مسجد مهمترین پایگاه فرهنگی در جهان اسلام شناخته می شود. از گذشته تا کنون علاوه بر برگزاری مراسم عبادی مانند برپایی نماز، فعالیت های فرهنگی زیادی در مساجد انجام می شده است. به همین دلیل روز به روز بر اهمیت این مراکز در کشورهای اسلامی افزوده، شده است.
در صدر اسلام مهمترین تصمیمات با حضور مسلمانان در مساجد گرفته می شد. همچنین مراسم و جشن های مختلف نیز در این مکان برگذار می گردید. امروزه هم مساجد پایگاه مهمی هستند که نقش مهم و پر رنگی در حفظ و توسعه فرهنگ اسلامی دارند. خداوند در قران کریم بارها بیان کرده است که هدف از خلقت انسان رشد و تکامل بشر بوده است. از طرف دیگر در آیات بسیاری به اهمیت نقش مسجد در این رشد و تکامل اشاره شده است. بنابراین بر اساس آموزه های دینی مسجد کانون عبادت و ذکر خداست که در کنار عبادت می تواند محل بسیار مناسبی برای رشد فرهنگی مسلمانان به خصوص کودکان و نوجوانان باشد.
اهمیت مساجد در ماه رمضان
همانطور که ذکر شد در ایات متعددی به اهمیت مسجد در جامعه اسلامی اشاره شده است. با اندکی دقت در می یابیم که وجود دو مسجد بزرگ مسجد الحرام و مسجد الاقصی در صدر اسلام نشان از اهمیت آن برای جامعه اسلامی داشته است. اهمیت بیشتر از این که معراج پیام نیز از مسجد انجام شده است؟
در طول تاریخ اسلام همواره مسجد به عنوان خانه خدا معرفی شده است که پایگاه عبادت است و جایگاهی برای رسیدگی به امور مسلمین برشمرده می شده است. ادای فریضه دینی، جلسات رسیدگی به مشکلات، قضاوت و برقراری عدالت از جمله فعالیت های مهمی هستند که از ابتدا در مساجد انجام می شده اند.
به همین دلیل همواره سعی شده است در این مکان به عنوان مرکزی برای شکوفایی جامعه اسلامی فضای مناسبی برای نماز جماعت فراهم شود. مسجد قبا مشهد یکی از مساجدی است که به خوبی توانسته این فضا را فراهم کند و علاوه بر برپایی نماز جماعت و برگزاری مراسم دینی و مذهبی، کانون خوبی برای رشد و تعالی نوجوانان و بزرگسالان می باشد.
با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان حضور مردم در مساجد سطح شهر پر رنگ تر می شود. مکانی که می تواند مهمترین پایگاه تربیتی و مرکز آموزشی به خصوص برای آموزه های دینی باشد در ماه مبارک رمضان اهمیت بیشتری پیدا می کند. در سراسر دنیا شب ها و روزهای ماه مبارک رمضان شور و هیجان دیگری دارد. در شب های ماه رمضان نماز به جماعت برگزار می شود و همراه با سخنرانی است. در اکثر مساجد دوره های تفسیر قرآن و مراسم قرائت دعاهای مخصوص این ماه برگزار می شود. در مسجد توفیق مشهد که یکی از بهترین مساجد این شهر است مراسم مختلفی در ماه رمضان برگزار می شود. شب ها بعد از افطار دوره تفسیر قرآن برگزار می شود تا به نوجوانان و جوانان کمک کند درک بهتر و درست تری از مفاهیم مختلف قرآنی داشته باشند. افطاری های دسته جمعی نیز یکی دیگر از برنامه هایی است که در طی این ماه در این مسجد برگزار می شود.
