احتمال بروز خطا و ریسک وجود دارد.
به کمک تکنولوژی واقعیت مجازی، دانش‌آموزان می‌توانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در آزمایشگاه یا کلاس درس، یک تجربه‌ی واقعی از روند تدریس داشته باشند و به صورت کاملا فعال در فرایند یادگیری مشارکت کنند و این یک تکنولوژی آموزشی مدرسه محسوب می‌شود.
یکی از راهکارها برای کمک به یادگیری بهتر، به‌کارگیری حواس پنج‌گانه‌ی انسان است و حس دیداری و شنیداری از جمله‌ی مهم‌ترین حواسی هستند که به کمک آن‌ها می‌توانید یک مفهوم را بهتر به دانش‌آموزان یا دانشجویان خود منتقل کنید؛ نمایش فیلم‌های آموزشی و همچنین صدا و تصاویر مربوط به درس جزو مواردی هستند که اگر آن‌ها را در حین تدریس به‌کار بگیرید، میزان اثرپذیری درس و یادگیری بچه‌ها افزایش خواهد یافت؛ امروزه به لطف اینترنت، یافتن ویدئوهای آموزشی جذاب برای دانش‌آموزان، چندان کار سختی نیست.
تکنیک نقش‌آفرینی در حقیقت از سرگرمی استفاده می‌کند تا فرایند یادگیری را برای دانش‌آموزان ساده‌تر کند، این‌کار باعث می‌شود بچه‌ها آن چیزی که باید یاد بگیرند را خیلی بهتر و دقیق‌تر درک کنند؛ در این روش، دانش‌آموزان وظیفه دارند نقش یک انسان تاثیرگذار (مثلا یک دانشمند) را برعهده بگیرند و آن شخصیت را در کلاس درس به تصویر بکشند.
استفاده از این روش، نه‌تنها فرایند یادگیری درس را برای افراد لذت‌بخش‌تر می‌کند، بلکه کمک می‌کند از مشکلاتی مثل کمرویی فاصله بگیرند و قدرت تفکر نقادانه، اکتشاف و خلاقیت را در آن‌ها توسعه می‌دهد.
تکنولوژی پردازش ابری (Cloud) یا فضای ذخیره‌سازی آنلاین، به دانش‌آموز و معلم کمک می‌کند در هر جایی به فایل‌ها و منابع مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند، آن هم بدون هیچ محدودیت زمانی! بچه‌ها می‌توانند هر نوع فایلی را در نرم‌افزار مدرسه‌ی خود ذخیره کرده و به آن دسترسی داشته باشند.
در حال حاضر مدارس زیادی وجود دارند که تمام فرایندهای خود را به کمک پردازش ابری و در بستر اینترنت پیش می‌برند؛ با به‌کارگیری این فناوری، دانش‌آموزان مجبور نیستند همواره تکالیف یا جزوات درسی خود را حمل کنند و در هر جایی می‌توانند به شکل آنلاین به آن دسترسی داشته باشند، ضمن اینکه استفاده از اینترنت به معلم و دانش‌آموزان کمک می‌کند به سادگی با یکدیگر تعامل داشته باشند.
به کمک تکنولوژی‌های بیومتریک (فناوری که با نشانه‌های زیستی انسان سروکار دارد) امکان بررسی وضعیت دانش‌آموزان (مثلا خستگی، اضطراب یا میزان تمرکز) قابل بررسی است، به عنوان مثال با تکنولوژی ردگیری حرکات چشم (Eye Tracking) معلم می‌تواند متوجه شود دانش‌آموز تا چه اندازه روی درس تمرکز دارند و در صورتی که تعداد زیادی از بچه‌ها خسته شده باشند، با ایجاد یک تغییر در روند تدریس، میزان اثرپذیری آن‌ها را افزایش دهد.
در کنار همه‌ی پیشرفت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری که این روزها شاهد هستیم، یکی از جذاب‌ترین و کاربردی‌ترین فناوری‌هایی که می‌تواند باعث ایجاد تحول در مدارس شود و به عنوان یک نوع تکنولوژی آموزشی مدرسه از آن یاد کرد، استفاده از سامانه‌های مدیریت مدرسه است، چنین سیستمی به شما اجازه می‌دهد مدرسه‌ای کارآمد و هوشمند داشته باشید و تقریبا تمام اجزای مدرسه را به کمک زیرساخت‌های اینترنتی به هم متصل می‌کند؛ از سیستم‌های مدیریت آموزش گرفته تا مدیریت حضور و غیاب دانش‌آموزان، همه‌و‌همه به شکل کاملا الکترونیک و خودکار انجام می‌شوند.
نرم‌افزارهای مدرسه معمولا به شکل یکپارچه طراحی می‌شوند و یک راهکار جامع برای مدیریت مدارس به حساب می‌آیند، اگر علاقه‌مندید بیشتر با چنین سیستمی آشنا شوید، همین حالا مقاله‌ی آشنایی با نرم‌افزار مدیریت مدرسه را مطالعه کنید؛ شاید بتوان این نرم‌افزارها را جزو آن دسته از ابزارهایی به‌حساب آورد که وجودشان در هر مدرسه‌ای لازم و ضروری است.
همه‌ی افراد حاضر در کلاس روند یادگیری یکسانی ندارند، عده‌ای با سرعت بیشتر یک موضوع را یاد می‌گیرند و عده‌ای کندتر، برخی از بچه‌ها در درس‌های تحلیلی بهتر عمل می‌کنند و برخی دیگر در دروس حفظی قوی‌ترند؛ روش آموزش به همسالان، بچه‌ها را ترغیب می‌کند که خودشان فرایند آموزش را برعهده گرفته و هرکس در بخشی که توانایی بیشتری دارد، مسئول آموزش به کلاس خواهد شد؛ بدین ترتیب تمام بچه‌ها درگیر فرایند تدریس شده و علاوه‌بر افزایش اعتماد به نفس، خیلی بهتر با کار گروهی و روحیه‌ی همکاری نیز آشنا می‌شوند.
پرینترهای سه‌بعدی با دریافت یک فایل دیجیتال، نمونه‌ی واقعی یک وسیله را طراحی می‌کنند، به عنوان مثال فرض کنید قصد دارید یک مخروط را به دانش‌آموزان نمایش دهید، به کمک یک پرینتر سه‌بعدی می‌توانید یک مخروط واقعی و قابل لمس داشته باشید که بچه‌ها از نزدیک با آن آشنا شوند، تازه این یک نمونه‌ی خیلی ساده از قابلیت پرینترهای سه‌بعدی است؛ استفاده از این تکنولوژی وقتی جذاب‌تر می‌شود که اشیای پیچیده‌تر را با آن‌ها طراحی کنید، در صورت علاقه می‌توانید اطلاعات بیشتری را در خصوص پرینترهای سه‌بعدی، در ویکی‌پدیا بخوانید.
مواردی که در این مقاله اشاره کردیم، چند نمونه از نوآوری‌هایی بودند که در صنعت آموزش شاهد آن‌ها هستیم، هرچند شاید برخی از این موارد هنوز در کشور ما قابل استفاده نباشند، اما برخی دیگر (مثل یادگیری معکوس، تکنیک نقش‌آفرینی یا نرم‌افزارهای مدرسه و…) چیزهایی هستند که همین حالا نیز می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید؛ آیا شما هم در آموزش‌های خود از چنین نوآوری‌های استفاده می‌کنید؟ دیدگاه‌ها و تجربیات ارزشمند خود را با ما و سایر کاربران همکلاسی به اشتراک بگذارید.
منبع: همکلاسی
