نیل ماروین سایمون (Neil Marvin Simon زادهٔ ۴ ژوئیه ۱۹۲۷ – درگذشتهٔ ۲۶ اوت ۲۰۱۸) نمایشنامه‌نویس و فیلمنامه‌نویس اهل آمریکا بود. او یکی از شاخص‌ترین نمایشنامه‌نویسان جهان و نیز تاریخ تئاتر برادوی بود. سایمون در شرایطی چشمش به آسمان آمریکا باز شد که خانواده‌ای با مشغله های فراوان داشت و این مشغله ها به حدی زیاد بود که برای بزرگ کردن نیل خانواده با مشکلاتی رو به رو بودند بنابراین او را به برادر بزرگترش دنی سپردند. نیل از ابتدای زندگی به نحوی به لحاظ شرایط محیطی رشد پیدا کرد که در آینده کاری و حرفه ای خودش شخصیتی خودساخته و مستقل را از خود به جامعه ادبی آمریکا به تبع آن به جامعه ادبی جهان و مشتاقان آثارش ارائه کرد. نیل همزمان با دستو پنجه نرم کردن با مشکلاتش تنها یک مشوق داشت و آن شخص کسی نبود به غیر از برادرش دنی. نیل با نظارت و تشویق های مستمر دنی توانست بالاخره مراحل درسی را که در ابتدا همان خواندن و نوشتن ساده بود از سر گذراند. از آن جهت که به اعتقاد شخصی خودم شخصیت کاری و آینده هر فردی در گرو اتمسفر و محیط و شرایطی است که آن فرد در روزهای کودکی در آن محیط و شرایط سیر میکند و درست همان وقت است که زیربناهای شخصیتی او در حال شکل گیری است و علایق و کارهایی که درآینده قرار است به انجام آن ها بپردازد تماما در دوران کودکی شخص به وجود می آید. سایمون در کنار درس شاید بتوان گفت تفریح و علاقه‌ای به غیر از تماشای انواع فیلم در سینماهای شهر نداشت. این تفریح شاید به عنوان یک تفریح مستمر از دوران کودکی تا عنفوان جوانی اش که پایان دوران دبیرستانش در دبیرستان دیویت کلینتون و ادامه تحصیلش در دانشگاه نیویورک بود ادامه داشت. این روند تحصیلی تا جایی ادامه پیدا کرد که نیل پس از فراقت از آموزش آکادمیک در دانشکاه به منظور انجام امور سربازی و نظامی به پایگاهی نظامی در لووی فیلد رفت. سایمون به لحاظ سوابق تحصیلی که در دانشگاه نیویورک داشت در همان شهر سردبیری یک روزنامه ورزشی را به عهده گرفت و توأمان در کنار امور نظامی به ادامه امور تحصیلی خودش در دانشگاه لووی فیلد ادامه داد. این دوره شخصیت هنری نیل را تا حدود زیادی شکل دادو این روند به این شکل ادامه دار شد که پس از اتمام دوره نظامی گری و سربازی به همان شهر محل تحصیلش که نیویورک بود بازگشت. بازگشتی که شروعی جدی بر مسیر هنری وی بود و حال نیل باید کاشته های خود را به بهترین شکل ممکن برداشت میکرد. کمپانی برادران وارنر شاید بهترین سکوی پرتاب برای نیل بود به ویژه برای نیل که همراهی از خون خودش در کنار خودش داشت. دنی برادر بزرگ و مشوق نیل نیز همراه او در کمپانی برادران وارنر بود و از دانش و تجربه یکدیگر به جهت نوشتن متون بهتر بهره میگرفتند. این هم آموزی و همراهی سر انجام به یک پروژه مشترک موفق ختم شد. دنی و نیل یک طرح متنی را به همفکری و هم اندیشی که پشتوانه تجربی هر دو آنها بود را برای یک تهیه کننده برنامه های رادیویی فرستادند و به سبب همین پشتوانه ها مورد پسند آن تهیه کننده نیز واقع شد و این آغاز راه سایمون به عنوان یک نویسنده بود. از آن به بعد نیل به همراه برادرش و چند تن از نویسندگان تیم نویسندگان کمدی برای برنامه های رادیویی را تشکیل دادند. این همکاری تا جایی ادامه داشت که هر دوبرادر بر سر مسائلی راه خودشان را از همدیگر جدا کردند و تا جایی که میدانم هرگز دیگر از یکدیگر تا پایان عمرشان برای مسائل کاری مشورت و همراهی نداشته باشند. حال بین این دو برادر چه شده خدا داند و آن دو :) . بگذریم.
سایمون که ابتدای حرفه‌ی نویسندگی اش را با نوشتن برنامه های رادیویی و تلویزیونی آغاز کرد توانست بعد از گذشت مدت اندکی اولین فیلم‌نامه‌ی موفق خود را برای سریال آمریکایی «هرگز پول‌دار نمی‌شوی» بنویسد.
