حتما در خیابان و اتوبان و در کنار ساخت و سازهای شهری ، سازه های عظیم و غول پیکر آهنی را دیده اید که خاموش هستند و یا در حال جابجایی اجسام بزرگ هستند. حالا به تعریف رسمی آن طبق استاندارد ASME می پردازیم.
جرثقیل چیست و چه انواعی دارد؟
تعریف جرثقیل طبق متنی که در استاندارد ASME آمده به این صورت است: “یک ماشین برای بلند کردن و پایین آوردن بار با حرکت افقی است که قسمت بالابری آن بخشی جدایی ناپذیر از این ماشین است”.
جرثقیل در واقع یک نوع ماشین، دکل یا سازه مرتفعی است که توسط طناب و قرقره هایی برای بالا کشیدن یا پایین آوردن اشیا از آن استفاده می شود. این دستگاه با استفاده یک یا چند ماشین ساده برای ایجاد مزیت مکانیکی و در نتیجه حرکت بارهای فراتر از توانایی طبیعی یک انسان است. جرثقیل معمولا در صنعت حمل و نقل برای بارگیری و تخلیه یا برای حرکت اجسام بکار می رود. کاربرد آنها عمدتا در صنایع ساختمانی یا سازه های عظیم دیگر است. جرثقیل هایی که در صنایع ساختمانی از آنها استفاده می شود اغلب به طور موقت نصب می شوند. البته می توان آن ها را روی زمین یا بر روی وسایل نقلیه مخصوصی نیز نصب کرد.
انواع جرثقیل عباتند از : معلق ، تلسکوپی ،بندرگاه ، خزنده یا کراولر، متحرک برای سطوح ناهموار ، متحرک معمولی ، کامیونی ، لنگری یا عرشه ای ،ریلی ، هوایی ، سقفی ، موبایل ، برجی ( تاورکرین)، دستی
چرا باید جرثقیل ها بازرسی شوند؟ اگر بازرسی نشوند چه عواقبی رخ می دهد؟
جرثقیل ها در محیط باز فعالیت کرده و قطعات الکتریکی و مکانیکی آنها بعد از مدتی کار مداوم و شرایط جوی دچار فرسودگی و یا خرابی می شوند و جان افراد را به خطر انداحته و خسارات جبران ناپذیری به وجود می آورند. لذا بازرسی جرثقیل توسط تکنیسین های ماهر می تواند از بروز حوادث جلوگیری کند. پس از بازرسی جرثقیل عدم انطباقات آن با استاندارد مشخص می‌شود. این عدم انطباقات توسط گزارش بازرسی به اطلاع کارفرما رسانده می‌شود. در صورت خوردگی یا شکستگی هر یک از قطعات و تجهیزات و یا نیاز به روغن کاری، تعمیر و تعویض قطعات هیدرولیکی، مکانیکی و برقی، همه موارد باید برطرف شوند.
انواع بازرسی ها چگونه است؟
بازرسی جرثقیل بایستی توسط شرکت های مجاز انجام پذیرد. مرکز تحقیقات وزارت کار و سازمان استاندارد، مرجع صادرکننده مجوز برای سازمان های مجاز بازرسی تجهیزات لیفتینگ هستند. شرکت بازرسی آستا با دریافت هر دو مجوز مذکور و پرسنل متخصص خود، می‌تواند عملیات بازرسی انواع جرثقیل و صدور گواهینامه سلامت را در سراسر ایران انجام دهد. عملیات بازرسی جرثقیل از شروع تا اتمام در سه مرحله صورت می‌گیرد:
· بازرسی جرثقیل حین ساخت
· بازرسی جرثقیل حین نصب
· بازرسی ادواری جرثقیل
در هر نوع بازرسی چه مواردی بررسی می شوند؟
در بازرسی جرثقیل در حین ساخت، شرکت بازرسی می‌تواند شخص ثالث از طرف کارفرما یا خریدار جرثقیل باشد. شرکت بازرسی بایستی به کلیه فرآیند های ساخت نظارت کامل داشته باشد. پس از طی همه این مراحل گواهینامه ساخت جرثقیل صادر خواهد شد. در خصوص بازرسی حین ساخت موارد زیر توسط بازرس یا بازرسین مستقر در شرکت سازنده جرثقیل مورد بررسی قرار می گیرد:
1. مواد اولیه یا اقلام خرید خارجی: مانند تجهیزات برقی، گیربکس ها، الکتروموتورها، درام ها و اقلام مشابه
2. مواد اولیه یا اقلام خرید داخلی : شامل ورق های آهنی، تیرآهن، پیچ و مهره، الکترودهای جوشکاری و رنگ
در موارد فوق بازرس ملزم به مطابقت آنالیز مواد، لیبل ها ، پلاک ها و مشخصات فنی این اقلام با مدارک و اسناد موجود و معتبر می باشد. بازرس در صورت مشاهده مغایرت می بایست کارفرما را مطلع نماید.
بازرسی جرثقیل در حین نصب پس از Final Assembly و قبل از قرار گرفتن در سرویس طبق استانداردهای ISO وANSI و FEM وCMAA صورت می پذیرد. بازرسی در حین نصب و راه اندازی پس از بازرسی های صورت گرفته در محل کارخانه انجام می پذیرد. در بازرسی حین نصب ۱۱ مورد زیر می بایست رعایت گردند:
1. بازرسی ظاهری
2. بررسی سیستم برقی
3. بررسی سیستمEarth
4. تست های عملکردی(Functional Tests)
5. تست های اضافه بار(Overload Tests)
6. بازرسی اتصالات و پیچ ها
7. تست خیز(Deflection Test)
8. تست های عملکردی(Performance Test)
9. مارکینگ(Marking)
10. اطلاعات فنی(Technical Information)
11. گواهینامه های تست
در بازرسی ادواری، کارکرد جرثقیل و کلیه قطعات و تجهیزات مورد بازرسی قرار می گیرند. در صورت مشاهده مغایرت با استاندارد، بازرس موظف است از ادامه فعالیت جرثقیل جلوگیری نماید. بر اساس استاندارد، بازرسی جرثقیل ها به صورت دوره های شش ماهه است. در صورتی که جرثقیل مورد تائید باشد گواهینامه ای برای مدت شش ماه صادر می گردد. در مواردی که ایراد و اشکال جرثقیل بیش از حدبوده و کاربری جرثقیل باعث بروز حادثه و ایجاد خسارت های مالی و جانی گردد، بازرس مربوطه می بایست سریعا اقدام به جلوگیری از کاربری جرثقیل نموده و کاربری و بازرسی مجدد منوط به رفع ایرادات خواهد گردید.
تعمیرات اساسی جرثقیل و همچنین سقوط و یا واژگونی آن باعث ابطال گواهینامه سلامت جرثقیل می شود. اگر چه اعتبار گواهینامه سلامت جرثقیل بر اساس استانداردهای مربوطه حداکثر ۶ ماه پیش بینی شده است، اما پس از هر تعمیر اساسی مجددا بایستی مورد بازرسی قرار گرفته و گواهینامه سلامت دریافت نماید.
کدام شرکت های ارائه دهنده بازرسی جرثقیل هستند؟
بازرسی جرثقیل حتما باید توسط شرکت مجاز که دارنده مجوز هستند صورت بگیرد و نه شرکتها و یا افرادی که جرثقیل ها را تعمیر می کنند. شرکت بازرسی آستا با دریافت همه مجوزهای لازم از مراجع مربوطه و سال‌ها تجربه در بازرسی جرثقیل، همکار شما در ایمن سازی جرثقیل ها است.
