تنخواه و تنخواه گردانی از اصطلاحات پایه‌ای حسابداری محسوب می‌شوند که هر حسابدار یا فردی که برای انجام امور مالی شرکت یا سازمانی استخدام می‌شود، باید از مفهوم آنها اطلاع داشته باشد. در حال حاضر با گسترش فعالیت‌های سازمانی و افزایش تعداد شرکت‌ها، نیاز به آشنایی با این گونه مفاهیم و اطلاعات حسابداری بیش از پیش احساس می‌شود؛ به همین علت در این مطلب قصد داریم به معرفی کامل مفهوم تنخواه و تمام جزئیات مرتبط با آن بپردازیم.
تنخواه مبلغی مشخص است که معمولا به صورت ماهانه برای انجام امور جزئی شرکت در نظر گرفته می‌شود. البته برای محاسبه ساده‌تر و درک مفهوم این عبارت نرم‌افزارهای کارآمدی مانند نرم افزار حسابداری هوشمند نوین وجود دارند، اما برای کمک به درک بهتر این مفهوم در ادامه به تعریف تنخواه گردان به زبان ساده خواهیم پرداخت.
هزینه‌های شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ معمولا مشخص است و از طریق چک پرداخت خواهند شد؛ اما در کنار این هزینه‌های مشخص، یک سری مخارج غیرقابل پیش‌بینی و جزئی نیز در همه شرکت‌ها وجود دارند که ممکن است شامل هزینه خوراکی، ایاب ذهاب، هزینه‌های پستی، پیک و موارد این چنینی باشند. روشن است که این هزینه‌ها را نمی‌توان از طریق چک پرداخت کرد و دسترسی همه کارمندان نیز به حساب شرکت وجود ندارد. به این ترتیب هر ماه مبلغی مشخص به عنوان تنخواه در یک حساب جداگانه واریز شده و مسئولیت آن با یک شخص خواهد بود تا برای هزینه‌های روزمره شرکت مورد استفاده قرار بگیرد.
برای پرداختن به موضوع مزایای استفاده از سیستم تنخواه گردانی هوشمند نوین، ابتدا باید بدانیم که تنخواه گردان کیست؟ تنخواه دار یا تنخواه گردان شخصی مورد اعتماد است که مسئول استفاده و تسویه مبلغ تنخواه خواهد بود. این فرد که معمولا کارپرداز یا مسئول خرید شرکت است، موظف است این مبلغ را تنها در جهت مصارف شرکت استفاده کرده و در نهایت با اسناد و مدارک پرداخت‌ها، نسبت به این هزینه‌های صرف شده پاسخگو باشد. برای آگاهی بیشتر از نحوه استفاده از این اسناد و مدارک می‌توانید به مقاله گزارشات مالی در حسابداری در این سایت مراجعه کنید.
مزایای تنخواه گردانی نیز موارد بسیاری را شامل می‌شود که موارد زیر از جمله مهم‌ترین این مزایا هستند:
سیستم تنخواه گردانی به دو نوع تقسیم می‌شود که شامل تنخواه گردان ثابت و متغیر خواهد بود. در ادامه به تعریف هر یک ازاین موارد می‌پردازیم.
تنخواه گردان ثابت: در تنخواه گردانی ثابت، تنخواه دار هزینه‌های ماهانه را پیش‌بینی می‌کند و پس از تأیید حسابداری و مدیریت شرکت، این مبلغ پیش‌بینی شده در حساب تنخواه گردان قرار می‌گیرد. در پایان هر ماه نیز تنخواه گردان موظف است گزارش پرداختی‌ها را به حسابداری داده و نسبت به تسویه اقدام کند.
تنخواه گردان متغیر: در این روش بر خلاف روش قبل، مبالغ ماهانه توسط مدیریت شرکت تعیین شده و در حساب تنخواه‌دار قرار می‌گیرند و یا این که این مبلغ از طریق چک به او واگذار می گردد. مابقی مراحل در این روش نیز مانند مورد قبل است، یعنی تنخواه گردان باید در پایان هر ماه گزارشات پرداختی‌ها را در اختیار واحد حسابداری گذاشته و نسبت به تسویه اقدام کند.
دفتر تنخواه گردان دفتری است که در اختیار تنخواه دار قرار می‌گیرد تا تمام هزینه‌های پرداختی را در آن با توجه به تاریخ انجام عملیات ثبت کند. این دفتر شامل مشخصات تنخواه‌دار، مبلغ اولیه تنخواه گردان، لیست هزینه‌ها و شرح آنها، ثبت اسناد کلیه دریافت و پرداخت‌ها و در نهایت بدهکاری و بستانکاری تنخواه دار است که تمام این موارد باید با دقت در این دفتر درج گردند.
رسیدگی به اسناد و مدارک مربوط به هزینه‌های تنخواه گردانی از طریق دو روش قابل اجرا خواهند بود. در روش اول یا در روش سنتی، تنخواه دار موظف است تمام این اطلاعات را به صورت دستی ثبت کند. برای اجرای این روش ممکن است مشکلات بسیاری رخ دهد؛ مثلا ممکن است فرد در مرحله ثبت دچار خطا یا اشتباه گردد و یا اینکه بخشی از اسناد مربوط به پرداخت‌ها گم شود. بنابراین با توجه به مشکلات موجود ممکن است شرکت یا تنخواه گردان متحمل ضرر و زیان شوند.
روش دوم که یک روش سیستمی و ساده است، با استفاده از نرم افزار حسابداری مناسب، قابل اجرا خواهد بود. در این روش تنها با دانلود رایگان نرم افزار تنخواه گردان، بسیاری از این مشکلات حل شده و دقت و سرعت انجام امور نیز بالاتر خواهد رفت. از دیگر مزایای استفاده از سیستم‌های نرم‌افزاری این است که امکان اطلاع مدیر از نحوه صرف هزینه‌ها در هر لحظه وجود دارد. همچنین انجام امور حسابداری مانند گزارش گیری و دریافت اسناد تسهیل خواهد شد.
تنخواه و تنخواه گردانی از ضروری‌ترین موارد سیستم حسابداری هستند که هر شرکتی برای پرداخت-های جزئی روزانه خود باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشد. این موارد به ظاهر ساده می‌‌توانند تا حدود زیادی بر کاهش میزان سوءاستفاده و ضرر و زیان شرکت‌ها مؤثر باشند. در حال حاضر انجام تمام این مراحل با نرم‌افزارهای هوشمند و رایگان تنخواه گردانی قابل اجرا است که می‌تواند بر سرعت و دقت روند انجام کار افزوده و مشکلاتی از قبیل گم شدن اسناد و مدارک پرداختی‌ها را برطرف نماید.
منبع:
