همانطور که می دانیم طراحی نرم افزار یک فرایند چند بعدی و پیچیده می باشد که نیاز به تصمیم گیری ها و بررسی های مداوم دارد. مغز ما به صورت ناخودآگاه از این الگوها برای پردازش اطلاعات استفاده می کند, آن ها باعث می شوند که ما بتوانیم به صورت ساده و سریع تری تصمیم گیری کنیم. اما در بعضی از مواقع باعث تصمیم گیری های اشتباه می شوند. این الگوها نه تنها در زندگی روزمره بلکه در فرایند طراحی نرم افزار نیز اهمیت بسیاری دارند. در ادامه درمورد تاثیر آنها بر طراحی نرم افزار صحبت می کنیم.
انواع
سوگیری تاییدی (Confirmation Bias): در این سوگیری ما دنبال اطلاعاتی برای تایید باورهای فعلی خود هستیم که این باعث می شود از بررسی شواهد مخالف خودداری کنیم. برای مثال یک تیم را در نظر بگیرید که یک تجربه ی موفق در استفاده از یک معماری یا دیزان پترن داشته است, حال این تیم سعی می کند که در پروژه های دیگر بدون بررسی اینکه آیا این معماری یا دیزاین پترن با نیازهای پروژه همخوانی دارد یا خیر، از آن استفاده کند! برای مقابله با آن پیشنهاد می شود که تمامی موارد را بررسی کرده, نظرات مخالف را در نظر گرفته یا حتی از افراد خارج از تیم مشاوره گرفته شود.
اثر هاله‌ای (Halo Effect): ما تصمیمات خودمان را بر اساس موفقیت/شهرت یک فرد یا شرکت خاص می گیریم. برای مثال چون یک شرکت/فرد خاص از یک ابزار یا روش خاص استفاده کرده است ما بدون در نظر گرفتن تفاوت ها و نیازها از آن استفاده میکنیم. چون گوگل فلان کار را کرده است, چون آقای رابرت سی مارتین فلان حرف را زده است.
سوگیری در دسترس بودن (Availability Bias): در این سوگیری تصمیمات خود را بر اساس اطلاعاتی که به راحتی در دسترس می باشد میگیریم نه بر اساس داده های کامل و معتبر. برای مثال یک برنامه نویس به دلیل آشنایی با یک ابزار یا زبان خاص, برای یک کار خاص آن زبان یا ابزار مورد نظر خود را انتخاب می کند حتی اگر ابزار یا زبان مناسب تری برای آن کار وجود داشته باشد.
سوگیری لنگر انداختن (Anchoring Bias): در این سوگیری ما به اطلاعاتی که در ابتدا دریافت می کنیم بیش از اندازه اهمیت می دهیم و تمام تصمیمات بعدی خود را بر آن اساس میگیریم. برای مثال هنگام تخمین زمان انجام یک تسک یا پروژه, حتی بعد از مشخص شدن یکسری پیچیدگی ها و مشکلات به تخمینی که اول کار زده ایم پایبند می باشیم.
اثر باندواگن (Bandwagon Effect): در این سوگیری ما به دلیل محبوب بودن یک رویکرد بدون آنکه مزایا و معایب آن را بسنجیم استفاده می کنیم. برای مثال خیلی از تیم ها بدون آنکه پروژه شان نیاز به این سطح از پیچیدگی داشته باشد از معماری میکروسرویس ها استفاده می کنند.
سوگیری اعتماد به نفس بیش از حد (Overconfidence Bias): خب تقریبا برای همه ما پیش آمده است که به خاطر اعتماد به نفس بیش از حد در برخی از مواقع مسائل را به شکل کامل بررسی نکرده ایم که باعث ایجاد برخی از مشکلات در ادامه کار شده است.
سوگیری وضع موجود: در این سوگیری ما به حفظ وضعیت فعلی کار/پروژه تمایل بیشتری داریم تا انجام تغییرات. حتی اگر تغییرات مزایای زیادی داشته باشد. برای مثال افراد/تیم ها تمایل دارند از ابزارها و زبان هایی که با آن ها راحت هستند استفاده کنند و از یادگیری و قبول ابزارها/زبان های دیگر خودداری می کنند.
در پایان, خب سوگیری های ذهنی بخش غیرقابل اجتناب از تصمیم گیری های ما هستند. اما شناخت این سوگیری ها و اثرات آن ها می تواند به تصمیم گیری های درست در فرایندهای طراحی و توسعه به ما کمک کنند.
