معمولا ترک شیره ی تریاک همراه با ترک خود تریاک صورت میپذیرد. این دو در کنار هم معنادارند. البته بار روانی و هیجانی ای که در فرایند ایجاد شیره تریاک، در ذهن افرادی که استعمال تدخینی شیره ی تریاک را انتخاب کرده اند بسیار بالا و تاثیر گذارتر است.
این فرایند هیجانی در مدت زمانی نه چندان دور باعث وابستگی ذهنی و بدنی فرد نسبت به این مخدر میشود.در نظر افرادی که شیره ی تریاک مصرف میکنند کشیدن سوخته ی تریاک به مراتب بهتر از خود تریاک و کشیدن شیره ی تریاک بهتر از سوخته ی آن است. ترک شیره ی تریاک 12 تا 21 روز خماری دارد.
توجه داشته باشید که سم‌زدایی بدن از ماده مصرفی به معنی ترک کامل اعتیاد نیست. بلکه در کنار آن باید به درمان وضعیت روانی فرد نیز پرداخته شود. چرا که اعتیاد بیماری مغز است و تا زمانی که به مسائل روانی در ترک آن پرداخته نشود احتمال لغزش و بازگشت مجدد وجود خواهد شد. به همین دلیل در پرسه ی ترک شیره ی تریاک بهتر است که یک روان درمانی هم انجام شود.
شیره تریاک، نوعی ماده مخدر بسیار قوی است که به دلیل نشئگی زیاد و سرگیجه شدید با کمک «ساقی» تدخین میکنند. شیره تریاک را هم از تریاک و هم از سوخته تریاک می‌توان به دست آورد، اما نوع مرغوب آن از ترکیب سه نسبت سوخته تریاک و یک نسبت تریاک خالص به دست می‌آید.
مخلوط سوخته تریاک و تریاک را ابتدا در آب داغ کاملاً حل میکنند و سپس حرارت می‌دهند. پس از گذراندن این ترکیب از صافی، و گرفتن «تفاله» آن، آن را مجدداً تا نقطه جوش حرارت می‌دهند تا قوام بیاید و سفت شود. گاهی تفاله را مجدداً به تریاک می‌افزایند و این تریاک تقلبی را به فروش می‌رسانند. به این ترتیب، شیره فقط از ترکیبات محلول در آب تریاک تشکیل میشود. با توجه به اینکه مرفین و کدئین آلکالوئیدهای مؤثر اصلیِ تریاک حلّالیت بالایی در آب دارند، غلظت آن‌ها در شیره بسیار بیشتر از تریاک عادی است.
تفاوت ظاهری شیره و سوخته در سطح متخلخل سوخته و سطح براق شیره است. هردو رنگ قهوه‌ای سوخته مایل به سیاه دارند. قدرت تخدیر شیره چندین برابر تریاک بوده و به معتادانی که دارای سطح مصرف زیاد هستند شیره‌ای گفته میشود. به دلیل قدرت تخدیر زیاد شیره، در هنگام مصرف، فرد شیره‌ای به حالت درازکشیده در می‌آید تا مانع از افتادن بر روی زمین شود.
ابزار شیره‌کشی،نگاری است در واقع «شیره تریاک»به وسیله «نگاری» و با کمک «ساقی» تدخین شود اما شیره با روشهای دیگری مانند: تدخین با سیخ و سنگ، بلعیدن، حل کردن در مایعات و نوشیدن نیز استعمال می شود.
مصرف‌کننده ی نگاری معمولاً به صورت دراز کش قرار می گیرد چرا که به دلیل نشئگی زیاد شیره، استفاده از نگاری به صورت نشسته یا ایستاده موجب سرگیجه،تهوع و سقوط فرد معتاد بر زمین می شود به همین دلیل استفاده از نگاری نیاز به کمک فردی دیگر دارد که به او «ساقی» گفته میشود.
قبل از استفاده، بر روی چلم و اطراف سوراخ آن، توسط ساقی به شیره تریاک آغشته میشود. به این عمل «بارزدن چلم» یا «چلیم بارزدن» گفته میشود. سپس به وسیله فانوس مخصوص یا شعله شمع چلم را داغ می‌نمایند تا شیره تریاک بجوشد و دود کند. در این زمان مصرف‌کننده، لوله نگاری را مانند وافور به دهان گذاشته و با مکش دود آن را به دهان و سیستم تنفسی انتقال میدهد.
