آنقدر دور نیست روزگارانی که افراد ساعات و یا حتی روز مشخصی را در هفته به مراجعه به بانک و پرداخت قبوض خود اختصاص می‌دادند اما امروزه پیشرفت فناوری و شکل‌گیری حوزه‌ی پیتک به طور کلی مسیر پرداخت‌ها را تغییر داده است. مهم ترین پیامد این تغییر، افزایش میزان تراکنش‌هاست که در تمام دنیا نتیجه پیشرفت فناوری‌های مالی و تغییر سبک زندگی افراد است که به تبع انتظارات مشتریان را نیز تغییر داده است. به همین دلیل امروزه رقابت بر چگونگی ارائه خدمات و کالا است.
با گسترش تکنولوژی و رواج خدمات فین‌تک، حوزه‌ی پرداخت مالی که به آن پیتک (pay tech) نیز گفته می‌شود گسترش یافته و بر شیوه‌های سنتی غلبه کرده است. این حوزه یکی از بخش‌هایی است که اولین تاثیر را از گسترش تکنولوژی و اینترنت گرفته است و کاربران زیادی را نیز به خود جذب کرده است. به خصوص در دوران همه‌گیری کرونا یکی از فناوری‌هایی بود که مورد استقبال قرار گرفت و رشد کرد.
حال با این مقدمه در ادامه سعی می‌کنیم به کاربردهایی که پیتک دارد، ابزارهایی که در این حوزه استفاده می‌شود، استارتاپ‌هایی که در این حوزه فعال‌اند و آینده‌ای که در انتظارش است بپردازیم.
پیتک (Paytech) نقطه تلاقی پرداخت و فناوری است و به عنوان یک صنعت فرعی، از اینترنت اشیا و ارزهای دیجیتال گرفته تا تراکنش‌های روزمره، نقل و انتقالات و کیف پول الکترونیکی را شامل می‌شود. در یک عبارت کوتاه، پیتک(Paytech) آینده پرداخت است. در واقع هر نوع پرداختی که با تکنولوژی همراه است را شامل می‌شود.
همانطور که در گذشته تصور انجام عملیات پرداخت به صورت غیرحضوری و الکترونیک امری غیرممکن بنظر می‌رسید، امروزه به همان اندازه تصور اینکه کسب و کار‌ها در هر زمینه کاری از فناوری‌ها و پیشرفت‌های حوزه پرداخت استفاده نکنند عجیب و غیر ممکن است.
یکی از ویژگی‌های حوزه‌ی پیتک توسعه‌ی شکل‌های مختلف پرداخت است که در آن موانع تراکنش‌های مالی به حداقل می‌رسد یا هیچ گونه مانعی وجود نخواهد داشت. این شکل از پرداخت به دلیل راحتی و بدون دردسر بودن محبوبیت خاصیت پیدا کرده است و افراد با تلفن‌های هوشمند به راحتی می‌توانند کارهای مالی خود را انجام دهند. یکی از شیوه‌های پرداخت استفاده از کیف پول دیجیتال یا کیف پول الکترونیکی است که عملکرد آن مانند کارت‌های فیزیکی است و همچنین افراد می‌توانند برای تراکنش‌های آینده‌ی خود نیز در آن پول ذخیره کنند.
شرکت‌ها و سازمان‌های متنوعی وجود دارند که نقش‌های مهم و مختلفی را در صنعت پیتک (Paytech) ایفا می‌کنند که از شرکت‌های مستقیم گرفته تا مصرف کننده، پردازشگرهای پرداخت، بانک‌های خریدار، صادرکنندگان کارت و موارد دیگر را شامل می‌شود. در ادامه خلاصه‌ای کوتاه از برخی از بازیگران مختلف در این صنعت آمده است:
موسسه‌‌های پول الکترونیکی سازمان هایی هستند که مجوز بانکی ندارند و با سایر موسسات ارتباط برقرار می‌کنند تا بتوانند خدماتی را ارائه دهند یکی از فعالیت‌هایی که این موسسات می‌کنند تولید پول الکترونیکی است.
شبکه‌های کارت شرکت‌هایی مانند مستر کارت (Mastercard) و ویزا (VISA) هستند که امکان تراکنش بین گروه‌های مختلف را فراهم می‌کنند. این شرکت‌ها زیرساخت‌هایی ایجاد می‌کنند که به پردازش تراکنش‌های پرداختی و انتقال وجوه می‌پردازد.
