صیغه موقت یا ازدواج موقت (متعه) یکی از موضوعات شرعی و حقوقی در فقه اسلامی است که معمولاً در جوامع شیعی بیشتر مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. این نوع ازدواج به طور موقت و با مدت زمان مشخصی منعقد میشود و پس از اتمام مدت، خود به خود منقضی میگردد. در این نوع ازدواج، هم برای زن و هم برای مرد وظایف و حقوقی تعریف شده است که در این مطلب به بررسی وظایف مرد در صیغه موقت پرداخته خواهد شد.
در صیغه موقت مرد دارای وظایف مختلفی است که بایستی آن ها را رعایت کند و پشت گوش نندازد. به عنوان مثال پرداخت مهریه، تامین نفقه، رعایت اصول اخلاقی و... از وظایف مرد در صیغه موقت است که در ادامه به طور جزئی هر کدام را شرح دادیم.
یکی از مهمترین وظایف مرد در صیغه موقت، پرداخت مهریه به زن است. مهریه در ازدواج موقت، یکی از شروط اساسی برای صحت عقد به شمار میآید و باید قبل از انعقاد عقد مورد توافق طرفین قرار گیرد. میزان مهریه میتواند نقدی یا غیر نقدی باشد، اما تعیین آن پیش از عقد ضروری است. در صورتی که مهریه تعیین نشود، عقد باطل است. مرد باید متعهد به پرداخت مهریه طبق توافق اولیه و متن صیغه موقت باشد و نمیتواند از آن شانه خالی کند.
در صیغه موقت، پرداخت نفقه برخلاف ازدواج دائم، به طور کلی بر عهده مرد نیست مگر اینکه در عقد شرط شده باشد. نفقه شامل هزینههای زندگی، مانند مسکن، خوراک، پوشاک و نیازهای اساسی دیگر است. اگر در زمان عقد شرط شود که مرد باید نفقه زن را تأمین کند، مرد موظف به اجرای این شرط است و در غیر این صورت، پرداخت نفقه الزامی نخواهد بود.
رعایت حقوق همسر از دیگر وظایف مرد در صیغه موقت است. مرد باید با زن خود به گونهای رفتار کند که کرامت و احترام او حفظ شود. این وظیفه شامل رفتار محترمانه و رعایت حقوق زن در مسائل جنسی و عاطفی است. در ازدواج موقت نیز مرد موظف به رعایت حدود شرعی و حقوقی در تعاملات خود با همسر موقت خود است و نباید به او ظلم و جفا کند.
در بسیاری از موارد، صیغه موقت به دلیل حساسیتهای اجتماعی و فرهنگی به صورت محرمانه انجام میشود. مرد موظف است که راز این ازدواج را حفظ کرده و از افشای آن به دیگران خودداری کند، مگر اینکه این افشاگری به درخواست زن و با رضایت او باشد. این مسئله میتواند به حفظ حیثیت و آبروی زن در جامعه کمک کند و از ایجاد مشکلات اجتماعی برای او جلوگیری نماید.
در صیغه موقت، همانند ازدواج دائم، ممکن است شروطی ضمن عقد تعیین شود که مرد موظف به رعایت آنهاست. این شروط میتوانند شامل مواردی مانند تعهد به عدم ازدواج با زن دیگر در مدت زمان صیغه، عدم برخورد با زن به شکل تحقیرآمیز و یا تعهد به تأمین نیازهای خاص زن باشند. رعایت این شروط از وظایف مرد است و نقض آنها میتواند منجر به ایجاد مشکلات قانونی و شرعی برای وی شود.
یکی از ویژگیهای صیغه موقت، مدت زمان معین آن است که باید از سوی طرفین محترم شمرده شود. مرد موظف است تا پایان مدت زمان تعیینشده، به تعهدات خود پایبند باشد و نمیتواند بدون رضایت زن، عقد را پیش از اتمام مدت فسخ کند. اگر مرد قصد دارد قبل از اتمام مدت، ازدواج را فسخ کند، باید مدت باقیمانده را به زن ببخشد و او را آزاد کند.
در صیغه موقت نیز مرد موظف است که اصول اخلاقی و شرعی را رعایت کند. این وظایف شامل عدم ایجاد مزاحمت برای زن، احترام به حقوق او و برخورد با او به شکل انسانی و اسلامی است. مرد نباید از صیغه موقت به عنوان ابزاری برای بهرهکشی و سوءاستفاده از زن استفاده کند و باید به حقوق انسانی و شرعی او احترام بگذارد.
مرد موظف است که زن را در مورد وضعیت شخصی خود، از جمله وضعیت تأهل، داشتن فرزند و سایر شرایطی که ممکن است بر رابطه آنها تأثیر بگذارد، مطلع کند. این مسئله میتواند به تصمیمگیری بهتر زن در مورد پذیرش یا عدم پذیرش صیغه موقت کمک کند. اطلاعرسانی صادقانه و شفاف از وظایف اخلاقی و شرعی مرد در این نوع ازدواج است.
در صیغه موقت، مرد نباید شرایط ناعادلانهای را به زن تحمیل کند. برای مثال، اگر زن تمایلی به برخی از شروط مرد ندارد، مرد نباید او را مجبور به قبول آن شروط کند. عدالت و انصاف در برخورد با زن باید رعایت شود و هرگونه تحمیل شرایط غیرمنصفانه میتواند مغایر با اصول اسلامی و اخلاقی باشد.
پس از پایان مدت صیغه موقت، مرد موظف است حقوق زن را رعایت کند. این شامل پرداخت مهریه (در صورتی که هنوز پرداخت نشده باشد) و رعایت سایر تعهدات مالی و اخلاقی است. همچنین، مرد نباید پس از اتمام مدت، زن را مورد سوءاستفاده یا تهدید قرار دهد و باید به او اجازه دهد تا زندگی خود را به شکل مستقل و بدون مزاحمت ادامه دهد.
وظایف مرد در صیغه موقت از جهات مختلفی مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده شد که این وظایف نه تنها از جنبه مالی و حقوقی، بلکه از جنبههای اخلاقی و انسانی نیز حائز اهمیت است. رعایت حقوق و کرامت زن در این نوع ازدواج، از وظایف اصلی مرد به شمار میآید و هرگونه کوتاهی در این زمینه میتواند به مشکلات شرعی و قانونی منجر شود. مرد باید با آگاهی کامل از وظایف خود، وارد این نوع ازدواج شود و همواره به یاد داشته باشد که رعایت اصول اخلاقی و اسلامی، اساس هر نوع رابطهای است، حتی اگر آن رابطه موقت باشد.