گیربکس اتوماتیک یکی از اجزای مهم خودروهای مدرن است که وظیفه انتقال قدرت موتور به چرخ ها را بر عهده دارد. این نوع گیربکس راحتی بیشتری را برای راننده فراهم می کند و نیاز به تعویض دنده دستی را از بین می برد. با این حال، گیربکس اتوماتیک نیز مانند هر قطعه مکانیکی دیگری ممکن است دچار خرابی شود. یکی از مشکلات رایج گیربکس اتوماتیک، تقه زدن هنگام تعویض دنده است. در این مقاله به بررسی علل تقه زدن گیربکس اتومات، علائم آن و روش های پیشگیری و تعمیر آن می پردازیم.
گیربکس اتوماتیک وظیفه دارد تا نسبت دنده را با توجه به سرعت خودرو و شرایط رانندگی تنظیم کند. این کار توسط یک سیستم هیدرولیکی یا الکترونیکی انجام می شود که با استفاده از فشار روغن یا سیگنال های الکترونیکی، صفحات و باندهای داخلی گیربکس را کنترل می کند. گیربکس های اتوماتیک انواع مختلفی دارند، اما اصل عملکرد آنها مشابه است.
هنگامی که راننده دنده را تغییر می دهد، یک سیگنال به گیربکس ارسال می شود. این سیگنال باعث می شود تا پمپ روغن فشار روغن را افزایش دهد و روغن به شیرهای برقی داخل گیربکس وارد شود. شیرهای برقی بسته به دنده انتخاب شده، صفحات و باندهای مربوطه را درگیر می کنند. در نتیجه، نسبت دنده تغییر کرده و قدرت موتور به چرخ ها منتقل می شود.
اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک عبارتند از:
این قطعه وظیفه دارد تا سرعت چرخش موتور را با سرعت چرخش ورودی گیربکس هماهنگ کند. مبدل گشتاور از دو چرخ دنده تشکیل شده است: چرخ دنده توربین و چرخ دنده استاتور. چرخ دنده توربین به موتور متصل است و چرخ دنده استاتور به ورودی گیربکس متصل است. هنگامی که موتور می چرخد، چرخ دنده توربین نیز می چرخد. این چرخش باعث می شود که روغن داخل مبدل گشتاور جریان پیدا کند. روغن در حال جریان، چرخ دنده استاتور را می چرخاند. چرخ دنده استاتور نیز ورودی گیربکس را می چرخاند.
این سیستم وظیفه دارد تا روغن گیربکس را در داخل گیربکس به گردش درآورد و اجزای داخلی گیربکس را کنترل کند. سیستم هیدرولیک از پمپ روغن، شیرهای برقی و لوله های انتقال روغن تشکیل شده است. پمپ روغن روغن را از مخزن روغن گیربکس به شیرهای برقی منتقل می کند. شیرهای برقی بسته به شرایط رانندگی، روغن را به اجزای داخلی گیربکس ارسال می کنند.
این مجموعه وظیفه دارد تا نسبت دنده را تغییر دهد. مجموعه سیاره‌ای از سه چرخ دنده سیاره‌ای، یک چرخ دنده خورشیدی و یک چرخ دنده کروی تشکیل شده است. چرخ دنده خورشیدی به ورودی گیربکس متصل است. چرخ دنده های سیاره‌ای به یک حامل متصل هستند. چرخ دنده کروی نیز به یک حامل متصل است. با تغییر موقعیت اجزای مجموعه سیاره‌ای، نسبت دنده تغییر می کند.
این سیستم در گیربکس های مدرن وجود دارد و وظیفه کنترل دقیق عملکرد گیربکس را بر عهده دارد. سیستم کنترل الکترونیکی از سنسورهای مختلف تشکیل شده است که اطلاعات مربوط به شرایط رانندگی را به کامپیوتر گیربکس ارسال می کنند. کامپیوتر گیربکس با استفاده از این اطلاعات، نسبت دنده مناسب را انتخاب می کند.
گیربکس های اتوماتیک انواع مختلفی دارند که از نظر ساختار، عملکرد و نحوه کنترل به یکدیگر متفاوت هستند. برخی از انواع رایج گیربکس اتوماتیک عبارتند از:
این نوع گیربکس از یک سیستم هیدرولیک برای کنترل عملکرد خود استفاده می کند.
