در این مقاله زندگی نامه ای کوتاه از چهارمین خلیفه اسلام علی بن ابیطالب (رض) می پردازیم.
اصل و نسب، خانواده و صفات او:
نام کامل او علی بن ابوطالب بن عبدالمطلب بن هاشم است. دعای صباح امیرالمومنین صوتی وی از محترم ترین خاندان قبیله قریش یعنی خاندان بنی هاشم و پسر عموی حضرت محمد(ص) بود. مادرش فاطمه نام داشت و او زود اسلام آورد و به مدینه مهاجرت کرد. پدرش ابوطالب از رؤسای قبیله بنی هاشم و متولی کعبه بود. ابوطالب عموی حضرت محمد (ص) بود. ابوطالب از نسل حضرت اسماعیل (ع) فرزند ابراهیم (ع) بود.
اسناد حاکی از آن است که علی (رض) در روز جمعه سیزدهم رجب سی سال پس از واقعه فیل برابر با 17 مارس 599 میلادی در مکه به دنیا آمد.
علی بن ابوطالب (رض) یکی از ده مردی بود که به بهشت بشارت داده شد، با دختر رسول خدا (ص) فاطمه ازدواج کرد و خیلی زود اسلام آورد. او عالمی برجسته، سربازی شجاع، زاهدی برجسته و سخنوری برجسته بود. همچنین به جمع آوری قرآن و تجدید نظر در آن نزد حضرت محمد (ص) مشغول بود.
هنگامی که علی (رض) در سن پنج سالگی بود، قریش دچار خشکسالی شد که بر وضعیت اقتصادی مکه تأثیر گذاشت. از این رو پیامبر (ص) از عموی خود عباس درخواست کرد تا ابوطالب را در زمان بحران یاری کند. آنها به ابوطالب پیشنهاد کردند که از فرزندانش مراقبت کند، زیرا عباس مراقبت از جعفر را برگزید و پیامبر (ص) علی (ع) را گرفت و در اوایل کودکی به او لطف و محبت کرد که تا پایان عمر بر او تأثیر گذاشت. زندگی او در خاندان پیامبر (ص) بزرگ شد و هنگامی که پیامبر به رسالت رسید، علی (ع) اولین کسی بود که از کودکی مسلمان شد.
روزی علی بن ابوطالب (رض) در حالی که پیامبر (ص) و همسر بزرگوارش خدیجه (س) مشغول نماز بودند به خانه بازگشت. على عليه السلام از نماز پرسيد، سپس پيامبر صلى الله عليه و آله به او فرمود كه اين دين حق از جانب خداوند است كه جز خدا را نپرستيد. على (رض) مى‌گويد كه تا به حال اين موضوع را نشنيده است و بايد آن را به پدرش ابوطالب بگويد، ولى پيامبر (صلى الله عليه و آله) از او خواست كه اين موضوع را مخفي نگه دارد. صبح روز بعد علی (ع) نزد پیامبر (ص) آمد و اسلام خود را اعلام کرد. او در آغاز اسلام خود را از ترس پدرش مخفی نگه داشت، اما چون ابوطالب او را شناخت، اسلام را تایید کرد و از او خواست که بر آن پایبند باشد، در حالی که ابوطالب از ترک دین پدرانش امتناع کرد تا اینکه از دنیا رفت.
نقش او در هجرت پیامبر اکرم (ص) به مدینه:
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مکه ماند و منتظر اذن خداوند برای هجرت به مدینه بود و یارانش زود هجرت کردند. هنگامی که کافران مکه برای کشتن پیامبر (ص) نقشه کشیدند، جبرئیل (ع) جزئیات آن توطئه شیطانی را بر او آشکار کرد و از او خواست که در آن شب در رختخواب خود نخوابد. پس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از علی صلی الله علیه و آله و سلم خواست تا خود را در رختخواب خود بخواباند و پیامبر صلی الله علیه و آله شب به سلامت از خانه خود خارج شد و به مدینه هجرت کرد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به امین ترین مردم شهرت داشت، گرچه رسالت او را نپذیرفتند، اما مردم مکه همچنان امانت های نقدی و طلایی خود را در امانت او نگه می داشتند. این علی (ع) بود که پیامبر (صلی الله علیه و آله) هنگام عزیمت به مدینه به او اعتماد کرد تا اموال را به صاحبانش برگرداند. پس از آن، علی (ع) نیز برای پیوستن به پیامبر (ص) به مدینه هجرت کرد. على (رض) در سفر مدينه، رنج فراوانى را متحمل شده بود، زيرا آن سفر طولانى را با پاى پاى خود سپري كرد. چون به مدينه رسيد، پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم با خرسندى با او ملاقات كرد و براى على بن ابى طالب عليه السلام صلوات و صلوات فرستاد.
پیامبر اکرم(ص) با هجرت به مدینه، پایه های کشور اسلامی را بنیان نهاد. حضرت صلی الله علیه و آله با ایجاد مرزهای برادری در میان اصحاب خود شروع کرد، مسجد را ساخت، با یهودیان در مدینه عهدنامه امضا کرد، به اعزام گروهان پرداخت و در مجموع جامعه جدیدی را تشکیل داد. علی علیه السلام در خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بسیار فعال بود و به آن حضرت نزدیک بود و از اوامر او پیروی می کرد و از راهنمایی های او درس می گرفت.
