نویسنده: تام لی
مترجم: هلیا عسگری
مجله پیوست. شماره ۱۰۲
دفع نامناسب زباله‌های الکترونیکی به ویژه انتقال غیرقانونی آنها به محل‌های دفن زباله در کشورهای در حال توسعه از مشکلاتی است که در حال حاضر در سطح جهان وجود دارد. این اقدامات محیط‌زیست و همچنین شهروندان کشوری را که محل ورود زباله‌ها هستند به خطر می‌اندازد..
به ضرر کوچک و بزرگ
با پیشرفت دستگاه‌های الکترونیکی و دستگاه‌های هوشمند، مردم در کشورهای توسعه‌یافته بیش از همیشه از وسایل الکترونیکی استفاده می‌کنند. دیلویت تخمین می‌زند یک خانواده متوسط آمریکایی در ۲۰۲۱، ۲۵ دستگاه هوشمند از ساعت هوشمند گرفته تا بلندگوی هوشمند را در خانه دارد که معادل با دو برابر رقم سال ۲۰۱۹ است. استفاده روزافزون از این دستگاه‌ها به معنای چرخه‌های مکرر بازیافت است. علاوه بر این، طول عمر برخی از دستگاه‌ها به واسطه عواملی مانند عدم پشتیبانی نرم‌افزار، تخریب باتری و قابلیت تعمیر محدود، کم است. کانادا، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا کشورهایی با بیشترین میزان تولید زباله الکترونیکی هستند. بر اساس گزارش دفتر بازیافت بین‌المللی (BIR)، کانادا در سال ۲۰۱۷، ۶۳۸ هزار و ۳۰۰ تن زباله الکترونیکی تولید کرده است. BIR برآورد می‌کند تا سال ۲۰۲۵ ایالات متحده و کانادا در مجموع ۹.۲۵ میلیون تن زباله الکترونیکی تولید کنند. اگر بازیافت به درستی انجام نشود، می‌تواند محیط‌زیست و صنایع غذایی را ویران کند. این مواد شیمیایی می‌توانند به خاک و منابع آب نفوذ کنند و به گیاهان و جانوران آسیب برسانند. هنگامی که آنها آبزیان و مزارع را آلوده کنند، این سموم از طریق غذا وارد بدن افراد می‌شوند. عملیات معدنکاری و پاالیشــگاه‌های فلزات نیز مقادیر زیادی سموم و گازهای گلخانهای منتشر می‌کند که منجر به تغییرات آب‌وهوایی می‌شود. همچنین نشان داده شده که این سموم رشد اولیه دوران کودکی را مختل می‌کند، و باعث بی‌تعادلی هورمونی می‌شــود و خطر ابتلا بــه انواع مختلف ســرطان را افزایش می‌دهد. در صورت افزایش سموم، عملکرد اندامها، به ویژه کبد، کلیه‌ها، ریه و سیستم عصبی به خطر می‌افتد. کودکان، سالمندان و زنان باردار بسیار بیشتر در معرض این خطرات هســتند. در گزارشی که سازمان بهداشت جهاتی در سال 2021 منتشــر کرد به این موضوع اشاره شــد که حجم زباله‌های الکترونیکی طی سالهای 2010 تا 2015 تنها در شرق و جنوب شرق آسیا 63 درصد افزایش یافته اســت. هند و آفریقا نیز مقاصد اصلی تخلیه زباله‌های الکترونیکی هستند. زباله های الکترونیکی در این قاره‌ها معمولا به طور غیررســمی بازیافت می‌شــوند، به این معنی که برای استخراج فلزات گرانبها، زباله‌ها به صورت خام سوزانده یا با اسید ذوب می‌شوند. بسیاری از این مراکز اغلب فاقــد حمایت‌های حقوقی برای کارگران هســتند و همچنین کودکان کار را هم به کار می‌گیرند. گزارش ســازمان جهانی بهداشت تخمین می زنــد بین 9.2 تــا 9.12 میلیون زن به صورت غیررســمی در این بخش کار می کنند که در معرض خطر قــرار دارند و همچنین حدود 18 میلیون کودک در صنایع بازیافت زباله مشــغول کار هستند.
پولی که به جیب می‌رود
در یــک پیچ‌وتــاب بیمارگونــه، افزایش حجم زباله های الکترونیکی فرصت تجارت گستردهای هم ایجاد می‌کند. شــرکت تحقیقاتی Vantage پیشبینــی کرده بــازار جهانــی مدیریت زباله الکترونیکی با نرخ رشــد مرکب ســالانه، ۵.۱۴ درصد طی سالهای 2022 تا 2028 افزایش پیدا خواهد کرد. یک گزارش دیگر از سوی Market ResearchFuture به این نتیجه رسیده که بازار بازیافت زباله‌های الکترونیکی تا ســال 2030 به 7.99 میلیارد دلار و با نرخ رشــد مرکب ساالنه 2.16 درصد رشــد خواهد کرد. این فرصت ها به تقویت اقتصاد کمک می‌کند و پیشبینی می‌شود اشــتغال جهانی تا سال ۲۰۳۰ در بخش مدیریت زباله، 70 درصد افزایش یابد.
مسئولیت، اخلاق و قانون
پیشی گرفتن تولید زباله‌های الکترونیکی از تلاش بــرای بازیافت آن تصویری تاریــک به نمایش می‌گذارد. بــا این حال، جهان بــرای کاهش این مشکل در حال تلاش است و همه می توانند به این موضوع کمک کنند. برای شروع، ســازمانهای بازیافت زباله‌های الکترونیکــی مــدام در حال توســعه روشهای کارآمدتر برای بازیافت وســایل قدیمی و تبدیل آن به وسایلی دیگر هستند. می‌توان گفت حتی فقط داشتن اطلاعات به‌روز می‌تواند بر صنعت تأثیر بگذارد. در تمامی مراحل زنجیره تامیــن، تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی، نمایش بزرگی از گزینه‌هــای منابع پایدار برای پیشبرد بخشهایی از کسبوکار خود داشته‌اند. تولیدکننــدگان تجهیزات اصلــی )OEM )مانند سامســونگ، اچپی، دل و غیره همگی اکنون مواد بازیافتی را در درجــات مختلف در محصولات یا بسته‌بندی خود استفاده می کنند.
با این حال، هنوز کارهای بســیار بیشتری برای انجام وجود دارد، و نیــاز به تلاشهای هماهنگ دولتهــا، تولیدکننــدگان تجهیــزات اصلی، بازیافت‌کنندگان و همچنیــن مصرف‌کنندگان حس می‌شود. سیاستها، تحقیقات و فناوری‌های جدید باید هر مرحله از چرخه عمر دســتگاه ها را پایدارتر و ایمن‌تــر کنند. علاوه بر این، طرحهایی که تعمیرات دســتگاهها را مطرح می‌کنند، نیاز به حمایت بیشــتری دارند زیــرا می توانند طول عمر دســتگاههای موجود را افزایــش دهند. از تامین کنندگان گرفتــه تا تولیدکننــدگان، هر ســازمانی باید در قبال انتخابهای خود پاسخگو باشد.