مطالبی که گفته شد برخی از برنامه هایی است که در ایام مختلف سال به خصوص ماه رمضان در مسجدهای مختلف سطح شهر برگزار می شود. علاوه بر این می توان به جمع آوری کمک های نقدی و غیر نقدی اهالی محل برای نیازمندان اشاره کرد. در اکثر مساجد این برنامه در ایام ماه مبارک رمضان اجرا می شود و به این ترتیب فرصت بسیار خوبی پیش می اید که مردم به همنوعان نیازمند خود کمک می کنند.
برگزاری شب قدر در مساجد
از مهمترین مراسمی که بسیار پر شور برگزار می شود مراسم شب های قدر است. در همه مساجد سطح کشور در شب های 19، 21 و 23 ماه رمضان مراسم و اداب این شب های پر اهمیت با شکوه بسیار برپا می شود. در ایین مذهبی اسلام شب قدر، همان شبی است که قرآن نازل شده است به همین دلیل اهمیت بسیار زیادی دارد. از این رو در مساجد مختلف از جمله مسجد الزهرا احمدآباد مشهد در طی این سه شب تمام مناسک و دعاهایی که توصیه شده است انجام می شود. از جمله فعالیت هایی که در این شب ها در مسجد احمدآباد مشهد برگزار می شود می توان به قرائت قرآن اشاره کرد. بسیاری از اهالی محل در شب قدر به خواندن قرآن در این مسجد می پردازند. قرآن سر گرفتن فعالیت دیگری است که در مسجد برگزار می شود. در کنار برگزاری مراسم شب قدر، برگزاری نماز عید فطر هم در این مسجد و سایر مساجد سطح کشور برگزار می گردد.
برگزاری مراسم ترحیم در مسجد در ماه رمضان
یکی از خدماتی که در تمام مساجد ارائه می شود برگزاری مراسم ترحیم است. این مراسم در اکثر مسجدها به شکلی ساده برگزار می شود و با توجه به قوانین و مقررات اسلامی انجام می شود. به همین دلیل در اکثر مساجد تفاوت چندانی در برگزاری این مراسم وجود ندارد. برگزاری تشریفات ترحیم شمس در ایام رمضان به بعد از افطار موکول می شود. مراسم ترحیم شامل بخش های مختلفی است که با توجه به عرف و رسم مسجد برگزار می شود، از جمله تلاوت قران، مداحی و پذیرایی و ... با توجه به محدودیت های موجود در ماه رمضان غالبا مراسم ترحیم در زمان افطار و بعد از آن برگزار می شود که امکان پذیرایی از مهمانان با پک های افطاری امکان پذیر باشد.
سخن پایانی
همانطور که اشاره شد مساجد اهمیت بسیار زیادی در اسلام دارد زیرا از همان صدر اسلام مرکز فعالیت های مذهبی و فرهنگی بوده است. برگزاری نماز و مراسم عبادی تنها اعمالی نیستند که در مساجد برگزار می شوند. فعالیت های تربیتی و آموزشی نیز بخش دیگری از فعالیت های اساسی و مهم هر مسجدی است که باید روز به روز بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
از این رو برگزاری دوره های تلاوت و قرائت قرآن، کلاس های تفسیر و فقه و ... نیز از جمله فعالیت های تربیتی و آموزشی هستند که در مساجد برگزار می شوند. برخی از مساجد اقدام به برگزاری کلاس های ویژه برای کودکان و نوجوانان برگزار می کنند که به آنها کمک می کند تا با آگاهی بیشتر و عمیق تر از اصول دینی زندگی بهتری داشته باشند. تمام آنچه گفته شد در تاکید و تایید بر این نکته بود که مسجد نقش مهمی در زندگی مسلمانان دارد و تمام فعالیت فرهنگی، آموزه های دینی و تربیتی می تواند به درستی و مطابق با آیین اسلام به کودکان و جوانان آموزش داده شود تا زندگی بهتر و جامعه سالم تری داشته باشند.
منبع:
https://www.irna.ir/news/85054921/مساجد-در-ماه-رمضان-چه-برنامه-هایی-دارند
