در ماه‌های اخیر، با جهش چشمگیر قیمت طلا، پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلای آب‌شده به سرعت مثل قارچ سر برآورده‌اند. این رشد ناگهانی و بی‌قاعده، همراه با تقاضای زیاد، باعث شده تا بسیاری از معاملات این پلتفرم‌ها بدون پشتوانه واقعی انجام شود و اصطلاحاً به شکل «خالی‌فروشی» باشد.
بزرگ‌ترین نگرانی درباره این پلتفرم‌ها، ریسک ناشی از تأمین نشدن طلای فیزیکی به میزان نیاز کاربران است؛ مشکلی که می‌تواند به فاجعه‌ای مشابه ماجرای سکه ثامن منجر شود. اما پیش از پرداختن به راه‌حل‌های کاهش این ریسک‌ها، بیایید ببینیم چرا اصلاً این پلتفرم‌ها به وجود آمده‌اند؟
صندوق‌های طلا و گواهی‌های سپرده طلا، با پشتوانه طلای فیزیکی انبارهای سازمان بورس، گزینه‌های امن‌تری به شمار می‌روند. اما چرا برخی افراد ترجیح می‌دهند از پلتفرم‌هایی خرید کنند که در بسیاری موارد تنها اعتبارشان یک جواز کسب ساده است؟
پاسخ در سرعت و انعطاف‌پذیری این پلتفرم‌ها نهفته است. صندوق‌های طلا معمولاً تحت مدیریت شرکت‌های بزرگ با زیرساخت‌های نرم‌افزاری سنگین هستند و این موضوع روند خرید و فروش را کند می‌کند. به این مشکل، قوانین سخت‌گیرانه بورس را هم اضافه کنید. در مقابل، پلتفرم‌ها با یک رابط کاربری ساده و جذاب، فرآیند ثبت‌نام، احراز هویت، خرید و فروش را در کمترین زمان ممکن برای کاربران فراهم می‌کنند.
حتی با وجود امکان تحویل طلای فیزیکی در برخی پلتفرم‌ها، ریسک این سیستم‌ها همچنان بالاست. با افزایش تعداد کاربران و حجم تراکنش‌ها، مدیریت زنجیره تأمین و تحویل طلای فیزیکی برای این پلتفرم‌ها صرفه اقتصادی نخواهد داشت و به تدریج، معاملات به سمت خالی‌فروشی سوق پیدا می‌کند.
برای مثال، یکی از این پلتفرم‌ها بیش از ۳ میلیون کاربر و ۳۵۰ هزار کاربر فعال دارد. حالا تصور کنید در صورت بروز کوچک‌ترین بحران یا تقاضای هم‌زمان برای دریافت طلای فیزیکی، چه فشاری به این سیستم وارد می‌شود و چطور ممکن است دومینوی سقوط پلتفرم‌ها آغاز شود.
راه‌حل مقابله قهری، مثل بستن درگاه‌های بانکی، تجربه‌ای شکست‌خورده به نظر می‌رسد. در عوض، قانون‌گذار می‌تواند با وضع قوانین بهتر، پلتفرم‌ها را به ایجاد پشتوانه طلا ملزم کند.
به عنوان گام اول، این پلتفرم‌ها می‌توانند با صندوق‌های طلای موجود همکاری کنند و معاملاتشان را بر اساس درصدی از دارایی این صندوق‌ها مدیریت کنند. در ادامه، هر پلتفرم می‌تواند صندوق اختصاصی خودش را راه‌اندازی کند.
به مرور زمان، برخی از این پلتفرم‌ها به بازوی دیجیتال صندوق‌ها تبدیل می‌شوند و برخی دیگر به صندوق‌های طلای مستقل. این مسیر هم ریسک معاملات را کاهش می‌دهد و هم زیرساختی شفاف‌تر و امن‌تر برای کاربران فراهم می‌کند.
جمع‌بندی
پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش طلا پتانسیل زیادی دارند، اما بدون قوانین و زیرساخت‌های مناسب، می‌توانند به بحران مالی تبدیل شوند. همکاری قانون‌گذار، صندوق‌های طلا و پلتفرم‌ها، کلید کاهش این ریسک‌ها و ایجاد بازاری امن و شفاف است.
