نویسنده: لارنس وینترمایر
مترجم: هلیا عسگری
وب۳ به عنوان ناجی اینترنت، یک الگوی جدید، آینده شبکه‌های کامپیوتری و انقلاب دیجیتالی وارد عرصه شد. به باور طرفداران وب۳، این اینترنتِ استاندارد نوید اصلاح تمام اشتباهات رایج وب۲ از عدم مالکیت گرفته تا سانسور و به اشتراک گذاری غیرشفاف داده‌ها را میدهد. اگر این چشم‌انداز محقق شود، می‌توان گفت در واقع وب۳ اینترنتی بسیار متفاوت با اینترنتی که ما به آن عادت کرده‌ایم خواهد بود، البته برخی به این موضوع و پیشرفت یکباره اینترنت شک دارند. مالکیت بر محتوای ایجادشده توسط کاربر، حفظ بیشتر حریم خصوصی و پایان دادن به پلتفرم‌زدایی گسترده ممکن است مفاهیم آسانی برای فروش باشد، اما دستیابی به این چشم‌انداز بزرگ احتمالاً بیشتر از آنچه طراحان وب۳ انتظار دارند طول می‌کشد.
ایجاد اعتماد در یک محیط بدون اعتماد
دکتر گاوین وود، بنیان‌گذار سازمان وب۳ و شبکه بلاکچین Polkadot، باور دارد: «قبل از اینکه مهم‌ترین عناصر این فناوری از بین بروند، باید یک یا دو سیکل هایپ تکنولوژی را طی کنیم.» در حالی که تکنولوژی آماده ارائه است، جهان ممکن است آماده نباشد. نزدیک به یک دهه طول کشید تا بیت‌کوین در ذهن عموم نفوذ کند و به رسمیت شناخته شود. در حال حاضر این سوال پیش می‌آید که آیا این موضوع می‌تواند در مورد وب۳ هم صدق کند، و اگر چنین است، برای صنایعی که قرار است بیشترین بهره را از این تکنولوژی ببرند چه معنایی دارد؟
وب۳ برای متصدیان وب۲ به چه معناست
به راحتی می‌توان گفت ذی‌نفعان اصلی وب۳ شــرکتهای فناوریای هســتند که در حوزه رمزنــگاری فعالیت می‌کنند، ماننــد آنهایی که از بلاکچیــن، توکن ها یا هــوش مصنوعی در برخــی ظرفیتها اســتفاده میکننــد. در واقع، اســتانداردهای اینترنت که توسط وب۳ تقویت شده، شــرکتها را در طیف وسیعی از بخشها با برندهای بزرگی که در این بخش پیشتاز هستند درگیر کرده است. نایک، برند لباس ورزشی، جذب دنیای متاورس شــده، دنیای مجازی‌ای که در آن، اگر بخواهیم تبلیغــی را باورپذیر کنیم، همه با هم معاشــرت خواهیم کــرد و حتــی روی آن کار خواهیم کرد. بیش از هفت میلیــون بازدیدکننده به نایکلند )Nikeland ،)دنیای مجازی طراحی شده توسط Roblox که از ســوی ســتارگان ورزشی مانند لبرون جیمز تحسین شده است، مراجعه کرده اند. نایــک همچنین غولهای مد ماننــد G&D را در ســاخت ان‌اف‌تی همراه کرد تا از این طریق این امکان را برای کاربــران متاورس فراهم آورد که آواتارهای خود را با شــیک‌ترین لباسها طراحی کنند. فیسبوک به عنوان بخشی از گرایش خود به متاورس، در ریبرندینگی که انجام داد نام متا را انتخاب کرد، در حالی که اســتودیوهای بازی به دلایل دیگری مانند توانایــی افزایش مخارج درون بازی از طریــق ایجاد بازارهای ثانویه برای تجارت اقلام کمیاب همچون اسکین، لوتباکس و سالح به وب۳ روی آورده‌اند. هنگامی که بازی به عنوان NFT ارائه شود، آیتمها می‌توانند آزادانه بین بازیکنان معامله شــوند تا بازیکنان در ازای بازی پول دریافت کنند؛ یک بازی که به بازیکنان بابت مدت‌زمانی که به منظور ارتقای شخصیت خود برای باارزشتر شــدن آن صرف می کنند، پاداش می دهد. و سپس موضوع پلتفرمهای رسانه های اجتماعی که وقتــی وب۳ راه بیفتد با یــک معضل مواجه می‌شــوند- آیا آن را می پذیرند یا از پذیرش آن اجتناب می کنند؟ در حالی که بســیاری از اصول اصلــی وب۳ برای کاربران نهایی جذاب اســت، پلتفرمهای وب۲ از سیســتمی که کاهش قدرت آنها در کســب درآمد را در پی دارد و نحوه تعامل کاربران را کنترل می کند چه سودی می‌برند؟
معضل اجتماعی
