با گذر زمان و ورود ما به دنیای مدرن، مسائل مالی و اقتصادی نیز مانند تمام جنبه‌های دیگر زندگی ما، دچار پیچیدگی بسیار شده است. از آن جایی که جریان زندگی امروزی به سرعت پیش می‌رود و همه چیز با سرعت زیادی در اختیار افراد قرار می‌گیرد، امروزه انسان بیش از هر زمان دیگری حریص، طمعکار و بی طاقت شده است.
ترکیب دو مقوله پیچیدگی مسائل مالی و طمع انسان برای بدست آوردن پول بیشتر در کمترین زمان، باعث شده تا افرادی سودجو از این شرایط به سود خود استفاده کنند و با کلاهبرداری به روش‌های مختلف مثل طرح پانزی جیب خود را پر کنند.
کلاهبرداری (Scam) اصطلاحی است که برای توصیف هر تجارت یا طرح متقلبانه بکار می‌رود طی آن از یک شخص زودباور و ساده لوح شخص پول یا کالاهای دیگر گرفته شود. کلاهبرداری در واقع به معنای فریب دادن یک فرد و گرفتن پول یا اموال اوست بگونه‌ای که آن فرد با ناآگاهی و به خواست خود آنها را در اختیار فرد متقلب و کلاهبردار قرار دهد.
طرح پانزی (Ponzi scheme) در واقع یک سرمایه گذاری جعلی است که به سرمایه گذاران امید یک سود هنگفت بدون ریسک را می‌دهد و به افراد این اطمینان را می‌دهد که سود آنها در زمان بسیاری کوتاهی بدست خواهد آمد. در چنین طرح‌هایی پول سرمایه گذاران اولیه به وسیله پولی که سرمایه گذاری‌های بعدی واریز می‌کنند، پرداخت خواهد شد. این طرحها معمولا وجود سرمایه گذاران اولیه را به عنوان مشروعیت شرکت به سرمایه گذاران بعدی نشان می دهند.
پایه طرح‌های پانزی براساس جذب سرمایه گذاری و مدیریت متقلبانه بنا می‌شود که در عمل نوعی کلاهبرداری محسوب می‌شود و هرگز قانونی نیست. صاحبان طرح‌های پانزی همیشه به شما قول بازدهی بالاتر از متوسط را می‌دهند اما همیشه در طولانی مدت شکست می‌خورند.
بازده کاری طرح‌های پانزی در ابتدا خوب است چراکه بنیان گذاران این طرحها در آغاز کار از سرمایه اصلی سرمایه گذاران جدید، برای پرداخت سودهای بسیار بالا به سرمایه گذاران قدیمی استفاده می‌کنند. پس از پرداخت این بازده، آنها از تمام منابع خود برای بدست آوردن سرمایه گذاران جدید استفاده می‌کنند.
سرانجام، این طرحها از بین می‌رود چراکه آنها نمی‌توانند به اندازه کافی افراد جدید برای ادامه بازده به سرمایه گذاران قدیمی استخدام کنند. طرح های پونزی برای ادامه پرداخت سود به سرمایه گذاران قدیمی به جریان مداوم سرمایه گذاری های جدید نیاز دارد. زمانیکه این جریان متوقف شود، طرح از بین می‌رود و سرمایه افرادی که در میانه طرح یا اواخر آن وارد شده‌اند، به باد می‌رود. شخصی که این نوع کلاهبرداری را سازماندهی می کند، کنترل کل عملیات را بر عهده دارد. عاملان این طرحها صرفا وجوه را از یک مشتری به مشتری دیگر منتقل می‌کنند و هیچگونه فعالیت واقعی با سرمایه گذاری‌های انجام شده، اتفاق نمی‌افتد.
با گذشت حدود یک قرن از زمان دستگیری چارلز پانزی در 12 آگوست 1920 و محکومیت وی، همچنان نام او در کلاهبرداری‌های مالی سر زبان‌ها است. گرچه پانزی نه اولین و نه آخرین نفر بود که مرتکب این نوع کلاهبرداری شد، اما نام او از دیگر کلاهبرداران شهرت بیشتری دارد.
چارلز پانزی یک کلاهبردار ایتالیایی بود که در سال 1882 به دنیا آمد و بعد در سنین جوانی به آمریکا مهاجرت کرد. حدود 20 سال پس از اقامتش در آمریکا، طرح کلاهبرداری مخصوصی را ابداع کرد که بتواند در مدت زمان کم پول زیادی به جیب بزند. وی بعدها به دلیل همین طرح شهرت یافت و این طرح به نام او شناخته شد و البته همین طرح نیز باعث محکومیت وی شد. چارلز پس از تحمل 14 سال حبس از آمریکا تبعید شد و در سال 1949 در ریو دو ژانیرو برزیل از دنیا رفت.
ما در همیار آکادمی به طور کامل در مورد طرح های پانزی توضیح داده ایم که با مراجعه به صفحه طرح پانزی چیست؟ می توانید آن را مطالعه کنید.
