جهان پر از مکان ها و سازه های شگفت انگیزی است که زیبایی و تنوع طبیعت و تمدن بشری را به نمایش می گذارد. برخی از این مکانها و سازهها بهعنوان 7 عجایب جهان شناخته شدهاند، اصطلاحی که به فهرستهای مختلفی از ویژگیهای قابل توجه انسانسازی یا طبیعی اشاره دارد که در طول زمان گردآوری شدهاند. قدیمی ترین فهرست شناخته شده عجایب هفتگانه جهان باستان است که شامل آثاری است که در اطراف دریای مدیترانه و در خاور نزدیک باستان واقع شده اند. فهرست جدیدتر عجایب هفتگانه جدید جهان است که بر اساس رای گیری عمومی در سال 2007 انتخاب شد. این فهرست شامل مکان های معماری در مقیاس عظیم و سایت های میراث جهانی یونسکو در قاره های مختلف است. در این مقاله، هر دو لیست را بررسی می کنیم و با عجایب 7 گانه جهان بیشتر آشنا می شویم.
عجایب هفتگانه جهان باستان مجموعه ای از بناها و بناهای باستانی است که توسط نویسندگان و سیاحان مختلف در دوران باستان چشمگیرترین و قابل توجه ترین آنها بوده است. منشأ این فهرست نامشخص است، اما به طور کلی به شاعر یونانی به نام آنتی پاتر صیدونایی نسبت داده می شود که در حدود 140 قبل از میلاد شعری در توصیف شش مورد از شگفتی ها نوشت. نویسنده بعدی، فیلون بیزانسی، در اثر خود در مورد عجایب هفتگانه، که در حدود سال 225 قبل از میلاد نوشته شد، عجایب هفتم را به فهرست اضافه کرد. عجایب هفتگانه جهان باستان عبارتند از:
• هرم بزرگ جیزه: قدیمی ترین و بزرگترین اهرام سه گانه در قبرستان جیزه، مصر. این بنا در حدود 2560 قبل از میلاد به عنوان مقبره فرعون خوفو ساخته شد و تنها شگفتی است که هنوز هم باقی مانده است. تخمین زده می شود که در اصل 146.5 متر (481 فوت) ارتفاع داشته باشد و از 2.3 میلیون بلوک سنگی تشکیل شده است که هر کدام به طور متوسط 2.5 تن وزن دارند.
• باغ های معلق بابل: مجموعه ای افسانه ای از باغ های پلکانی که گفته می شود توسط پادشاه نبوکدنصر دوم برای همسرش آمیتیس در بابل، عراق ساخته شده است. آنها توسط نویسندگان باستان به عنوان شگفتی مهندسی و زیبایی توصیف شده اند که دارای گیاهان عجیب و غریب، فواره ها و آبشارها هستند. مکان و ظاهر دقیق آنها مشخص نیست و برخی از محققان در وجود آنها تردید دارند.
• مجسمه زئوس در المپیا: مجسمه عظیم زئوس خدای یونانی که توسط فیدیاس مجسمه ساز در حدود سال 435 قبل از میلاد در المپیا، یونان ساخته شد. این مجسمه در معبدی که به زئوس اختصاص داده شده بود قرار داشت و یکی از بزرگترین مجسمه های جهان باستان بود که حدود 13 متر (43 فوت) ارتفاع داشت. از عاج و طلا ساخته شده بود و زئوس را در حالی که عصا و یک پیکر پیروزی نایکی در دست دارد بر تختی نشسته بود.
• معبد آرتمیس در افسس: معبد باشکوهی که به الهه یونانی آرتمیس تقدیم شده است که در افسوس ترکیه ساخته شده است. این معبد در حدود سال 550 قبل از میلاد توسط کرزوس پادشاه لیدیا تکمیل شد و یکی از بزرگترین معابد در دنیای باستان با ابعاد 115 در 55 متر (377 در 180 فوت) بود. دارای 127 ستون بود که هر کدام 18 متر (60 فوت) ارتفاع داشتند و با مجسمه ها و نقاشی ها تزئین شده بود. در سال 356 قبل از میلاد در اثر آتش سوزی مردی به نام هروستراتوس که می خواست به خاطر عمل خود به شهرت برسد، ویران شد.