غولهای رســانه های اجتماعــی از مدل هاب و اسپوک یا قطب و اقماری که زیربنای وب۲ است، درآمد کســب کرده اند. آنها توسط پلتفرمهای انحصاری خود همه موقعیتهــا را می خوانند، و اینکه چه کسی می تواند بازی کند، قوانین بازی، و مالکیت محتوایی که کاربرانشان ایجاد می کنند و مدیریــت می‌کنند را به آنهــا دیکته می‌کنند. همانطــور که پلتفرم‌زدایی و سانســور افزایش یافته است، بحث بر سر آزادی بیان تشدید شده؛ این موضوع استانداردهای اینترنت باز را تقویت کرده که می‌توانــد دیوارهای فیسبوک و توییتر را از بین ببرد. آزادی بیــان صرفاً یک موضوع فنی نیســت، اما با توجه به اینکه پلتفرمهــای متمرکز به طور فزاینــدهای آنچه را می توان گفت و توســط چه کسی می توان گفت تقویت میکند، طبیعی است که طراحــان وب۳ راهحلهای جدیدی برای این مشکل پیدا کرده باشند. به نظر می رسد تصاحب توییتر پیشنهادی ایلان ماسک شکست خورده و این امید را از بین برده که محدودیتهای شــدید کاربران می تواند لغــو و چهرههایی مانند دونالد ترامپ به توییتر بازگردانده شوند. اما وب۳ چیزی ورای دور زدن سانســور ارائه می دهد. همچنین بــرای مدلهای تجاری جدید مانند پرداختهای خرد مناسب است. اینها یک اســتراتژی درآمدزایی جایگزین برای کاربرانی کــه از بمباران شــدن با تبلیغــات و کوکی های تهاجمی خســته شــده اند فراهم می‌کنند که هر کلیک آنها را زیر نظر دارد. جف باک، مدیرعامل شــرکت پرداخت وب۳ PIP ،معتقــد اســت پرداختهای خــرد به هر کسی از سراســر جهان اجازه میدهد در اقتصاد جهانی مشــارکت کند؛ »امروزه، همه، صرفنظر از اینکه در کجا زندگی میکننــد، به پلتفرمهای اجتماعی مانند توییتر متصل هستند، فقط باید از نظر پولی هم متصل شوند. سیستمهای پرداخت فعلی، مجزا از یکدیگرند. یوتیوب سیستمی برای خودش دارد، توئیچ هم همینطور. وب۳ جریان آزاد پــول را ممکــن میکند، همــان کاری که اینترنت با اطلاعات کرد.»
آیا رمزنگاری می‌تواند شبکه های اجتماعی را نجات دهد؟
ارزهــای دیجیتالی ایــن پتانســیل را دارند که پرداختهای جهانی از جمله پرداختهای خرد را تســهیل کنند و کاربران رسانه های اجتماعی را که از طریق تولید محتوا درآمد کســب می‌کنند توانمند ســازند. یکی از راههای رســیدن به این هدف، اســتفاده از «توکن اجتماعی» است که به کاربران نهایی مانند سازندگان و حتی کل جوامع اعطا می شود. به گفته ساکینا آرســیوالا، یکی از بنیانگذاران شــبکه اجتماعــی Taki« ،بیشــتر فعالیتهای کسب درآمد بر اساس تراکنشهای یک طرفه، اشــتراکها یا کمکهــای مالی توســط وب۲ انجام می شــود، اما بــا توکنهــای اجتماعی ما می توانیم اقتصادهــای پویا ایجــاد کنیم که در آن شــرکت‌کنندگان می توانند خرید و فروش، نگهــداری، خرید ســهام، و همچنیــن بازخرید توکن‌هــا را برای ابزار خــاص مرتبط با محصول تجربه کنند.زمانی که همه چیز به درســتی طراحی شود، توکن‌های اجتماعی اگــر نگوییم تمام اقتصاد، اما اکثریت را در دست کاربران نهایی قرار می دهند و جایگزین بهتری برای کســب درآمد نسبت به وب۲ می‌شــوند. جایگزینی که آرســیوالا از آن صحبت میکند قبلا توســط Brave استفاده شده اســت که با توکن به کاربرانی که در مرورگر خود بر تبلیغات کلیک می‌کنند پــاداش میدهد. اما نکتهای که آرســیوالا بر آن تاکید دارد این است که موارد اســتفاده برای توکن‌ســازی تنها نباید به تبلیغات محدود شــود، بلکــه در موارد جالب توجه برای توســعه ویژگیها مانند اســتفاده از پرداختهای خرد به منظور مبــارزه با پیامهای ارســالی اسپم و مرتب‌ســازی فید یا موضوعات بر اساس فعالیت نیز می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.
آینده از آنچه به نظر می‌رسد دورتر است
با وجود تمام صحبتهایی که در مورد تکان دادن دنیای مد، شبکه‌های اجتماعی و همه چیز در وب3 شده است، به طرز وسوســه‌انگیزی دسترسی به این مهم دور اســت. ابزار وجود دارد، اما مخاطب هنوز وارد نشــده اســت؛ باید به کاربران زیادی دسترسی داشته باشــیم تا آثار شبکه )network effects )خود را نشان دهد، اما این مساله سخت است. اســتیمیت اولین پلتفرم وبلاگ‌نویسی و رسانه اجتماعی مبتنی بر بلاکچین اســت که در سال 2016 راه‌انــدازی شــد. به رغم اینکــه پلتفرم استیمیت اولین پلتفرم مشابه وب3 امروزی بود، امروز یک پاورقی در تاریخ اینترنت محســوب می شود. پیشرفت ممکن است کند باشد، اما طرفداران وب۳ همچنــان بر حــرف و هدف خــود پایبند هستند. با رشــد بازار کریپتو و استیبلکوین، در نهایت انگیزه‌هــای کافی بــرای ورود کاربران غیرکریپتو بــه اکوسیســتم وب۳ وجود خواهد داشت، چنانکه PIP پیش‌بینی میکند: «به آرامی اتفاق می‌افتد، اما مطمئناً اتفاق خواهد افتاد.»
