تسعیر نرخ ارز (Currency exchange) یکی از مسائل مهم اقتصادی است که در آن اثر حاصل از تغییرات نرخ ارز در عملیات مالی با کمک نرم افزار حسابداری و انواع نرم افزار حسابداری مورد بررسی قرار می‌گیرد. هوشمند نوین در این مقاله قصد دارد به این موضوع بپرازد که تسعیر نرخ ارز به چه معناست و چگونگی محاسبه آن را برایتان مفصل توضیح دهید، پس با ما همراه باشید.
می‌دانیم که ارز رایج در هر کشوری متفاوت از سایر کشورها است، با این حال برای انجام تجارت‌های جهانی نیاز به یک سیستم مالی است که بتوان در آن همه ارزهای متفاوت را یکسان کرد. به زبان ساده به فرآیند تبدیل دو واحد ارز متفاوت به هم تسعیر ارز گفته می‌شود بنابراین به نرخ تبدیل دو واحد پولی نرخ تسعیر ارز اطلاق می‌شود.
در واقع ارز واحد پولی است که توسط دولت‌ها برای مبادلات کالایی به کار می‌رود، هر کشوری بسته به شرایطی که دارد دارای ارز مستقل است، از این ارزها برای انجام معاملات جهانی یا مبادلات ارزی استفاده می‌شود، به طور مثال در اکثر کشورهای دنیا در مبادلات ارزی به جای استفاده از واحد پول کشورهای متفاوت از دلار به عنوان ارز واحد استفاده می‌شود. نرخ ارز و تعیین آن برای شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ تجاری و اقتصادی بسیار حائز اهمیت است، این بخش مهمترین بخش اقتصادی یک کشور را تشکیل می‌دهد، ضمن این که در شرکت‌های فعال در زمینه ارز نیز نرخ ارز یک موضوع کاملا مهم است.
تسعیر در لغت به معنای نرخ و قیمت‌گذاری است، بنابراین فرآیند تبدیل کردن دو واحد پولی به هم و قیمت گذاری آن تسعیر ارز نام دارد، شرکت‌های بازرگانی برای تنظیم صورت‌های مالی باید ارز حاصل از تبادلات بین‌المللی خود را به یک واحد ارزی یکسان به نام واحد پولی گزارش‌گری تبدیل کنند. در ایران معمولا بانک مرکزی هر 6 ماه یکبار نرخ تسعیر ارز را اعلام می‌کند. شرکت‌های مختلف می‌توانند به وسیله این عمل میزان فروش و سود قطعی خود را بررسی کنند. پس طبیعی است که با تغییر نرخ ارز، صورت‌ها و عملکرد مالی شرکت نیز تغییر می‌کند.
معاملات ارزی به معاملاتی اطلاق می‌شود که در آنها به جای ریال از ارز خارجی استفاده می‌شود، به طور مثال در واردات یا صادرات کالا و خدمات معمولا از معاملات ارزی استفاده می‌شود.
در واقع عملیات مالی یک شرکت با هر ارزی که ثبت شود، تمام معاملات ارزی آن نیز باید با همان ارز صورت گیرد، حسابداری با تسعیر ارز بررسی می‌کند نرخ تغییرات ارزی چه تاثیری بر عملیات مالی دارند و آیا معاملات انجام شده برای شرکت سود واقعی داشته است یا خیر.
با کمک تسعیر‌ارز است که شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند میزان واقعی سود یا فروش خود را بررسی کنند، در واقع با تغییر نرخ ارز، صورت و عملکرد مالی این شرکت‌ها نیز تغییر می‌کند. برای این که تسعیر در نرخ ارز ثبت شود، در تاریخی که معامله اولیه صورت می‌گیرد، ثبت اولیه معامله ارزی بر اساس نرخ ارز به ریال ثبت می‌شود، سپس در برنامه حسابداری ارزی با توجه به این که نوع معامله صورت گرفته فروش یا خرید بوده است این میزان ثبت می‌شود. هدف از این کار آن است که تسعیر معاملات ارزی و عملیات‌های خارجی به شکلی انجام گیرد که نتایج حاصله با آثار تغییرات نرخ ارز و تاثیر آنها بر جریان وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه تعریف شده برای آن هماهنگی داشته باشد. باید مطمئن باشیم که صورت‌های مالی تصویر درستی از نتایج عملکرد را نمایش می‌دهند. با استفاده از نرم افزار حسابداری هوشمند نوین می‌توانید بدون دغدغه از به وجود آمدن هرگونه مشکل، محاسبات مالی خود را انجام دهید.