او با خلق این اثر، توانست جایگاهش را در میان کمدی‌نویسان آمریکایی به نحو احس باز کند. موقعیت‌های طبیعی و کمیک، شخصیت‌پردازی‌های ماهرانه و نثر روان و جذاب او باعث شد تا نوشته هایش مخاطبان بسیاری پیدا کند. سایمون همچنین عضو گروه نویسندگان برنامه‌های کمدی تلویزیونی سید سزار بود که به واسطه این برنامه بود که توانست جایزه‌ی اِمی را در دست بگیرد.
نیل سایمون بعد از فعالیت حرفه ای در حیطه تلویزیون و برنامه های رادیویی به سمت تئاتر و نگارش آثار نمایشی متمایل شد.
سایمون با نوشتن پابرهنه در پارک و زوج ناجور راه خودش را به سمت صحنه‌های تئاتر راحت تر کرد. اما اثری که سایمون را به عنوان یک نمایشنامه‌نویس ماهر و خلاق مشهور ساخت، نمایشنامه‌ی بیا و شیپور بزن بود. این نمایشنامه با چنان استقبال فوق‌العاده‌ای از سوی تماشاگران مواجه شد که تا 84 هفته روی صحنه باقی ماند و سایمون را به نوشتن هرچه بیشتر برای صحنه، ترغیب کرد. اتاقی در هتل پلازا ، زندانی خیابان دوم ، پسران آفتاب ، اتاقی در کالیفرنیا ، کله‌پوک‌ها ، خنده در طبقه‌ی بیست‌وسوم و اتاقی در هتل لندن تنها عناوین برخی از بهترین آثار نیل سایمون هستند.
بنده به عنوان یکی از مخاطبین آثار سایمون که تجربه کاری با یکی از متون خوب این نویسنده دارم به این دلیل سایمون را برای بررسی اجمالی انتخاب کردم زیرا در عین وجود کمدی ناب در متون از هیچگونه غلو و اغراق استفاده نکرده و نقد خود را بصورت مویرگی و ملایم به مسائل روز جامعه آمریکا به نحو صحیح و کامل انجام داده و همین مسئله پختگی خاصی که نشأت گرفته از هوش بالای سایمون در نگرش خود به مسائل مختلف دارد به خوبی برای مخاطب متونش مشهود و ملموس است.
نیل سایمون با توجه به محبوبیت بسیار زیادی که به دست آورده بود، گاهی بازخوردهای خوبی از سوی منتقدان و کارشناسان نسبت به آثارش نمیدید. اعلب منتقدان آثار سایمون ، آثار او را رمانتیک و آثاری معمولی قلمداد میکردند. اما سایمون توانست با نوشتن نمایشنامه گمشده در یانکرز ، نظر منتقدان نسبت به آثارش را تغییر دهد. این اثر توانست جایزه‌ی پولیتزر بهترین اثر درام را برای سایمون به ارمغان بیاورد. این نمایشنامه‌نویس فعال، به نگارش آثار هنری خود ادامه داد. هرچند که آثارش از آن پس، مثل سابق زیر ذره بین منتقدان قرار نگرفت. سایمون پس از انتشار اثر دوراهی رُز به عنوان آخرین اثر نوشته شده اش در سال 2003، به طور رسمی با نوشتن خداحافظی کرد.
با وجود اسم و رسم واعتبار سایمون به‌عنوان یک کمدی‌نویس ماهر، در برخی از نمایشنامه‌هایش، به‌ویژه سه گانه اوژن و پسران آفتاب به تجارب آمریکاییان یهودی‌تبار در قرن بیستم نیز پرداخته‌است. سایمون در سال ۱۹۹۱، جایزه پولیتزر را برای نمایشنامه گم شده در یانکر دریافت کرد. ما بعد از مطالع آثار وی به خوبی دغدغه های فکری این نویسنده آمریکایی پی میبریم که در ادامه به بررسی اجمالی چند اثر شاخص وی و تأمل بر یکی از آثارش که تجربه شخصی بنده بوده نیز خواهیم پرداخت.
نمایشنامه گمشده در یانکرز : نیل سایمون در کتاب گمشده در یانکرز داستان دو نوجوان را روایت میکند که به دلیل مسافرت کاری پدرشان، مجبور هستند با مادربزرگ و عمه‌ی خود زندگی کنند. آن دو کنار این مادربزرگ بی‌عاطفه و عمه‌ی نادان به سختی روزگار می‌گذرانند؛ تا اینکه عموی آنها، که شخصی خلافکار و فراری است، به این جمع عجیب اضافه می‌شود و این دو برادر را با واقعیاتی از زندگی آشنا میکند که تا به حال با آن مواجه نشده بودند. نیل سایمون در سال 1991 برای این اثر، برنده‌ی جایزه‌ی پولیتزر شده است.