علائم و نشانه هایی که از کشیدن شیره ی تریاک بروز میدهد با تریاک فرقی نمی کند با این تفاوت که اعتیاد به شیره علائم شدیدتر و وخیم‌تری را ایجاد می‌نماید. از جمله مهم‌ترین علائم اعتیاد به شیره تریاک باید به موارد زیر اشاره کرد:
برای درمان اعتیاد شیره ی تریاک روشهای مختلفی وجود دارد که نسبت به وابستگی زمانی و ذهنی افراد بیمار روشهای درمانی متفاوتی در پیش روی این افراد قرار میگیرد.
- روش سنتی و قدیمی
در روشهای سنتی قطع یک باره یا تدریجی مصرف مواد در دستور کار قرار میگیرد. در بسیاری از موارد روش های سنتی به اجبار بیمار را ترک می دادند. در این روش برای ترک دادن بیمار تنها روی سم زدایی بدن تمرکز میکنند و به جنبه‌های روانی و علائم جسمی ناخوشایندی که در پی ترک این ماده به وجود می‌آیند توجهی ندارند.
افرادی که دچار اعتیاد به شیره تریاک هستند، هنگام کنار گذاشتن این ماده علائم جسمانی و روانی بسیار ناخوشایندی را تجربه میکنند که از جمله آن‌ها می‌توان به دردهای شدید عضلانی، حالت تهوع، اسهال، لرزش بدن و بی‌قراری اشاره کرد. همین مسئله باعث میشود افرادی که به روش سنتی ترک میکنند در بسیاری از موارد نتوانند این علائم را تاب بیاورند و در نتیجه مجبور به ادامه مصرف میشوند.
- روشهای نوین علمی امروزی
در روشهای نوین برای ترک وابستگی به شیره ی تریاک نظرات و رفتارهای متفاوتی از سوی روانشناسان در نظر گرفته می شودکه شامل :
-روش سم زدایی دارویی
در روش سم زدایی به کمک دارو از داروهایی نظیر متادون و بوپرنورفین(ب2) استفاده میشود و این داروها جایگزین شیره تریاک میشوند. از آنجایی که این داروها گیرنده‌های مشابهی در مغز را فعال میکنند و در واقع مواد شبه افیونی هستند سم زدایی به کمک آن‌ها باعث میشود تا افراد علائم ترک را به میزان بسیار کم‌تری تجربه کنند و بتوانند دوره پرهیز را با موفقیت پشت سر بگذارند.
البته توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که داروهایی نظیر متادون و بوپرنورفین نیز اگر در مقادیر محدود و طبق تجویز پزشک مصرف نشوند می‌توانند به اعتیاد جدیدی بیانجامند در نتیجه هرگز به طور سر خود از آن‌ها استفاده نکنید. هم چنین مصرف این مواد هم زمان با شیره تریاک می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی نظیر تشنج را به همراه داشته باشد که لازم است در مورد آن هشیار باشید.
-روش روانشناختی(روان درمانی)
روانشناسان متخصص در حوزه اعتیاد معتقدند که مصرف مواد اغلب بیانگر وجود نوعی مشکل در ساختار سلامت روان است. به عبارت دیگر آن‌ها بر این باورند که در بسیاری از موارد اعتیاد در نتیجه مشکلاتی نظیر افسردگی، ناتوانی در کنترل ویژگی‌هایی مثل تنوع طلبی و یا عدم برخورداری مهارت‌های مقابله‌ای کافی اتفاق می‌افتد. به همین خاطرروانشناسان سم زدایی را درمان اعتیاد نمی‌دانند بلکه آن را آغازی برای ترک پایدار می‌پندارند.
با این تفاسیر روانشناسان در کنار سم زدایی و دارو درمانی جلسات مشاوره و روان درمانی فردی را تدارک می‌بینند تا در این جلسات فرد بتوانند ریشه‌های درگیری خود با اعتیاد را بشناسد و با یادگیری روش سازگاری با آن‌ها بتواند ترک پایداری را تجربه نماید.
به طور کلی اعتیاد نوعی بیماری برگشت پذیر است .اما آنچه این مشکل را دوچندان می‌کند نادیده‌گیری عوامل روانی دخیل در اعتیاد و نپرداختن به حل و فصل آن‌هاست. برای مثال کسی که به دلیل فشارهای روحی و روانی زیاد مصرف شیره را شروع کرده پس از ترک نیز اگر مجدداً در وضعیت دشوار روحی قرار بگیرد به احتمال زیاد به مواد پناه می‌برد. اما در صورتی که فرد درمان‌های روان شناختی را دریافت کرده باشد یاد میگیرد که چگونه این شرایط را مدیریت کند و خود را از وسوسه مصرف مواد نجات دهد.
