هرچند دید من در مطلب پیش رو بیشتر انتقادیست، اما بر خود لازم می دانم از دیجی کالا به دلیل گزارشی که کامل تر از سال قبل ارائه شد، تشکر کنم و این حرکت را حرکتی در خور بهترین ها قلمداد نمایم. هر چه شفاف تر بهتر برای خود و دیگران؛ که همانطور که می دانیم، بخشنده ها در بالاترین جایگاه ها قرار می گیرند.
قرار است در این نوشته به مطالبی که جای آن ها در گزارش 99 دیجی کالا خالیست اشاره کنم. طبیعتاً این جاهای خالی کمی مرتبط با فیلد کاری من یعنی دیتا خواهد بود.
گفتنی است در مقدمه جای اسم تیم دیتا (BI) در کنار اسم تیم های منبع گزارش خالیست (البته این موضوع به دلیل خدمت اشتراکی این تیم به همه تیم های ذکر شده می باشد).
ابتدا لازم میدانم که بزرگ ترین جای خالی را نشان دهم و آن هم جای خالی کمک به رقبای بزرگ ( در کنار کمک به خرده فروشان آنلاین) است. برای اثبات ادعای این حرفم باید نوعی دسته بندی داشبوردها را معرفی کنم. در یکی از انواع دسته بندی داشبوردها، سه دسته تحلیلی، استراتژیک و عملیاتی معرفی می شوند. داشبوردهای عملیاتی معمولا مخصوص واحدهای عملیاتی سازمان است و به آن ها کمک می کند تا نظارت بهتری بر امور جاری خود داشته باشند. بروز رسانی این داشبوردها چند بار در روز صورت می گیرد.
داشبوردهای تحلیلی معمولا شامل روندها هستند و به مدیران میانی کمک می کنند تا نقاط ضعف و قوت واحد خود را در بازه زمانی غیر کوتاه مدت بررسی نمایند.
و در آخر داشبوردهای استراتژیک معمولا مورد استفاده بالاترین رده مدیران قرار می گیرد و به کمک آن ها می توانند استراتژی های خود را ارزیابی کنند و استراتژی های جدید را کاملا داده محور طراحی نمایند. (دلیل استفاده زیاد از کلمه «معمولا» این است که اصولی ثابت و عمومی در این مورد وجود ندارد و در بسیاری از سازمان ها این تعاریف به صورت دقیق رعایت نمی شود)
هرچند فهرست و به طور کلی فصل بندی قابل قبولی در گزارش ارائه شده است، اما شاید بتوان نوع دیگری از ارائه مطالب را با دیدگاه دسته بندی دیتای ارائه شده در گزارش سال های آتی آورد. به این ترتیب که در هر فصل اشاره کرد دیتای آورده شده مناسب برای تصمیمات استراتژیک و یا عملیاتی است. چنین ارائه ای به فهم بهتر موضوع و همچنین یادگیری مفاهیم داده ای کمک می کند.
از نظر من بیشتر اطلاعات ارائه شده در فصول ابتدایی این گزارش از جنس تحلیل بازار است و برای استارتاپ های در مرحله مطالعاتی مفید واقع خواهد شد (هرچند به همه این استارتاپ ها نحوه صحیح مطالعه بازار نشان داده می شود و شیوه درست استخراج حجم بازار، بازار مخاطب و بازار دست یافتنی ملموس می گردد). این مدل اطلاعات، همان گونه که در بالا اشاره شد بیشتر مناسب استارتاپ ها و نه رقبای بزرگ دیجی کالاست. هرچند ممکن است به نظر شما این نکته عجیب به نظر برسد که چرا یک شرکت باید به رقبای بزرگ خود کمک کند، اما در جواب علاوه بر بررسی گزارش های شرکت های مشابه خارجی، دعوت می کنم به پاسخ این سوال فکر کنید که افزایش قدرت رقبا در بازار خرده فروشی آنلاین ایران، چه تأثیری می تواند بر افزایش سهم ریالی بازار دیجی کالا داشته باشد؟
در ادامه خاطر نشان می کنم که اکثر اطلاعات داده شده در گزارش، از جنس داده های عملیاتی اما با بازه زمانی یک ساله می باشند. به طور مثال به نمودار زیر دقت کنید:
اگر این نمودار در بخش انبار دیجی کالا قرار داشته باشد، و میزان سفارش های یک روز خاص را نشان دهد، مسئول انبار می تواند متوجه شود که بهتر است میزان موجودی تلفن های همراه انبار را بررسی نماید تا با کمبود آن ها در مقابل تقاضا مواجه نشود (با فرض عدم انبارداری امانی)، اما آیا شما به عنوان مدیر عامل شرکت رقیب حاضر می شوید تا تمرکز خود در سال آینده را بر روی تلفن های همراه بگذارید؟ اگر بله یعنی تفسیر ناقص از دیتا. هرجند ممکن است این اتفاق در سال آینده نیز بیافتد اما این دیتا برای تصمیم گیری کلان مناسب نیست. ممکن است این تقاضای زیاد به دلیل تخفیف داشتن دائمی دیجی کالا بر روی این محصول باشد و یا قیمت دلار امسال نوسان زیادی داشته و با توجه سرعت بالاتر خرید آنلاین، اکثر کاربران در مواقع حداقل قیمت دلار، سریعا اقدام به خرید گوشی موبایل کرده باشند. در چنین مواقع نمودار توزیع میزان خرید در طول ماه های سال و یا توزیع قیمتی می تواند تأثیر زیادی بر تصمیم گیری داشته باشد (صرفا سه کالای پر درخواست).
حتی بیان نتیجه گیری درست از جانب دیجی کالا می تواند سواد عمومی استفاده درست از دیتا را افزایش دهد و به داده محور شدن تصمیمات رقبا کمک کند.
در کنار ارائه اطلاعات غیر مفید مانند پر کالاترین سبد خرید مشتریان، شرط انصاف است که به نمودار زیر که یکی از مهم ترین رفتار کاربران را نشان می دهد، اشاره گردد و به اهمیت چنین دیتایی برای رقبا اشاره شود:
با توجه به حجم بالای گزارش و مقدار زیاد اطلاعات ارائه شده، بررسی کامل آن با این دید زمان زیادی می طلبد.
به همین دلیل لازم می دانم در پایان به عنوان یک دیتا کار، رضایت خودم را از گزارش دیجی کالا و مخصوصا از روند بهبود آن نسبت به گزارش سال 98 اعلام نمایم. امیدوارم این بهبود روند (مخصوصا در گزینش اطلاعات ارائه شده) در گزارش سال های آتی نیز مشاهده شود.
