ورق گیر ابزاری بسیار کارآمد است که در صنایع مختلف از جمله صنعت عمران برای عملیات باربرداری و بلند کردن ستون ها و ورق های فلزی، جابجایی اشیای سنگین، صنایع نفت و پتروشیمی، صنایع فولاد، در صنایع غذایی برای بسته بندی و در صنعت چوب و ام دی اف کاربرد گسترده ای دارد.
ورق گیر با توجه به کاربرد و ساختاری که دارد به انواع مختلف تقسیم بندی می شود. سه دسته اصلی ورق گیر عبارتند از: ورق گیر افقی یا بغل گیر، ورق گیر عمودی یا گیره ورق گیر و چنگک گیر.
ورق گیر افقی باید به صورت جفت استفاده شود و برای بلند کردن اشیا و جابجایی ورق های سنگین از آن استفاده می شود. انواع عمودی یا ایستاده بیشتر نقش بالابرنده را ایفا کرده و به صورت عمودی روی ورقه قرار می گیرد و در جابجایی ستون های فلزی نقش مهمی دارند.
نوع چنگکی برای جابجایی اشیا مورد استفاده قرار می گیرد. تفاوت ورق گیرهای عمودی و افقی این است که می‌توان از عمودی ها هم به صورت جفت و هم به صورت تک استفاده کرد.
ورق گیر با توجه به ظرفیت نیز تقسیم بندی می شوند در هنگام کار با آن ها باید به ظرفیت آن ها توجه ویژه ای کرد. از لحاظ ظرفیت این ابزار آلات می‌توانند قابل تنظیم یا ثابت باشند. از این لحاظ می‌توان این ابزارها را به انواع قیچی مانند یا پیچ و مهره ای تقسیم بندی کرد.
این ابزار آلات از لحاظ ساختار می‌توانند به انواع ضامن دار، بدون ضامن و با دهانه فک گازگیر با ضخامت صفر تا ۱۰ سانتی متر طبقه بندی شوند. ضخامت دهانه فک گاز گیر آنها می‌تواند نقش مهمی در ظرفیت این ابزار ایفا کند.
در ادامه مطلب مشخصات فنی این ابزار آلات بیشتر مورد بررسی قرار می گیرد.
ورق گیر یا گیره ها ساختار ساده‌ای دارند اما با همین ساختار ساده می توانند جابجایی و بلند کردن اجسام سنگین مانند ورق ها، شمش ها، بتن ها، انواع لوله ها و پروفیل ها و سازه های آهنی، ورقه های سنگین شیشه‌ای ورق های سنگین نئوپان، پلی وود، لترون و ام دی اف را راحت کنند.
بدنه اصلی گیره ها از جنس فولاد است. به دلیل استحکام بالای فولاد این آلیاژ انتخاب شده است. برخی از برندهای معتبر و با استاندارد نیز از آلیاژ آلومینیوم برای ساخت بدنه اصلی استفاده می کنند؛ آلومینیوم باعث مقاومت بالای بدنی اصلی ورق گیر در برابر ضربات مکانیکی، اکسایش و زنگ زدگی و نور خورشید می شود.
این گیره ها دارای دو فک متحرک هستند؛ فک های متحرک آنها با استفاده از پلیمرهای نرم و مقاوم پوشیده شده است. فک ها مانع ایجاد خش و ضربه بر روی ورقه هایی می شوند که قرار است این ابزار آنها را حمل و جابجا کند.
دستگیره گیره ها از جنس پلیمرهای فشرده و مقاوم است؛ وجود پلیمرها در دستگیره باعث می شود تا اپراتور ها به راحتی بتوانند گیره را در دست بگیرند بدون آنکه گیره بلغزد. همچنین پلیمرها در دسته ها به گونه ای طراحی شده اند که بتوانند به صورت آزادانه بچرخند؛ این ویژگی باعث می شود تا اپراتور ها احساس راحتی بیشتری کنند.
ورق ها باید در بین فک ها قرار داده شوند. در ساختار فک ها لنت های پلاستیکی تعبیه شده است که این لنت ها باعث می شوند که فک ها به ورق محکم بچسبند و حرکت نکنند.
میزان فشاری که فک ها به ورق ها وارد می کنند با وزن و ضخامت آنها تناسب دارد.
۱- استفاده از گیره ها برای جابجایی ورقه های سنگین باعث می شود تا فشار وارده بر گردن، کمر، شانه، بازو و زانو های اپراتورها کاهش چشمگیری پیدا کند.
۲- افزایش ایمنی در هنگام بالا بردن و جابجایی ورق های سنگین مهمترین مزیت گیره ها است.
۳- این گیره ها باعث می‌شوند تا در مدت زمان کمتری ستون ها و ورقه های سنگین جابجا شوند.
۴- عمر طولانی و امکان استفاده دائمی از آنها از دیگر مزیت های این گیره ها است.
۵- امکان حمل انواع ورقه های فلزی و غیر فلزی با این گیره ها امکان پذیر است.
آشنایی با نکات ایمنی و نحوه عملکرد ورق گیر باعث افزایش ایمنی کارگران و محیط کار می‌شود و از بروز حوادث غیر قابل پیش بینی جلوگیری می کند.
نکات ایمنی هنگام کار با ورق گیر عبارتند از:
۱- قبل از قرار دادن ورقه ها در بین فک‌های دستگاه، از ظرفیت گیره و وزن ورقه اطلاعات لازم را به دست آورید.
۲- گیره را بررسی کنید تا گیرایی لازم را داشته باشد.
