تاریخ تصوف:
۱- پایه گذار: حسن بصری
۲- مروج: سفیان ثوری
۳- موسس رسمی: أبوهاشم کوفی
اولين كس كه در ميان مسلمانان صوفی نامیده شد : ابوهاشم كوفي شامي .
كيوان قزويني :
اول كسي كه زير بار اين ننگ و بدعت رفت، ابوهاشم كوفي بود كه رنجها به خود راه داد تا عراده صوفي راه افتاد
امام صادق (ع) درباره او فرمودند:
«انه فاسد العقيدة جداً و هوالذي ابتدع مذهباً يقال له التصوّف و جعله مقرّاً لعقيدته الخبيثة»، او فاسد العقیده بود و مذهبی را بنا نهاد به نام صوفیه که آن را مقر عقیده فاسد خود قرار داد. یکی از کارهای او ترویج عقیده حلول بود
رشد و رواج تصوف
۱- پایه گذار مکتب سکر و شطحیات: بایزید بسطامی
۲- پایه گذار مکتب صهو: جنید بغدادی
۳- کشته شطح: حلاج
۴- مروج مکتب سکر و شطح: شبلی
عبدالرحمن جامي (م 898 هـ) :
اولين خانقاهي كه براي صوفيان بنا كردند، آن است كه به رمله شام كردند.
احمد امين رازي (م1010هـ) نيز مي نويسد:
«ابوهاشم اول كسي است كه خانقاه جهت صوفيان ساخته و مولوي الجامي نيز در نفحات اول ذكر و نموده...».
رازي هنگام بازنويسي مطالب جامي، باني خانقاه را
از اميري مسيحي به ابوهاشم صوفي تغيير داده است !!
دکتر قاسم غنی:
در قرن پنجم، به دلیل شیوع تعصبات مذهبی و مجادلات فرق مختلفه، عرفا برای فرار از اعتراض و مزاحمه اهل ظاهر می کوشیدند که طریقت را به مذاق و سلیقه اهل ظاهر و تمایلات مذهبی نزدیک کنند، به این منظور دست به تالیف کتب زده و سعی کردند هر اصل عرفانی را با استناد به آیات و روایات موجه نشان دهند[1] .
تشیع و تصوف:
مهمترین عوامل ایجاد همبستگی میان تشیع به تصوف :
1_ پیدایش غلو گرایی در میان برخی از شیعیان
1_ گرایش تصوف به تشیع به فلسفه
2_ گسترش مذهب تشیع (حاکمان مغول و صفویه)
3_ گرایش برخی از خواص شیعه به تصوف
در ارتاط با عباراتی همچون صهو، شطح در بخشهای آینده بیشتر توضیح خواهم داد
ادامه دارد....
[1] - تاریخ تصوف، ص۴۱۲