• مقبره در هالیکارناسوس: مقبره ای به یاد ماندنی که توسط همسرش آرتمیسیا دوم در هالیکارناسوس ترکیه برای پادشاه ماوسولوس کاریا ساخته شد. این بنا بین سال های 353 تا 350 قبل از میلاد ساخته شد و توسط معماران و مجسمه سازان یونانی طراحی شد. ارتفاع آن حدود 45 متر (148 فوت) بود و پایه ای مستطیلی با سقفی هرمی شکل داشت. با مجسمهها، نقش برجستهها و دیوارهای دیواری تزئین شده بود که صحنههایی از اساطیر و تاریخ یونان را به تصویر میکشید. در اثر زلزله آسیب دید و به مرور زمان برای موادش غارت شد.
• کلوسوس رودس: مجسمه برنزی غول پیکر هلیوس خدای خورشید یونانی که در ورودی بندر رودس، یونان قرار داشت. این بنا بین سالهای 292 تا 280 قبل از میلاد توسط مجسمهسازی به نام Chares of Lindos برای بزرگداشت پیروزی رودس بر Antigonus I Monophthalmus که جزیره را محاصره کرده بود ساخته شد. حدود 33 متر (108 فوت) قد داشت و روی یک پایه با یک پا در هر طرف دهانه بندر قرار داشت. در سال 226 قبل از میلاد در اثر زلزله ویران شد و بقایای آن توسط مهاجمان عرب در سال 654 پس از میلاد به قراضه فروخته شد.
• فانوس دریایی اسکندریه: فانوس دریایی سر به فلک کشیده ای که در جزیره فاروس نزدیک اسکندریه مصر ساخته شده است. این بنا توسط بطلمیوس اول سوتر سفارش داده شد و توسط پسرش بطلمیوس دوم فیلادلفوس در حدود 280 قبل از میلاد تکمیل شد. این بنا توسط یک معمار یونانی به نام Sostratus of Cnidus طراحی شد و یکی از بلندترین سازه های جهان باستان بود که ارتفاع آن به حدود 120 متر (394 فوت) می رسید. دارای پایه مربع، بخش میانی هشت ضلعی و قسمت بالایی استوانه ای بود که در آن آتش برای هدایت کشتی ها در شب روشن می شد. در اثر زلزله و جنگ آسیب دید و سرانجام در قرن چهاردهم میلادی فروریخت.
عجایب هفتگانه جدید جهان فهرستی از بناها و بناهای مدرن است که توسط یک نظرسنجی جهانی انجام شده توسط بنیاد New7Wonders، یک سازمان مستقر در سوئیس که هدف آن ترویج تنوع فرهنگی و میراث است، انتخاب شده اند. این نظرسنجی در سال 2000 راه اندازی شد و بیش از 100 میلیون رای از مردم سراسر جهان دریافت کرد. نتایج نهایی در 7 جولای 2007 در لیسبون پرتغال اعلام شد. عجایب هفتگانه جدید جهان عبارتند از:
• تاج محل: مقبره ای خیره کننده که توسط امپراتور مغول شاه جهان برای همسر محبوبش ممتاز محل در آگرا هند ساخته شد. این بنا بین سال های 1632 و 1653 ساخته شد و یکی از بهترین نمونه های معماری مغول به شمار می رود که عناصر ایرانی، اسلامی و هندی را در هم آمیخته است. از سنگ مرمر سفید ساخته شده و با کنده کاری های پیچیده، خط و منبت تزئین شده است. اطراف آن را باغی متقارن با فواره ها و استخرها احاطه کرده است. همچنین این مکان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد و سالانه میلیون ها بازدیدکننده را به خود جذب می کند.