۳- گیره ها باید به صورت دقیق روی مرکز گرانش بار قرار داده شوند؛ اگر این اتفاق صورت نگیرد در هنگام جابجایی یا بالا رفتن بار نوسانات و حرکات پاندولی زیادی مشاهده می شود. همچنین گیره باید متناسب با عرض ستون تنظیم شده باشد و به طور دقیق روی ستون قرار بگیرد.
۴- گیره هایی باید خریداری شود که نسبت به ایمنی و استاندارد آنها افراد مطمئن باشند.
۵- گیره ها باید در جای خشک و عاری از رطوبت، خنک، دور از مواد شیمیایی اسیدی و بازی نگهداری شوند.
۶- در هنگام استفاده از گیره، ساختار گیره به صورت دقیق بازرسی شود. شل بودن پیچ و مهره ها، شکستگی فک ها یا دیگر اجزا، زنگ زدگی و خوردگی، داشتن ترک و نشانه های فرسودگی در فک ها و داشتن علامت swl به اپراتور می‌گوید که گیره مناسب استفاده نیست.
۷- در صورتی که اپراتورها از دو گیره پشت سر هم استفاده می کنند باید از شاهین برای ایجاد تعادل استفاده کنند.
۸- روغن کاری در فاصله زمانی معین باعث می شود تا عمر اجزای متحرک گیره ها افزایش پیدا کند.
۹- پیچ ها و سایر اتصالاتی که به گیره متصل هستند نباید به هیچ وجه جابجا شوند زیرا این گیره ها با محاسبات دقیق علمی و ریاضی ساخته شده‌اند و هرگونه جابجایی در پیچ ها می‌تواند باعث تغییر ظرفیت گیره شود.
۱۰- گیره ها نباید به ستونهای کج و تغییر شکل داده شده متصل شوند.
۱۱- گیره های دست ساز گزینه های مناسبی برای جابجایی ورقه های سنگین نیستند. زیرا محاسبات دقیق روی آنها انجام نشده است ایمنی کامل برخوردار نیستند.
۱۲- قبل از استفاده از گیره تایید بازرسان را باید به دست آورد و نکات دفترچه راهنمای محصول و توصیه های سازنده به دقت اجرا شود.
۱۳- برای بلند کردن ورقه ها از قلاب نباید استفاده کرد بلکه باید از گیره مخصوص و متناسب با ورق گیر استفاده کرد.
۱۴- سطح تماس بین گیره و ورقه باید عاری از هرگونه رنگ، یخ زدگی، انواع روغن مانند گریس و آلودگی باشد.
۱۵- هنگام استفاده از گیره باید دقت کرد که فردی در زیر ورقها حضور نداشته باشد.
یکی از انواع ورق گیر، ورق گیر آهنربایی است که در مدل های مختلف و با ظرفیت های متفاوت تولید می شود.
این گیره از طریق نیروی مغناطیسی اجسام را جابجا کرده و به بالا می کشد. جنس بدنه اصلی این گیره ها از فولاد و آلومینیوم ساخته شده است. آهنربا های تعبیه شده در این گیره ها از نوع دائمی است.
گیره های آهنربایی مزیت هایی دارند که برخی از این مزیت ها عبارتند از:
وزن پایین و ابعاد کوچک: این گیره ها نسبت به گیره های هم ظرفیت خود که غیر آهنربایی هستند؛ وزن کمتر و ابعاد کوچک تری دارند. در نتیجه با کمترین فشار می‌توانند تناژهای بالا را جابجا کنند.
کار کرد راحت: برای کار با این نوع گیره ها نیازی به انرژی الکتریکی، کابل، باتری و تابلوی تغذیه نیست. برای کار با این نوع ورق گیر نیازی به قفل مکانیکی روی اهرم نیست در نتیجه ایمنی کار با این نوع گیره ها بیشتر است.
عمر طولانی: این گیره ها عمر بالایی دارند و در طول زمانی معین قدرت آهنربایی آن ها کاهش پیدا نمی کند.
عوامل زیادی در تعیین قیمت ورق گیر نقش ایفا می‌کنند که می‌توان به برند، کشور تولید کننده، مرکز ارائه دهنده، کیفیت، نحوه ساخت، آلیاژهای به کار رفته در آن، وزن، ظرفیت، کیفیت اجزای تشکیل دهنده، جنس اجزای تشکیل دهنده، نوع ورق گیر و غیره اشاره کرد.
به عنوان مثال گیره هایی که توانایی جابجایی بارهای ۳ تنی را دارند؛ قیمت بالاتری نسبت به گیره های دارند که توانایی حمل ورقه های ۸۰ کیلوگرمی را دارند.
کیفیت گیره ها عامل مهمی در تعیین قیمت گیره ها دارد. به عنوان مثال اگر گیره از آلیاژ مرغوب ضد زنگ و ضد خوردگی تشکیل شده باشد و در عین حال سبک و مستحکم باشد قطعاً قیمت آن نسبت به آلیاژ های سنگین که کیفیت بالایی ندارند؛ بیشتر خواهد بود.
البته این مقایسه زمانی صدق می کند که بین دو محصول از یک کشور تولید کننده انجام شود. زیرا ممکن است گیره ای تولید کشور خارجی باشد اما از نظر کیفیت با نمونه داخلی برابر باشد اما با قیمت بیشتری در بازار عرضه شود؛ بدیهی است که عواملی چون نوسانات ارزی، هزینه های گمرکی هزینه های بیشتر حمل و نقل روی قیمت تاثیر گذاشته اند.
با توجه به اینکه عوامل زیادی در تعیین قیمت گیره ها نقش دارند نمی‌توان یک قیمت واحد را به عنوان قیمت گیره ها در نظر گرفت.
منبع : مدریت
