نارسایی قلبی (heart failure) که آن را تحت عنوان نارسایی احتقانی قلب (CHF)، نیز می‌شناسند؛ به ضعیف شدن عملکرد قلب گفته می‌شود. در اثر ابتلا به این نوع نارسایی، ماهیچه قلب نمی‌تواند، خون را به شکل صحیح، به بافت‌های بدن پمپاژ کند. در نتیجه، مقداری از خون به عقب برمی‌گردد، که این خود می‌تواند، منجر به بروز اختلالات دائمی در عملکرد قلب شود. تنگی نفس و احساس درد در قفسه سینه، دو نشانه اصلی ابتلا به نارسایی قلب هستند. همچنین، ایجاد تورم در مچ پا و افزایش وزن را، می‌توان از علائم ثانویه ابتلا به این بیماری قلبی دانست.
برای تشخیص انواع نارسایی قلبی، بیمار باید تحت معاینات دقیق قرار گیرد. این معاینات نیز، باید زیرنظر بهترین پزشک متخصص قلب، انجام شود. دارودرمانی، تغییر سبک زندگی و جراحی قلب، از روش‌های درمان انواع نارسایی به حساب می‌آیند. در این مقاله، به بیان جزییات بیشتر، درباره نارسایی‌ها و اختلالات قلبی می‌پردازیم.
این بیماری نوعی اختلال دائمی به حساب می‌آید. در واقع، هرگاه ماهیچه قلب نتواند خون کافی را به شکلی صحیح به کل بافت‌های بدن برساند؛ نارسایی احتقانی قلب نامیده می‌شود. این اختلال معمولا با گذشت زمان و افزایش سن، تشدید می‌شود؛ مگر آنکه درمان مناسبی اتخاذ گردد.
در افراد مبتلا به این اختلال، قلب به تپش خود ادامه می‌دهد؛ اما نمی‌تواند تمام خونی که در آن جمع می‌شود را پمپاژ کند. این مساله، منجر به جمع شدن خون در قسمت‌های مختلف بدن از جمله ریه‌ها، پاها و کف پا خواهد شد.
ممکن است این بیماری، ریشه در مشکلات ژنتیکی و ارثی داشته باشد. به عبارت دیگر نقص‌های قلبی مادرزادی می‌توانند؛ عامل ابتلا به نارسایی‌های قلبی باشند. البته برخی بیماری‌های مادرزادی، در بزرگسالی خود را نشان می‌دهند. در هر حال با مشاهده علائم مشکوک لازم است؛ معاینه قلبی دقیق از بیمار انجام شود. علائم نارسایی قلبی در زنان و مردان، عموما شامل تنگی نفس و احساس سنگینی در قفسه سینه می‌شوند؛ اما نشانه‌های دیگری نیز ممکن است همراه با این علائم ظاهر گردند.
این بیماری می‌تواند بطن و دهلیز سمت چپ یا سمت راست را درگیر کند. به همین دلیل، بر اساس قسمت‌هایی از قلب که دچار نارسایی می‌شوند؛ می‌توان این اختلالات را دسته‌بندی نمود و هرکدام را نامگذاری کرد. در ادامه به شرح جزئیات هر یک از انواع نارسایی‌های قلبی، می‌پردازیم و توضیحات کاملتر را ارائه می‌کنیم.
نارسایی قلبی سمت چپ، زمانی رخ می‌دهد که سمت چپ قلب، به درستی کار نکند. «نارسایی سیستولیک قلب» و «نارسایی دیاستولیک قلب»، زیرمجموعه‌های این دسته هستند. در نارسایی سیستولیک قلب، عملکرد بطن چپ در پمپاژ خون به بدن ضعیف است؛ اما برای نوع دیاستولیک، بطن چپ منقبض شده و عمل جمع شدن خون در قلب، دشوارتر از حالت عادی خواهد بود. به این معنا که قلب با خون کافی پر نمی‌شود.
هرگاه سمت راست قلب نتواند، عمل پمپاژ خون را به درستی انجام دهد؛ «نارسایی احتقانی سمت راست» رخ می‌دهد. بطن راست، وظیفه انتقال خون بدون اکسیژن به ریه‌ها را بر عهده دارد. اگر بطن راست نتواند، خون را به ریه‌ها پمپاژ کند؛ فرد دچار نارسایی احتقانی سمت راست قلب می‌شود. از عوارض نارسایی قلبی سمت راست می‌توان، به موارد زیر اشاره کرد:
یکی از نادرترین نارسایی‌های قلبی، تحت عنوان «نارسایی قلبی با برون‌ده بالا»، نامیده می‌شود. در این حالت، قلب در ابتدا به طور طبیعی کار می‌کند؛ اما به تدریج، حجم خونی که به بیرون پمپاژ می‌کند؛ بیشتر از حد عادی خواهد شد.
