یکی از پرسشهای پرتکرار رانندگان این است که خودرو چند ساله باید برای معاینه فنی اقدام کند؟ داشتن برگه معاینه فنی فقط یک الزام قانونی نیست؛ بلکه ضامن امنیت شما و سلامت خودرو نیز به شمار میآید. بسیاری از جریمههای رانندگی به دلیل نداشتن معاینه فنی یا عدم رعایت زمان آن صادر میشود. به همین دلیل، اطلاع دقیق از قوانین مربوط به سن خودرو و زمان مراجعه برای معاینه فنی اهمیت زیادی دارد. در این مقاله به زبان ساده توضیح میدهیم که معاینه فنی برای خودروها از چه سنی الزامی میشود، روند آن چگونه است و چه نکاتی را باید بدانید.
معاینه فنی در واقع یک بررسی دورهای برای اطمینان از سلامت خودرو است. در این فرایند، بخشهای مختلف خودرو مانند سیستم ترمز، چراغها، سیستم تعلیق، آلایندگی و حتی صدای خروجی موتور بررسی میشوند. هدف اصلی معاینه فنی، کاهش تصادفات جادهای، کاهش آلودگی هوا و افزایش ایمنی رانندگان و سرنشینان است.
اگر خودرویی بدون معاینه فنی در جاده تردد کند، هم احتمال تصادف بیشتر میشود و هم مالکش با جریمههای نقدی پلیس روبهرو خواهد شد. بنابراین، داشتن معاینه فنی فقط یک اجبار نیست، بلکه به نفع خود راننده و جامعه نیز هست.
۱. معافیت از معاینه فنی برای خودروهای صفر (سواری شخصی)
طبق قانون جدید، خودروهای صفر سواری شخصی تا ۴ سال از تاریخ تولید، از انجام معاینه فنی معاف هستند.
۲. اعتبار معاینه فنی برای خودروهای کارکرده (سواری شخصی)
برای خودروهای کارکرده یا بالای ۴ سال، معاینه فنی یکساله است؛ یعنی باید هر سال تمدید شود.
۳. خودروهای عمومی و تاکسیها
خودروهای عمومی با عمر کمتر از ۱۰ سال باید هر ۶ ماه معاینه فنی شوند.
اگر عمر آنها بیش از ۱۰ سال باشد، دوره اعتبار معاینه فنی به ۳ ماه کاهش مییابد.
۴. سن فرسودگی خودروهای شخصی و دفعات معاینه فنی
خودرویی که ۱۵ سال یا بیشتر از عمرش گذشته باشد، شامل شرایط ویژهای میشود.
اگر بین ۱۵ تا ۲۰ سال عمر داشته باشد، معاینه فنی باید دو بار در سال انجام شود.
اگر بیش از ۲۰ سال عمر داشته باشد، معاینه فنی باید سه بار در سال انجام شود.
۵. اعتبار قانونی مصوبه معاینه فنی در سال ۱۴۰۴
این جزئیات در مصوبات ستاد معاینه فنی و وزارت کشور آمدهاند و در منابع خبری معتبر منتشر شدهاند و هماکنون به عنوان قوانین جاری در سال ۱۴۰۴ اعتبار دارند.
خودروهای سواری صفر تا ۴ سال معاف از معاینه فنی هستند.
خودروهای سواری کارکرده هر سال باید معاینه شوند.
خودروهای عمومی و تاکسیها هریک ۶ یا ۳ ماه (بسته به عمر) نیاز به معاینه فنی دارند.
خودروهای فرسوده (۱۵ تا ۲۰ سال) دو بار در سال، و بالای ۲۰ سال سه بار در سال معاینه فنی لازم دارند.
معاینه فنی خودرو یک روند مشخص و ساده دارد، اما اگر از قبل با مراحل آن آشنا باشید، سریعتر و بدون دردسر انجام میشود.
قبل از رفتن به مرکز معاینه فنی بهتر است خودرو را بررسی کنید. تنظیم باد لاستیکها، بررسی سطح روغن موتور، ترمزها و چراغها میتواند جلوی مردود شدن خودرو در معاینه را بگیرد. همچنین مطمئن شوید سیستم اگزوز و کاتالیست سالم هستند، چون یکی از دلایل اصلی رد شدن خودرو، آلودگی بیش از حد دود خروجی است.
برای انجام معاینه فنی، به مدارک زیر نیاز دارید.
کارت خودرو یا سند مالکیت
بیمهنامه معتبر شخص ثالث
کارت ملی مالک یا وکیل قانونی او
بدون این مدارک، مرکز معاینه فنی خودرو را پذیرش نمیکند.
پس از ورود به مرکز، خودرو در صف قرار میگیرد و کارشناسان بخشهای مختلف خودرو را بررسی میکنند. آزمایشها شامل:
تست آلایندگی (بررسی خروجی دود)
تست سیستم ترمز
بررسی چراغها و سیستم روشنایی
بررسی کمکفنر و تعلیق
بررسی ظاهری (شیشهها، بدنه، بوق و ...)
اگر خودرو تمام تستها را با موفقیت بگذراند، برگه معاینه فنی برای مدت مشخص (۶ ماه، ۱ سال یا کمتر بسته به سن و نوع خودرو) صادر میشود. در غیر این صورت، مالک موظف است ایرادها را برطرف کرده و دوباره برای معاینه مراجعه کند.
هزینه معاینه فنی در سراسر کشور یکسان است و هر سال توسط سازمان مربوطه اعلام میشود. در سال ۱۴۰۴، هزینه پایه برای خودروهای سبک حدود ۱۶۰ هزار تومان تعیین شده است. اگر خودرو در بار اول مردود شود، بار دوم هزینهای کمتر دریافت میشود.
در صورتی که خودرو یکی از تستها مثل آلایندگی یا ترمز را پاس نکند، مالک موظف است ایراد را رفع کرده و دوباره به مرکز مراجعه کند. هزینه بار دوم کمتر از بار اول است.
هزینه پایه معاینه فنی خودروهای سبک حدود ۱۶۰ هزار تومان تعیین شده است. این مبلغ ممکن است هر سال با تصمیم سازمانهای مربوطه تغییر کند.
تردد با خودرویی که معاینه فنی معتبر ندارد، باعث جریمه روزانه توسط پلیس راهور میشود. علاوه بر آن، در صورت بروز حادثه، مشکلاتی در بیمه و مسئولیت راننده ایجاد خواهد شد.