نمایشنامه شایعات : نیل سایمون در کتاب شایعات، راوی داستان گروهی از افراد است که به یک مهمانی دعوت شده‌اند. درواقع آنها قصد دارند در این مهمانی دهمین سالگرد ازدواج چارلی که دوست آنها و همین‌طور معاون شهردار نیویورک است، را جشن بگیرند. اما وقتی به منزل چارلی می‌رسند، با شرایطی عجیب مواجه می‌شوند. همسر چارلی خانه نیست و تمام خدمه هم از آنجا رفته‌اند. چارلی را نیز درحالی می‌یابند که با اسلحه به خودش شلیک کرده و زخمی شده است. آنها باید برای این وضعیت بغرنج، راه چاره‌ای پیدا کنند. این نمایشنامه به خوبی اقشار مختلف جامعه آن روز آمریکا و دغدغه‌های متفاوت هر قشر را به خوبی به مخاطب نشان میدهد.
نمایشنامه پابرهنه در پارک: یک وکیل تازه‌کار به همراه همسرش از ماه عسل برمی‌گردند. آنها قرار است به آپارتمان جدید و گران‌قیمت خود نقل مکان کنند؛ اما وقتی به آپارتمان می‌رسند، می‌بینند که مبلمانی در آن وجود ندارد، رنگ‌آمیزی آن ناقص مانده، سقف مشکل دارد و فقط یک تخت دونفره در آن جا می‌شود! این شرایط باعث شکل‌گیری یک دعوا میان این دو نفر می‌شود. بعد از این دعوا مرد، پابرهنه از خانه خارج می‌شود و در پارک به دنبال جای خواب می‌گردد.
نمایشنامه اتاقی در هتل کالیفرنیا : اتاقی در هتل کالیفرنیا، نمایشنامه کمدی از نیل سایمون، در چهار صحنه‌ی مستقل از یکدیگر نوشته شده است. در هر کدام از صحنه‌های این نمایشنامه، مشکلات زوج‌هایی عجیبی که در این هتل مستقر هستند، روایت می‌شود. و به خوبی مخاطب میتواند با مشکلات هر زوج نوعی ارتباط همزاد پندارانه که در اصل نویسنده قصد انتقاد از معایب اخلاقی در افراد را دارد پیدا کند.
سایمون به خوبی دردهای جامعه روز آمریکا در عصر آن روزها را دریافته بوده و میخواسته با نماد گرایی کاراکتر در هر متن نمایشی اش هر کاراکتر را نمادی بارز از یک قشر همان دوره در آمریکا به منسه ظهور بنشاند و همین امر سبب شد قشر اکثریت جامعه هنری آمریکا توجه ویژه ای را نسبت به آثار سایمون داشته باشند و مورد نقد و بررسی ساختاری و درون متنی به جهان نقد سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و حتی زیر ذره بین قرار دادن اقشار مختلف جامعه به لحاظ رفاه و تجمل گرایی نسبی نسبت به همدیگر نشان از از تنوع نگرشی این نویسنده بر سایر نویسندگان معاصرش دارد. شایعات به عنوان یکی از آثار شاخص این نویسنده به خوبی اقشار مختلف جامعه را در قالب های خانواده به مخاطب ارائه کرده است. در این نمایشنامه میبینیم چند خانواده که هرکدام نمادی از قشرهای موجود در جامعه‌ی آن روز آمریکا هستند نسبت به یک مسئله که حرف و حدیث های گوناگونی حول آن اتفاق افتاده کنش های مختلفی را از خود بروز میدهند و سر انجام همگی آنها به این قضیه پی میبرند که حول موضوعی پوچ صرفاً افکار و تخیلات خودشان را داشته اند. سایمون با شکستن نقاب‌ها و ظاهرسازی ها ، تلاش کرده تا به قلب ناپیدای جامعه دست پیدا کند و از مشکلات، ترس‌ها، دلبستگی‌ها، ناامیدی‌ها و و سردرگمی و پوچ انگاری و رنج‌های انسان مدرن در جوامع امروزی سخن بگوید. وی دیالوگ‌های ساده و بی آلایش را به جای جملات طویل و مفصل ترجیح داده و در پشت پرده‌ی تاریکی‌های زندگی قهرمانان خود، پایانی پر نور و شیرین و اخلاقی برای آنان به رشته تحریر درآورده است.
نیل سایمون سرانجام در بیست‌وششم اوت سال 2018 در یکی از بیمارستان‌های منهتن، به دلیل عوارض ناشی از بیماری ذات‌الریه درگذشت. طبق برخی گفته ها وی در آخرین صفحات کتاب زندگی اش از بیماری آلزایمر نیز رنج می‌برده است.
امید است این بررسی مختصر راجع به این نویسنده از جانب بنده مورد پسند شما قرار بگیرد.
ارادتمند شما
هاشم رحیمی
1403/04/30
