جمله ترکیبی دارد که می توان از آن بیش از یک معنا برداشت کرد و نویسنده یا گوینده معنای مورد نظرش را مشخص نکند.
زمانی که پادشاه لیدا می خواست به جنگ داریوش، پادشاه ایران برود، مشاورش گفت: «اگر به جنگ داریوش بروی یک امپراتور قدرتمند را نابود خواهی ساخت.»
وقتی که شکست خورد و جان سالم به در برد، مشاورش در پاسخ به نامه اعتراضی پادشاه گفت: او در جنگ با داریوش واقعاً یک امپراتوری قدرتمند (یعنی خودش) را نابود کرده است.?
علت های کژتابی در جملات چه می تواند باشد؟
1- مشخص نبودن مرجع ضمیر
مثلا: او گفت این کتاب من است. (کتاب او یا کتاب گوینده جمله؟)
2- رعایت نکردن جای نقطه یا ویرگول گذاری ها
مثلا: عفو لازم نیست اعدامش کنید. (عفو، لازم نیست اعدامش کنید)(عفو لازم نیست، اعدامش کنید)
3- مشخص نکردن نقش ادبی کلمه
من تو را از برادرت بیشتر دوست دارم. (بیشتر از آن‌که برادرت تو را دوست دارد یا بیشتر از آن‌که من برادرت را دوست دارم؟)
4- مشخص نبودن تعلق صفت به مضاف یا مضاف الیه
مثلا: شیشه عینک شکسته را برداشت. (شیشهِ شکسته یا عینکِ شکسته؟)
5- مثل در جملات منفی
مثلا: من مثل تو زودباور نیستم. (تو زودباور هستی یا نیستی؟)
6- واضح نبودن چیزی که حذف شده
مثلا: میل دارید با ما غذا بخورید؟ نه میل ندارم. (به غذا یا به هم غذایی با ما؟)
حالا علت مغالطه های زیر چیست؟
1- سبط ابن جوزی: خلیفه بلافصل پیامبر کسی است که دختر وی در خانه اوست.(من بنته فی بیته)
2- زلزله عراق ایران را لرزاند
3- نمازت را آخر وقت نخوان مثل دیگران
4- حسن روحانی در پاسخ به این که شب عیدی چه چیزی به مردم عیدی می دهید می گوید:مردم تلاش کنند مابه اهدافمان برسم
