در این بخش از مجموعه ی ایسم در پنج دقیقه به توضیح اصطلاح آتئیسم پرداختیم.
تماشای ویدیوی آتئیسم در یوتیوب:
آتئیسم، بی خدایی، یا خداناباوری در معنای عام و کلی یعنی نداشتن باور به وجود خدا. در این حالت فرد کلا به وجود هیچگونه خدایی باور نداره. در معنایی محدودتر اما آتئیسم یعنی رد کردن اعتقاد به وجود خدا، که یعنی فرد نه تنها به وجود هیچ خدایی باور نداره، بلکه هرگونه اعتقاد به وجود خدا رو هم رد می کنه. و در معنایی بازم محدودتر آتئیسم یعنی باور به اینکه اصلا هیچ خدایی وجود نداره. که در این حالت فرد نه تنها به وجود خدا باور نداره و نه تنها وجود هرگونه خدایی رو رد می کنه، بلکه مدعی هم میشه که اصلا هیچ خدایی وجود نداره.
از اون طرف اما خداباوری در عامترین شکل خودش، یعنی اعتقاد به این که حداقل یک خدا وجود داره.
پس آتئیسم در مغایرت با خداباوریه.
ریشه کلمه آتئیسم به زبان یونانی باستان برمی‌گرده. در یونانی کلمه ἄθεος آتئوس به معنی بدون خدا، در حقیقت برای تحقیر افرادی استفاده میشد که خدایان مورد قبول جامعه رو رد می‌کردند. اما کلمه آتئیسم با کاربردی که الان میشناسیم، اولین بار در قرن ۱۶میلادی استفاده شد. البته قبل تر از اون با رواج آزاد اندیشی، شک‌گرایی علمی و انتقاد ادیان، از این کلمه به‌طور محدود استفاده هایی شده بود. ولی برای اولین بار در قرن هجدهم و در جریان عصر روشنگری بود که افرادی رسما خودشونو آتئیست نامیدند.
آتئیسم یا خداناباوری رو میشه اساسا یه مسئله ی فلسفی دونست، که از ابتدای تاریخ فلسفه هم، می بینیم همیشه یکی از پرسش های اساسی و مهم مسئله ی وجود یا عدم وجود خدا بوده.
آتئیست ها بر این باورند که برای وجود خدا هیچ گونه شواهد قوی و قطعی ای وجود نداره، بنابراین اعتقاد به وجود خدا بر اساس باورها و دلایل غیر منطقی شکل گرفته. اونا برای توضیح اینکه جهان چگونه به وجود اومده به چیزی به اسم خدا تکیه نمی کنند. و معتقدند انسانها خودشون می تونن واضع قوانین رفتاری و اصول اخلاقی باشن، بنابراین هیچ نیازی به دین، مذهب و یا خدا نیست که قوانین اخلاقی رو وضع کنه. از نظر آتئیست ها اگه انسان ها به رشد و کمال رسیده باشند، بدون دین و خدا هم می تونن راه درست رو پیش بگیرند.
اونا میگن، خداناباوری نسبت به خداباوری، با اصل اختصار تبیین سازگارتره. حالا اصل اختصار تبیین چیه؟ طبق این اصل، هر وقت درباره علت بروز پدیده‌ای دوتا توضیح مختلف ارائه بشه، احتمال وجود اشتباه در توضیحی بیشتره که دشوارتر و پیچیده‌تر باشه، بنابراین در یک شرایط مساوی، اون توضیحی که ساده تر و همه فهم تر باشه، احتمال صحیح بودنش هم بیشتره.
آتئیست ها میگن چون همه انسانها در زمان تولد به هیچ خدایی باور ندارند، بنابراین وظیفه اونا نیست که عدم وجود خدا رو اثبات کنند؛ بلکه خدا باورانی که ادعای وجود خدا رو دارن باید دلایل عقلانی شونو برای وجود خدا ارائه کنند.
از مشهورترین آتئیست ها میشه به داروین اشاره کرد. کسی که معتقد بود داستان آدم و حوا کاملا ساختگیه. و نه انسانی آفریده شده و نه از بهشت به زمین فرود اومده. در عوض داروین نظریه تکامل رو مطرح کرد و گفت انسان ها از نسل میمون ها هستند که در طی میلیون ها سال تکامل پیدا کردند. نظریه داروین عملا داستان آفرینش و بهشت و دوزخ رو رد کرد و با وجودی که با مخالفت شدید کلیسا مواجه شد، اما امروزه همچنان به عنوان یک اندیشه کاملا پذیرفته شده.
از دیگر آتئیست های معروف میشه از استیون هاوکینگ نام برد، هاوکینگ معتقد بود پیدایش جهان هستی به هیچ وجه نتیجه ی اعجاز و آفرینش به دست یک خالق برتر نیست. و میگفت در این عصر، دانش درباره ی پیدایش جهان، توضیح مجاب کننده تر و منطقی تری در اختیار ما میذاره.
گفته میشه امروزه چیزی کمتر از یک میلیارد نفر در جهان به وجود خدا باور ندارند و جالبه کاهش باور به خدا در کشورهایی که ثروتمندترند، آموزش عمومی بهتری دارند، دموکراتیک‌ترند و نرخ زاد و ولد کمتری دارند، بیشتر دیده میشه.
مثلا در پژوهش‌ها مشخص شده که حدود نیمی از سوئدی‌ها، دانمارکی‌ها، نروژی‌ها، ژاپنی‌ها، کره جنوبی‌ها و فرانسوی‌ها به خدا باور ندارن. در حالی که باور به خدا در آسیا، آفریقا و خاورمیانه در سطح بسیار بالایی قابل مشاهده ست.
در یک تقسیم بندی دیگه آتئیسم رو میشه به دو گونه ی آتئیسم تندرو و آتئیسم میانه‌رو دسته بندی کرد. آتئیست های تندرو که تعدادشون بعد از حادثه ی یازده سپتامبر رو به افزایشه به شدت با بنیادگرایی دینی مخالفن و میگن باور به خدا نه تنها کار اشتباهیه بلکه بسیار خطرناکم هست و به دنبال اینن که کلا باور به خدا رو از بین ببرن. اما آتئیست های میانه‌رو معتقدن باور به خدا غلطه و عقلانی نیست، ولی اینم باور ندارند که مثلا شخصی صرفا به خاطر باور به خدا آدم خطرناکیه. اتفاقا برعکس اونا معتقدن چیزی که خطرناکه تندروی و دگماتیسمه که میتونه در ایدئولوژی‌ها، دین‌ها و یا مسلک‌های مختلف بروز پیدا کنه.
اگه ااین مقاله براتون مفید بوده لطفا از ما حمایت کنید، در کانال یوتیوبی ما عضو بشید و ما رو به دوستانتون معرفی کنید. ممنون
پلی لیست ایسم در پنج دقیقه، لیستی از اصطلاحات ایسم دار معروف:
