مشکل یک درصدی فناوری آب و هوا ۲.۰؛ سهم زیادی کوچک

نویسنده: پیلیتا کلارک

مترجم: هلیا عسگری

ماهنامه پیوست. شماره ۱۱۳

میلیاردرها متنفرند از نرسیدن به فکر و خیالی که در سر دارند. و این وضعیتی بود که اندرو فارست در سال ۲۰۲۱ در کنفرانس آب و هوای COP26 در گلاسکو در آن قرار گرفت. غول صنعت معدن استرالیا در تلاش بود تا جلسه‌ای با رهبران جهان برای ترویج هیدروژن سبز ترتیب دهد، فناوری‌ای که از انرژی‌های تجدیدپذیر به جای سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کند و او این باور را قویاً داشت که این فناوری نقش اساسی در انتقال انرژی در جهان بازی خواهد کرد. او کوشید تا با رهبران درباره این موضوع صحبت کند، اما فایده‌ای نداشت. او در کنفرانس FT در نشست تغییر اقلیم سازمان ملل متحد COP27 در شرم‌الشیخ مصر گفت: «علاقه کافی برای شنیدن این موضوع وجود نداشت.» یک سال بعد، داستان بسیار متفاوتی شکل گرفت. فارست یکی از چندین مدیر اجرایی بود که به میزگرد سرمایه‌گذاری هیدروژن سبز COP27 به ریاست مشترک عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر، و اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، دعوت شد. نظر فارست این بود که: «همه چیز تغییر کرده بود. و این بار هیدروژن سبز تبدیل به یک موضوع مهم شده بود.» و تنها این موضوع نبود. با افزایش نگرانی در مورد گرم شدن کره زمین، فناوری مرتبط با آب و هوا مهم شد و توانست نظرات را به خود جلب کند و بودجه‌هایی برای عملیاتی شدن آنها نیز در نظر گرفته شد. بسیاری از این فناوری‌های جدید در COP27 به نمایش گذاشته شد، جایی که یک سری معاملات در بخش هیدروژن سبز از سوی کشورهای مشتاق افزایش عرضه آن انجام شد. سوال این است که آیا فناوری جدید واقعاً می‌تواند به بحران آب و هوا کمک کند؟ یا این یک کار پرهزینه از نیاز به افزایش چشمگیر نیروی بادی، خورشیدی و سایر فناوری‌های آب و هوایی است که در حال حاضر داریم؟ پیشتر جواب روشن بود. انتشار گازهای گلخانه‌ای باید تا سال ۲۰۳۰ تقریبا به نصف کاهــش یابــد تــا امیدی بــه ایجاد تغییــرات در گرمایش جهانی به 5.1 درجه ســانتیگراد وجود داشته باشد، بنابراین باید تمرکز را بر عرضه تمام فناوری‌هــای موجود در ســریعترین زمان ممکن گذاشــت. امــا با آخرین ســری پادکســت Tech FT Tonic ،نظــرم کمــی تغییر کرد. برای میزبانی قســمت planet the save to tech Climate دســتگاهی در ایســلند دیدم که دی اکسیدکربن را از هــوا می‌گرفــت و دانشــمندان از این طریق در صــدد باز کــردن وعده انقلابی از هم‌جوشــی هسته‌ای هســتند. من آن موقع با موسس یک استارت آپ صحبت و متقاعدش کردم می تواند هواپیمای فراصوتی بســازد که از ســوخت ســبز هوانــوردی قدرت میگیرد. آنقــدر تجربه دارم و موارد مشــابه را دیده‌ام که می دانم برخی از این فناوریهای جدید ممکن اســت سریعتر از آنچه انتظــار می رود توســعه پیدا کنند و قیمتشــان هم کاهش یابد.