• کولوسئوم: بزرگترین و مشهورترین آمفی تئاتر در امپراتوری روم، واقع در رم، ایتالیا. این بنا بین سالهای 70 تا 80 میلادی توسط امپراتوران وسپاسیان و تیتوس بهعنوان مکانی برای نمایشهای عمومی مانند مبارزات گلادیاتورها، شکار حیوانات، اعدامها و نمایشها ساخته شد. ظرفیت آن حدود 50000 تماشاگر بود و دارای سیستم پیچیده ای از آسانسورها، درهای بازدارنده و سایبان بود. در طول زمان در اثر آتش سوزی، زلزله و خرابکاری آسیب دید، اما همچنان نمادی از مهندسی و فرهنگ رومی است.
• چیچن ایتزا: مجموعه ای از ویرانه های مایاها در یوکاتان مکزیک واقع شده است. این یکی از بزرگترین و مهم ترین شهرهای تمدن مایا بود که بین قرن های 9 و 13 میلادی شکوفا شد. دارای معابد، کاخ ها، اهرام، زمین های توپ و رصدخانه های مختلف است که دانش پیشرفته مایاها از نجوم، ریاضیات و هنر را به نمایش می گذارد. نمادین ترین سازه هرم کوکولکان است که به ال کاستیلو نیز معروف است، که دارای چهار ضلع با 91 پله است که در مجموع 365 پله نشان دهنده روزهای سال است. همچنین این مکان در فهرست میراث جهانی یونسکو و یک مقصد گردشگری محبوب است.
• ماچو پیچو: قلعه ای که توسط امپراتوری اینکاها بر روی خط الراس کوهی در کوسکو، پرو ساخته شده است. این بنا در حدود قرن پانزدهم میلادی به عنوان یک ملک سلطنتی برای پاچاکوتی حاکم اینکا و جانشینانش ساخته شد. از حدود 200 ساختمان تشکیل شده است که در تراس ها چیده شده اند و با راه پله های سنگی به هم متصل شده اند. این تسلط اینکاها در معماری، مهندسی، کشاورزی و نجوم را به نمایش می گذارد. پس از فتح اسپانیا رها شد و پنهان ماند تا اینکه توسط کاشف آمریکایی هیرام بینگهام در سال 1911 دوباره کشف شد. همچنین این مکان در فهرست میراث جهانی یونسکو و یکی از پربازدیدترین مکانها در آمریکای جنوبی است.
• مسیح نجات دهنده: مجسمه عظیم عیسی مسیح که در بالای کوه کورکووادو مشرف بر ریودوژانیرو، برزیل قرار دارد. این توسط مهندس برزیلی Heitor da Silva Costa و مجسمه ساز فرانسوی Paul Landowski طراحی شد و بین سال های 1922 و 1931 ساخته شد. از بتن مسلح و سنگ صابون ساخته شده است و ارتفاع آن بدون پایه 30 متر (98 فوت) است. به نمادی از فرهنگ و ایمان ریودوژانیرو و برزیل تبدیل شده است. همچنین یکی از بزرگترین مجسمه های آرت دکو در جهان است.
• پترا: شهری باستانی که از صخره های ماسه سنگی در اردن حکاکی شده است. در حدود قرن چهارم قبل از میلاد توسط نبطی ها، قبیله ای عرب که مسیرهای تجاری در منطقه را کنترل می کردند، تأسیس شد. این شهر به یک کلان شهر پر رونق با معابد، مقبره ها، تئاترها، بازارها و سیستم های آبی تبدیل شد. این شهر توسط امپراتوری های مختلفی مانند رومیان، بیزانس، صلیبیون و مسلمانان فتح شد تا اینکه پس از زلزله در سال 363 پس از میلاد متروک شد. برای دنیای غرب ناشناخته باقی ماند تا اینکه توسط کاشف سوئیسی یوهان لودویگ بورکهارت در سال 1812 دوباره کشف شد. همچنین این مکان در فهرست میراث جهانی یونسکو و یکی از پربازدیدترین جاذبه های خاورمیانه است.