برای درک بهتر مفهوم تسعیر در ارز و تاثیرآن بر صورت مالی شرکت‌ها یک مثال ارائه می‌کنیم:
همانطور که گفته شد تسعیر نرخ ارز در واقع سند مالی است که برای تنظیم حساب‌های بدهکاران و بستانکاران و یا اسناد مالی ارزی مورد استفاده قرار می‌گیرد به بیان دیگر با توجه به نوسانات نرخ ارز، این امر وابسته به حساب های سود و زیان یک مجموعه است.
یک شرکت ایرانی در حال صادرات محصول خود به یکی از کشورهای همسایه در منطقه است، در آخرین مرحله از صادرات این شرکت باید مبلغ 5 میلیون دلار دریافت کند، فرض می‌کنیم در زمان انجام معامله و عقد قرارداد نرخ دلار در بازار 20 هزار تومان بوده است، اما زمانی که شرکت در سیستم حسابداری خود وجه دریافتی را ثبت می‌کند، نرخ ارز به 25 هزار تومان رسیده است، بنابراین مشخص است که این شرکت علاوه بر سود حاصل از صادرات، مبلغی را نیز بابت سود ناشی از تسعیر به دست آورده است.
در حسابداری محاسبه این موضوع برای شرکت‌هایی که در زمینه واردات هستند برعکس محاسبه می‌شود. به این معنا که اگر نرخ ارز در زمان پایان معامله افزایش یاد شرکت‌ها با زیان ناشی از تسعیر ارز روبه‌رو هستند. تاثیر اینکار علاوه بر شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بر مراودات خارجی بانک‌ها نیز تاثیرگذار است، به این معنا که اگر بانک‌ها دارایی‌های ارزی داشته باشند، از افزایش نرخ تسعیر سود می‌برند و در صورتی که بدهی‌های ارزی آنها از دارایی‌های ارزیشان بیشتر باشد، دچار زیان خواهند بود.
در حسابداری، تسعیر نرخ ارز به سه روش ثبت می‌شود:
روش اول:
در طول یک سال نرخ ارز ثابت در نظر گرفته می‌شود و معاملات شرکت با آن نرخ ثابت در نرم افزار حسابداری ثبت می‌شود. در انتهای سال مانده‌های ارز حاصل از معاملات را تسعیر کرده و سود و زیان حاصل از تسعیر ارز شرکت توسط این سیستم حسابداری پیشرفته محاسبه می‌شود. اما باید بگوییم که این روش دقت محاسبات پایینی دارد، چرا که در طول یک سال ارز نوسانات زیادی را تجربه می‌کند که در این روش به آن توجهی نمی‌شود.
روش دوم:
در این روش، تسعیر به صورت ماهیانه و یا در یک دوره مالی مشخص در سیستم حسابداری ثبت می‌شود. به این ترتیب هر ماه یا در هر دوره مالی نرخ ارز به روز رسانی می‌شود و تسعیر بر اساس نرخ جدید محاسبه خواهد شد.
روش سوم:
نوسانات نرخ ارز به صورت روزانه ثبت شده و عملیات تسعیر نیز به صورت روزانه توسط حسابدار یا نرم افزار حسابداری ارزی و … محاسبه می‌شود. این روش نسبت به روش‌های دیگر از دقت بسیار بیشتری برخوردار است.
کلام آخر
برای این که بتوانید تسعیر نرخ ارز را با دقت بالا محاسبه کنید باید از بهترین نرم افزار حسابداری چند ارزی در این زمینه کمک بگیرید، استفاده از این نرم افزار در سیستم حسابداری می‌تواند دقت انجام محاسبات را افزایش دهد.
منبع:
