وظایف هیات مدیره در برابر ضرر و زیان شرکت
عملیات و اقدامات مدیران در شرکت های تجاری همواره موجب سودآوری نیست. و علل گوناگون از جمله تغییر قوانین، ورشکستگی شرکای ثبت شرکت های تجاری و طرف قرارداد ،شرکت بی ثباتی اقتصادی جنگ و تحریم سوء مدیریت و بی کفایتی مدیران ممکن است. منجر به زیان دهی شرکت شود و سرمایه سهامداران از بین برود.
به مصداق جلوی ضرر را هر وقت بگیری منفعت است قانونگذار در ماده ١٤١) لایحه برای پرهیز از غلبه ضرر و زیان به كل سرمایه شرکت مقررات آمره ای وضع و ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری در نظر گرفته است.
اگر بر اثر زبانهای وارده حداقل نصف سرمایه ثبتی شرکت از میان برود. هیأت مدیره مکلف است بلافاصله صاحبان سهام را از وضعیت خطرناک شرکت آگاه کند. تا آنان نسبت به ادامه حیات شرکت و یا انحلال آن بگیرند. در صورت تصمیم گیری به انحلال شرکت تصميم :
هیأت مدیره مکلف است با رعایت ماده ٢٦٥) لایحه حداکثر ظرف یک ماه نسبت به انجام تشریفات و مقدمات ثبت و آگهی انحلال اقدام و از ضرر و زیان بیشتر به سرمایه سهامداران جلوگیری کند.
چنانچه به هر دلیلی سهامداران تمایلی به انحلال نداشته و علاقه مند به حفظ شرکت باشند. باید در همان جلسه و با رعایت حد نصاب های حداقلی سرمایه که در ماده ۵ «لایحه» ذکر شده سرمایه را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهند. به نحوی که زیان پوشش داده شود.
این کاهش سرمایه از جمله کاهش های اجباری است که تشریفات آن صرفاً ارائه گزارش هیأت مدیره و تأیید بازرس قانونی در مورد از بین رفتن نصف سرمایه شرکت است. تشریفات دیگری ندارد. اسامی سهامداران و تعداد سهام آنان پس از کاهش سرمایه باید در جلسه تهیه و ضمیمه صورت جلسه شود.
معمولاً سهام داران بلافاصله بعد از کاهش افزایش سرمایه می دهند. از محل تبدیل مطالبات حال شده به سهام و یا واریز نقدینگی به شرکت امکان حیات مجدد و بقای شرکت را فراهم میکنند.
طبق ماده ٢٦٥ لایحه در صورتی که هیأت مدیره ظرف دو ماه از تاریخ از بین رفتن نیمی از سرمایه شرکت از اطلاع رسانی به سهام داران و دعوت مجمع عمومی فوق العاده خودداری کند. چنانچه در صورت دعوت مجمع و اخذ تصمیم در مجمع فوق العاده تا یک ماه نسبت به ثبت و آگهی تصمیم مجمع اقدام نکند به حبس از دو ماه تا شش ماه یا به جزای نقدی از ۱۰.۰۰۰ ریال تا ۱۰۰.۰۰۰ ریال و یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
همچنین اگر مجمعی که بنا به دعوت هیأت مدیره تشکیل می شود. به حد نصابهای مقرر در ماده ٨٤ «لایحه» نرسد و به طور رسمی تشکیل نشود. هر ذی نفع میتواند انحلال شرکت را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند.
به عبارت دیگر تکلیف و وظیفه مدیران دعوت مجمع عمومی فوق العاده و درخواست ثبت و آگهی تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده در مرجع ثبت شرکتهاست و چنانچه سهامداران در جلسه حضور نیابند و یا تصمیمی که اتخاذ شود قابلیت ثبت و آگهی در اداره ثبت شرکتها را نداشته باشد مسئولیت کیفری مدیران ساقط میشود و متضررین از این امر می توانند درخواست انحلال شرکت را در داداگاه ذی صلاح مطرح کنند.