قبلا در جــای افتضاحــی بودیــم کــه فنــاوری پــاک 0.1 نامیــده می‌شــود: ســرمایه گذاران از ســال 2006 تا 2011 حــدود 25 میلیارد دلار برای اســتارت‌آپها ســرمایه‌گذاری کردند و در نهایت بیش از نیمی از سرمایه خود را از دست دادند. صنعــت از آن زمان درس‌های مهمی آموخت، از جملــه نیــاز به صبور بودن بیشــتر در ارتباط با فنــاوری، بــه خصــوص آنها کــه هنــوز در مرحله آزمایش هستند. امــروز جریــان پــول در ایــن بخــش بســیار چشــمگیر است. شــرکتهای هم‌جوشی بخش خصوصی به تنهایی تا ژوئن ســال جاری نزدیک به پنج میلیارد دلار جذب کرده اند که بیشــتر آن در 12 ماه گذشته بوده است. بســیاری از شــرکتها، نــه فقــط گروههــای هم‌جوشــی )groups fusion ،)پیشــرفتهای مهــم علمــی یا تولیدی داشــته‌اند و رهبران آنها بــه وضــوح متعهد بــه تلاشهایی هســتند که ســالها از زندگی کاری آنها را صرف کرده اســت. امــا عامــل اصلــی که باعث شــد دوبــاره به این موضــوع فکر کنم ســرعت ورود برخی فناوریها به بازار است. این مســاله در کنفرانس تغییر اقلیم ســازمان ملل متحد COP27 بسیار واضح بود، جایی که من با آندریا فودر، مدیر ارشــد خرید گروه ولوو، یکی از بزرگترین شــرکتهای کامیون‌ســازی در جهان صحبت کردم. او توضیــح داد کــه چگونــه، در آوریــل ســال گذشــته، ایــن گــروه برنامه‌هــای خــود را درباره اســتفاده از فولاد بدون فسیل در محصولاتش که با هیدروژن ســبز به وسیله فولادساز SSAB ســوئد ساخته شده اســت، اعلام کرد. شش ماه بعــد، نمونــه اولیه ماشــین حمل‌کننــده را که با فولاد سبز ســاخته شده بود رونمایی کرد و تنها هشــت ماه پس از آن، یک دستگاه تمام شده را به گروه ساختمانی نوردیک NCC تحویل داد. فــودر گفــت: «ســرعت خیلــی بــالا بــود.» او همچنیــن اضافه کرد تقاضای مشــتریان آنقدر زیاد است که به احتمال قوی ولوو تا سال2030 بــه طــور کامــل از فــولاد معمولــی بــه ســمت اســتفاده از نســخه بدون فســیل حرکــت کند، البتــه در صورتــی کــه بتواند به منابــع کافی هم دسترسی داشته باشد. حجم عرضه هم مهم اســت. آنها به مساله‌ای اشــاره می‌کننــد که مــن از آن به عنوان مشــل یــک درصــدی فنــاوری آب و هــوا یــاد می‌کنــم. هیــدروژن ســبز حــدود یــک درصــد از عرضــه جهانی را در ســال گذشــته تشــکیل داده است. ســهم ســوخت هوانوردی پایدار حتی کمتر بوده اســت. فناوریهای capture air Direct (DAC ً machines )کــه دی‌اکســید کربن را مســتقیما از جــو جذب می‌کنند هنوز قــدرت زیادی ندارند و فقــط ســهم کوچکی در ماموریــت حذف کربن دارنــد. از آن طــرف انــرژی هم‌جوشــی هنــوز در مراحل اولیه است و سالها کار در پیش دارد. جای تعجب ندارد که شرکت‌کنندگان COP27 که در یک نظرســنجی در غرفــه کره جنوبی به 12 خط‌مشــی »صفر خالص« )policies zero net ) رأی دادنــد، بــه فنــاوری خیلــی علاقه داشــتند؛ انرژی‌هــای تجدیدپذیر مانند باد و خورشــید با 22 درصــد آرا، روز دوشــنبه در صــدر جدول قرار گرفتند و ســهم فناوری تکنولوژی ذخیره کربن از طریق جذب مستقیم هوا، یک درصد آرا شد. بیشتر فناوریهای جدید آب و هوایی به اندازه کافی ســریع توســعه نمی‌یابند تــا در کوتاه‌مدت تغییــر ایجــاد کننــد، امــا بــا توجــه بــه مقیاس مشــکل، هر چیزی که بتواند پیشــرفت ســریعی داشته باشد در واقع خبر خوشی است.