کابل افشان یکی از پرکاربردترین انواع کابلها در صنعت برق و ساختمان است که به دلیل ویژگیهای خاص خود، بهویژه انعطافپذیری بالا، در پروژههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. کابل افشان برخلاف کابل مفتول (سیم تکرشتهای) از تعداد زیادی رشتههای نازک مسی تشکیل شده است که در کنار هم، هادی اصلی کابل را میسازند. این رشتهها با عایقی از جنس PVC یا پلیاتیلن (PE) پوشانده میشوند تا علاوه بر ایزولاسیون الکتریکی، مقاومت مکانیکی کابل نیز افزایش یابد.
ویژگی اصلی کابل افشان در مقایسه با کابل مفتول، انعطافپذیری بسیار بالا است. در پروژههایی که کابل نیاز به حرکت مکرر، خم شدن یا عبور از مسیرهای پیچیده دارد، کابل افشان انتخابی ایدهآل محسوب میشود. همین ویژگی سبب شده که در سیمکشی داخلی ساختمان، اتصال تجهیزات خانگی، و حتی در پروژههای صنعتی سبک، کابل افشان نقش مهمی ایفا کند.
کابل افشان همچنین در دسته کابلهای کلاس ۵ (Flexible Class 5) قرار میگیرد که استاندارد بینالمللی IEC آن را بهعنوان کابلی با هادیهای نرم و قابل انعطاف معرفی میکند. این نوع کابل به دلیل وجود رشتههای بسیار زیاد و نازک، امکان تحمل لرزشها و تنشهای مکانیکی را بدون شکستگی فراهم میسازد.
از نظر اقتصادی، کابل افشان معمولاً نسبت به کابل خشک (مفتول) قیمت بالاتری دارد زیرا تولید آن نیازمند فرآیند پیچیدهتر و مس بیشتری است. اما با توجه به مزایای آن، مهندسان پروژه معمولاً ترجیح میدهند در بخشهایی که نیاز به انعطاف و دوام بالاست، از کابل افشان استفاده کنند.
کابلهای افشان بسته به کاربرد به انواع مختلفی تقسیم میشوند.
این دسته از کابلها برای اتصال وسایل برقی خانگی، سیمکشی روشنایی، و تجهیزات سبک استفاده میشوند. قطر هادی و سطح مقطع آنها معمولاً کوچک است و برای جریانهای کم طراحی شدهاند.
این کابلها در مقایسه با کابلهای سبک دارای سطح مقطع بزرگتری هستند و برای انتقال جریانهای بالا در کارخانجات، موتورهای الکتریکی، پمپها و تابلوهای برق مورد استفاده قرار میگیرند.
هادی این کابلها معمولاً از مس آنیلشده ساخته میشود که رسانایی بالا و دوام طولانی دارد. برای عایقبندی نیز بیشتر از PVC نوع A یا C استفاده میشود که مقاومت خوبی در برابر حرارت، رطوبت و مواد شیمیایی دارد.
بهطور کلی، تنوع کابل افشان به مهندسان این امکان را میدهد که با توجه به نوع پروژه و شرایط محیطی، مناسبترین گزینه را انتخاب کنند.
کابل افشان به دلیل ویژگیهای منحصربهفردش در طیف وسیعی از پروژهها کاربرد دارد:
سیمکشی ساختمان: در سیستمهای روشنایی، پریزها، کلیدها و تجهیزات خانگی به دلیل نیاز به انعطاف، بیشتر از کابل افشان استفاده میشود.
تجهیزات خانگی: کابلهای افشان سبک در وسایلی مانند یخچال، ماشین لباسشویی، تلویزیون و رایانهها به کار میروند.
پمپها و موتورهای الکتریکی: در محیطهای صنعتی که کابل نیاز به خم شدن یا ارتعاش دارد، کابل افشان بهترین انتخاب است.
محیطهای باز و نیروگاهی: برخی کابلهای افشان با روکشهای مقاومتر تولید میشوند که قابلیت استفاده در فضای باز و حتی در شرایط سخت نیروگاهی را دارند.
مزایا
انعطافپذیری بالا و نصب آسان
مقاومت در برابر خوردگی و حرارت
قابلیت تحمل ارتعاش و حرکت مداوم
محدودیتها
قیمت بالاتر نسبت به کابل خشک
مقاومت کمتر در برابر فشار مکانیکی مستقیم
نیاز به مراقبت بیشتر در محیطهای خشن صنعتی
کابل افشان در مقابل کابل مفتول: افشان انعطافپذیرتر است و نصب راحتتری دارد، اما مفتول استحکام بیشتری در برابر فشار مکانیکی دارد.
کابل افشان در مقابل نیمهافشان: نیمهافشان ترکیبی از مزایای هر دو نوع است و در شرایطی به کار میرود که هم به استحکام و هم به انعطاف نیاز باشد.
کاربرد بهینه: انتخاب صحیح بین این کابلها وابسته به شرایط پروژه، بودجه و محیط نصب است.
برای انتخاب کابل افشان باید به معیارهایی چون سطح مقطع، ولتاژ کاری، شرایط محیطی (رطوبت، حرارت، تماس با مواد شیمیایی) و نوع کاربرد توجه کرد.
در زمان نصب نیز باید از روشهایی مانند استفاده از لولههای خرطومی یا داکتهای محافظ بهره برد تا کابلها در برابر آسیب مکانیکی محافظت شوند.
نگهداری شامل بازرسی دورهای کابلها، بررسی عایق و تست الکتریکی است تا از سلامت و دوام آنها اطمینان حاصل شود.
کابل افشان تا چه سطح مقطعی استاندارد دارد؟
این کابلها بسته به استاندارد تولیدکننده، معمولاً تا سطح مقطع ۲۴۰ میلیمتر مربع نیز تولید میشوند.
برای چه تجهیزاتی افشان مناسب نیست؟
در تجهیزاتی که فشار مکانیکی شدید وارد میشود یا کابل باید برای مدت طولانی ثابت و بدون حرکت باشد، کابل مفتول یا نیمهافشان گزینه بهتری است.
تفاوت قیمتی و عملکردی با کابل خشک چیست؟
کابل افشان گرانتر است، اما نصب آسانتر و طول عمر بیشتری در شرایط متحرک دارد.