این نوع گیربکس از یک سیستم انتقال پیوسته استفاده می کند که باعث می شود تعویض دنده به صورت تدریجی انجام شود.
این نوع گیربکس از دو کلاچ برای تعویض دنده استفاده می کند که باعث می شود تعویض دنده سریعتر و روان تر انجام شود.
گیربکس اتوماتیک مزایای مختلفی نسبت به گیربکس دستی دارد که عبارتند از:
گیربکس اتوماتیک نیز مانند هر قطعه مکانیکی دیگری معایبی نیز دارد که عبارتند از:
برای افزایش عمر و کارایی گیربکس اتوماتیک، لازم است مراقبت های لازم از آن انجام شود. برخی از نکات مهم در مراقبت از گیربکس اتوماتیک عبارتند از:
علائم خرابی گیربکس اتوماتیک
در صورت خرابی گیربکس اتوماتیک، علائم مختلفی ظاهر می شود که عبارتند از:
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید هر چه سریعتر به تعمیرگاه مراجعه کرد تا از بروز خسارت بیشتر به گیربکس جلوگیری شود.
تقه زدن گیربکس اتوماتیک یکی از مشکلات رایج این نوع گیربکس ها است که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از دلایل شایع تقه زدن گیربکس اتوماتیک عبارتند از:
شیر رادیاتور روغن وظیفه دارد تا روغن گیربکس را از طریق رادیاتور خنک کند. در صورتی که این شیر خراب شود، روغن گیربکس به اندازه کافی خنک نمی شود و این امر می تواند باعث تقه زدن گیربکس شود.
روغن گیربکس وظیفه دارد تا اجزای داخلی گیربکس را روانکاری کند و از آنها در برابر سایش محافظت کند. در صورتی که روغن گیربکس کثیف یا آلوده شود، نمی تواند به درستی کار کند و این امر می تواند باعث تقه زدن گیربکس شود.
سطح روغن گیربکس باید همیشه در حد استاندارد باشد. در صورتی که سطح روغن گیربکس کم باشد، اجزای داخلی گیربکس به درستی روانکاری نمی شوند و این امر می تواند باعث تقه زدن گیربکس شود.
با گذشت زمان، اجزای داخلی گیربکس ممکن است فرسوده شوند و یا دچار خرابی شوند. در صورتی که این اجزا به درستی کار نکنند، می توانند باعث تقه زدن گیربکس شوند.
مشکلات برقی و اتصالات نیز می توانند باعث تقه زدن گیربکس شوند. در صورتی که مدارهای برقی گیربکس دچار مشکل باشند، یا اتصالات بین اجزای گیربکس شل یا معیوب باشند، می توانند باعث تقه زدن گیربکس شوند.
علاوه بر دلایل ذکر شده، عوامل دیگری نیز می توانند باعث تقه زدن گیربکس اتوماتیک شوند، از جمله:
در صورتی که گیربکس اتوماتیک شما دچار تقه زدن می شود، بهتر است هر چه سریعتر به تعمیرگاه مراجعه کنید تا علت مشکل تشخیص داده شود و تعمیرات لازم انجام شود.
علاوه بر صدای تقه، علائم دیگری نیز می توانند نشان دهنده تقه زدن گیربکس اتوماتیک باشند، از جمله:
در صورتی که هر یک از این علائم را مشاهده کردید، بهتر است هر چه سریعتر به تعمیرگاه مراجعه کنید.
برای جلوگیری از تقه زدن گیربکس اتوماتیک، می توانید نکات زیر را رعایت کنید:
با رعایت این نکات می توانید از بروز مشکلات احتمالی برای گیربکس اتوماتیک خود جلوگیری کنید.
تقه زدن گیربکس اتوماتیک یک مشکل رایج است که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در صورتی که گیربکس اتوماتیک شما دچار تقه زدن می شود، بهتر است هر چه سریعتر به تعمیرگاه مراجعه کنید تا علت مشکل تشخیص داده شود و تعمیرات لازم انجام شود.