بانک‌های صادرکننده، کارت‌های پرداخت را برای مصرف‌کنندگان و مشاغل طبق قوانین بانک مرکزی صادر می‌کنند و بانک پذیرنده بانکی است که حساب پذیرنده برای واریز وجوه در آن افتتاح شده است و تراکنش‌های مالی را پردازش می‌کنند.
نرم افزاری است که برای انتقال اطلاعات تراکنش بین مشتری و بانک پذیرنده استفاده می شود.
ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت به‌عنوان شخص ثالث بین حساب تاجر و حساب مشتری عمل می‌کنند در واقع ایشان از ابتدا تا انتهای تراکنش را انجام می‌دهند. این کسب‌وکارها تمام پردازش پرداخت را به شخص ثالث برون‌سپاری می‌کنند.
یکی از کارکردهایی که پیتک در حوزه‌ی مالی داشته است کمک به انجام تراکنش‌های فرامرزی است. در برخی موارد ممکن است انتقال پول به کشوری دیگر دربرگیرنده‌ی هزینه‌های بالایی باشد اما شرکت‌های فعال در حوزه‌ی پیتک برای انتقال پول هزینه‌ی بسیار کمتری را نسبت به بانک‌ها دریافت می‌کنند.
همچنین پیتک توانسته است فرآیندهایی که در حوزه‌ی تراکنش مالی وجود دارد را آسان کند تا هم شرکت‌ها و هم افراد بتوانند به‌راحتی تمام کارهای مالی خود اعم از پرداخت، انتقال وجوه، صدور فاکتور دیجیتال و مدیریت تراکنش‌ها را انجام دهند.
شرکت آیدی‌پی در سال 1387 به‌عنوان شرکتی در زمینه‌ی خدمات پرداخت شروع به فعالیت کرد که انواع درگاه‌های پرداخت و کیف پول الکترونیکی را ارائه می‌دهد. شرکت زرین‌پال نیز نمونه‌ای از استارتاپ‌های حوزه‌ی پیتک است که از سال 1389 شروع به فعالیت کرده است که در حوزه‌ی پرداخت الکترونیک خدماتی را ارائه می‌دهد.
در سال 1393 نیز همراه کارت در زمینه‌ی پیتک شروع به فعالیت کرده است. مانیار نیز یکی دیگر از پرداخت‌یارهای موجود است که در سال 1395 شروع به فعالیت کرده است که به ارائه‌ی خدمات پرداخت آنلاین می‌پردازد. وندا پرداخت و زیبال نیز به‌عنوان جدیدترین شرکت‌های حوزه‌ی پیتک به ترتیب از سال‌ها 1398 و 1401 شروع به فعالیت کرده‌اند.
شرکت زرین‌پال نیز نمونه موفقی در زمینه ارائه زیرساخت‌های پرداخت برای فعالین حوزه تجارت الکترونیکی و تسهیل انتقال وجوه به صورت الکترونیکی است. از مهم‌ترین ویژگی‌های درگاه پرداخت زرین‌پال، قابلیت مسیردهی هوشمند مشتریان به سریع‌ترین درگاه پرداخت با بیش‌ترین نرخ تراکنش موفق است. درگاه پرداخت اینترنتی از قابلیت اتصال همزمان به درگاه‌های متنوع و معتبر شاپرکی برخوردار است. به این صورت‌که کاربران را به سریع‌ترین و مطمئن‌ترین درگاه بانکی منتقل می‌کند و باعث افزایش درصد تراکنش‌های موفق می‌شود.
آینده‌ای که در انتظار پیتک خواهد بود تاحدودی برای همگان روشن است با پیشرفت هر روزه‌ی تکنولوژی و فراگیری پیتک در زندگی روزمره‌ی همه‌ی افراد، می‌توان پیش‌بینی کرد که این حضور پررنگ‌تر نیز خواهد شد و در آینده طیف گسترده‌ای از افراد به‌صورت الکترونیکی و با استفاده از سیستم‌های هوشمند پرداخت‌های مالیشان را انجام خواهند داد. برای مطالعه مطالب بیشتر در حوزه اقتصاد دیجیتال های‌تک را دنبال کنید.