در حالت طبیعی، یک قلب سالم مقدار ۵ تا ۶ لیتر خون در دقیقه، به سمت بافت‌ها پمپاژ می‌کند؛ اما در یک فرد مبتلا به نارسایی احتقانی قلبی با بیرون‌ده بالا، حدود ۸ لیتر خون در دقیقه، به داخل رگ‌های بدن پمپ خواهد شد. این مساله باعث می‌شود تا به تدریج، قدرت ماهیچه قلب کاهش یافته و عمل پمپاژ خون، دچار اختلال گردد. ناگفته نماند که این نوع عارضه قلبی، نسبت به نارسایی‌های چپ و راست، رواج کمتری دارد.
این مشکل قلبی، با علائم متعددی ظاهر می‌شود. افرادی که به این گونه ناهنجاری‌ها دچار می‌گردند؛ باید دو یا چند نشانه را به صورت همزمان، داشته باشند؛ برای مثال، نارسایی قلبی و تنگی نفس، ارتباط نزدیکی دارند؛ اما وجود این نشانه را به تنهایی، نمی‌توان نشان‌دهنده ابتلا به بیماری‌های قلبی دانست؛ بلکه این حالت باید با علائم دیگری، مانند تپش قلب، تنگی نفس، خستگی زودرس و احساس سنگینی در قفسه سینه همراه گردد.
از سوی دیگر، علائم نارسایی قلبی خفیف، نسبت به نارسایی‌های جدی‌تر، کمتر هستند؛ به طوری که گاهی فرد، حتی با وجود ابتلا به نارسایی احتقانی قلب، هیچ نشانه جدی ندارد. از علائم نارسایی قلبی، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1. احساس خستگی و ضعف؛
2. سبکی سر؛
3. تورم پاها و شکم؛
4. افزایش وزن؛
5. ضربان قلب تند یا نامنظم؛
6. بیدار شدن در شب با احساس تنگی نفس؛
7. سفت شدن شکم؛
8. کم‌اشتهایی و احساس تهوع؛
9. سرفه‌های خشک.
علائم نارسایی قلبی در بزرگسالان، می‌توانند به صورت شدید یا خفیف بروز کنند. نکته دیگر اینکه با گذشت زمان و افزایش سن، علائم نارسایی‌های قلب، تشدید می‌شوند؛ حتی گاهی علائم آن، دچار تغییراتی می‌شوند؛ برای مثال، ممکن است علائم نارسایی قلبی در جوانان، با آنچه در بزرگسالان ظاهر می‌گردد، کمی متفاوت باشد. در هر حال، پیگیری علائم و درمان آن‌ها را باید در اولویت قرار دهید.
حال که می‌دانیم این بیماری چیست؛ این سوال مطرح می‌شود، که این اختلال به چه علتی بروز می‌کند. علت نارسایی قلبی می‌تواند، به انواع بیماری‌های ساختمانی قلب مرتبط باشد. برخی از مهم‌ترین علل نارسایی‌های احتقانی قلب عبارتند از:
معمولا برای کنترل بیماری، لازم است در صورت امکان، علت نارسایی احتقانی قلب از بین برود؛ برای مثال، اگر فرد از سیگار یا موادمخدر استفاده می‌کند؛ آن را کنار بگذارد.
البته برخی عوامل، مانند علل ژنتیکی را نمی‌توان از بین برد. با این حال، تغییر سبک زندگی، برای پیشگیری از بروز علائم شدید، مفید خواهد بود. این مساله، حتی بر افزایش طول عمر بیماران نارسایی قلبی نیز، تاثیر خواهد داشت.
اولین گام برای تشخیص نارسایی احتقانی قلب، مراجعه به یک پزشک متخصص قلب و عروق است. پزشک متخصص، ابتدا معاینات فیزیکی را انجام می‌دهد. گوش دادن به صدای تپش قلب، در تشخیص اولیه موثر است. پس از آن، پزشک برای تشخیص دقیق‌تر این بیماری، انجام یک یا چند مورد از موارد زیر را درخواست می‌کند:
1. آزمایش خون؛
2. الکتروکاردیوگرام؛
3. اکوکاردیوگرام؛
4. تهیه MRI؛
5. سی تی قلب؛
6. کاتتریزاسیون قلبی؛
7. عکس قفسه سینه؛
8. تست ورزش.
در صورت پیشرفت بیماری یا تشدید علائم، باید راه‌های درمانی جدی‌تری در نظر گرفته شوند؛ برای مثال، در درمان‌های نارسایی قلبی شدید، می‌توان از انواع روش‌های جراحی قلب کمک گرفت. عمل قلب باز، جراحی پیوند قلب و استفاده از دستگاه‌های کمکی بطنی، از جمله این روش‌ها به حساب می‌آیند. جراحی غیرتهاجمی، جدیدترین درمان نارسایی قلب است، که برای برخی افراد انجام می‌گیرد.
منبع: «دکتر علیرضا قویدل | doctorghavidel»
