گفت‌وگوی شهروند با محمدرضا طهماسبی شاعر آیینی و سراینده 4عنوان کتاب شعر
حانیه جهانیان_ یکم محرم به احترام فعالیت‌های ادبی «محتشم کاشانی» ادیب ایرانی و از نخستین شاعران جریان ادبیات عاشورایی نامگذاری شده است. شعر«باز این چه شورش است که در خلق عالم است...» از مشهورترین سروده‌های اوست. محتشم کاشانی، در سده دهم هجری زندگی می‌کرد و با شاه طهماسب صفوی هم‌دوره بود. محتشم کاشانی از برجسته‌ترین پیروان مکتب وقوع و شاعران مرثیه‌سرای شیعه به حساب می‌آید. مجموعه آثار این شاعر بزرگ عصر صفوی، پس از مرگ او، توسط یکی از شاگردانش در هفت کتاب جمع شد، که شامل غزلیات، قصاید، قطعات، رباعیات، مثنویات، و ترکیب‌بندهای وی می‌باشد. با گذشت زمان شاعران آیینی و سروده‌های عاشورایی رونق یافت. از حضور و شعرخوانی در محضر رهبر انقلاب تا چاپ آثار عاشورایی و دینی توسط ناشران نام‌آشنای کشور تنها گوشه‌ای از تلاش‌های محبان اهل‌بیت به منظور ترویج تفکر آزادگی و ایثار است. به مناسبت 28 تیرماه روز ادبیات آیینی و بزرگداشت محتشم کاشانی گفتگویی کردیم با محمدرضا طهماسبی که فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه ادبیات آیینی داشته است. طهماسبی، سرودن را از دوران راهنمایی آغاز کرد. او دورۀ کارشناسی را با تحصیل در رشته مدیریت صنعتی گذراند و با تغییر رشته در دورۀ کارشناسی‌ارشد رشتۀ زبان و ادبیات فارسی شرکت کرد اما به دلایلی آن را نیمه‌کاره رها کرد. طهماسبی در سازمان هوا فضا اشتغال دارد. «گزاره‌ها»، «واژگان واژگون»، «کتمان» و «زرورق» دربردارنده اشعار او است. با محمدرضا طهماسبی، درباره اهمیت نامگذاری این روز و تاثیر این‌گونه آثار بر نسل جوان گفت‌وگو کردیم. در ادامه نیز به معرفی تعدادی از کتاب‌های تازه در حوزه ادبیات آیینی و شعر عاشورایی پرداختیم.
ممکن است خود را مختصر معرفی کنید؟
محمدرضا طهماسبی هستم. متولد سال 56 در تهران. از تقریبا 15_16 سالگی سرون شعر را آغاز کردم و شعر هم نزد استاد خلیل عمرا و خانم دکتر شاملو و دیگر اساتید آموختم. فضای غالب آثارم آیینی و عاشورایی‌ست. گرچه در بین آثار منتشر شده‌ام آثاری با مضامین دیگر هم وجود دارد.
هنگامی که نام شما را جستجو می‌کنیم اولین تصاویر و فعالیت‌هایی که از شما منتشر شده، شعرخوانی شما در محضر رهبر انقلاب است. بنظر شما توجه شخص رهبری و مسئولان کشور به ادبیات آیینی چه تاثیری بر شناساندن این سبک شعری در بین عموم مردم دارد؟
تاریخچه شعرخوانی در محضر بزرگان عرب، سابقه بسیار طولانی و غنی دارد. چه در زمان پیش از اسلام و چه پس از آن. شخصی در زمان پیغمبر در جمع پیروان ایشان، به هجو رسول خدا می‌پرداخت تا روزی که در یکی از اشعار به مدح پیغمبر می‌پردازد و شهادتینش را نیز درمحضر حضرت محمد(ص) می‌خواند. رسول‌الله عبای خویش را به او پیشکش می‌کند. حالا در جمهوری اسلامی به واسطه حضور رهبر انقلاب که خود علاقه‌مند جدی ادبیات و از شاعران خوب ایران است، به عنوان شخص اول کشور، به رسم هرساله، همزمان با میلاد امام حسن مجتبی(ع) گردهمایی با حضور شاعران شکل می‌دهد. فعالیت‌ها و توجه‌های این چنینی از سوی رهبری، کمک بسیاری به ایجاد انگیزه در بین شاعران می‌کند.
به عنوان یک شاعر آیینی مسئولیت اجتماعی خود را چگونه می‌بینید؟
به عنوان شاعر، تلاش می‌کنم در حد بضاعت و توانی که دارم، دریغ نکنم، حتی در بسیاری از موارد نگاهم به شعرخوانی مادی نبود. تلاشم بر این است از تریبون و ظرفیتی که در وجود دارد، در جهت علاقه‌مند کردن افراد بهره ببرم. اما این اتفاق تنها زمانی محقق می‌شود که شنونده خود، خواهان چنین اتفاقی باشد.
استقبال ناشران از آثار آیینی و عاشورایی تا چه اندازه رشد داشته است؟
خداراشکر استقبال ناشران نسبت به این‌گونه آثار بالاست و همچنان در حال رشد است. اما در انتشار برخی آثار ویژگی‌های دیگری نیز مدنظر است. همین چندوقت پیش، یکی از ناشران نام آشنا علی‌رغم اینکه مطلع بود فلان شاعر مشهور اثر تازه‌ای برای انتشار ندارد، گفته بود: «حتی اگر در کاغذ مجاله شده سرفه کنید منتشر می‌کنیم.»
این دیدگاه الزاما بد هم نیست. مثل مسیری که سایر انتشارات ایرانی در مواجه با چاپ آثار گوناگون نویسندگان و شاعران ایرانی دارد. از پیش خرید آثار نویسنده‌ای چون محمود دولت‌آبادی تا شاعرجوان و مستعدی چون، فاضل نظری! آرزوی بسیاری از ناشران همکاری با اشخاصی‌ست که سابقه خوبی از خود به جا گذاشتند اما به همان میزان امیدوارم اقبال عمومی و استقبال مخاطبان با ادبیات آیینی روز به روز پیوند عمیق‌تری پیدا کند.
*********************
عمری به جز مرور عطش سر نکرده‌ایم
جز با شرابِ دشنه گلو تر نکرده‌ایم
دریا! از آن غروب که سر داده‌ای به خاک
خاکی نمانده است که بر سر نکرده‌ایم
ای گل چه زود رفتی از این باغ، ما هنوز
خود را به زیر پای تو پرپر نکرده‌ایم...
غیر از حدیث پیرهنت هر که هر چه گفت
باور کن ای عزیز که باور نکرده‌ایم
