از فواید تریاک کشیدن می توان به تسکین بخش بودن آن اشاره کرد. تریاک در طب سنتی دارای طبع سرد و خشک معرفی شده است. خواص ضد درد و ضد اسهال و ضد سرفه و خواب آور برای آن قائل هستند. تریاک در گذشته به دلیل نبود پیشرفتهای علمی امروزی بعنوان یک ماده ی تسکین دهنده ی درد و بی حسی موضعی مورد استفاده قرار می گرفت.
تریاک از ترکیبات مختلفی به نام اپیویید طبیعی تشکیل میشود که عملکرد همگی آنها در بدن همانند کار انتقال‌دهنده‌های عصبی ضد درد (اندورفین‌ها) است که از طریق تأثیر بر سلسله اعصاب مرکزی موجب تخفیف احساس درد در بدن می‌شوند، استعمال تریاک در سنین بالا معمولا باعث کاهش دردهای جزئی و مشخص میشود اما به طور کلی تدخین این مخدر باعث فرح بخشی و سرخوشی میگردد و به سن و سال مربوط نمیشود.
از منظر طب سنتی در کشورهای متفاوت نگاه های مختلفی درباره ی فواید تریاک وجود دارد که در ذیل به چند مورد بسنده میشود :
ارزیابی درد و متعاقب آن کنترل درد یک چالش بالینی است که همه ارائه دهندگان خدمات درمانی با آن روبرو هستند. با توجه به بی شماری جنبه های فیزیولوژیکی ، دارویی و روانی مراقبت از بیماران سالمند، تحمل درد در افراد، به ویژه افراد مسن دشوار است. مواد مخدر پایه اصلی درمان درد در همه گروه های سنی هستند ، اما هنگام تجویز برای جمعیتی با اختلال متابولیسم، دفع و ذخیره فیزیکی، باید به اثر بخشی و عوارض جانبی این داروهای قوی توجه شود.
در یک بررسی تصادفی از 300 جانباز آمریکایی، 44 درصد از افرادی که داروی مسکن دریافت می کردند نیز مواد افیونی دریافت کردند. استفاده فزاینده از مواد افیونی برای کنترل درد توسط پزشکان مستلزم آن است که کسانی که داروهای مخدر تجویز می کنند از ملاحظات ویژه برای درمان سالمندان مطلع باشند.
بر اساس نردبان مدیریت درد تسکینی سازمان بهداشت جهانی، بیماران مبتلا به درد متوسط تا شدید باید از داروهای ضد درد مواد مخدر به عنوان اصلی ترین درمان استفاده کنند. مواد مخدر برای کنترل درد حاد و مزمن و همچنین برای طبقات مختلف درد مانند درد بیهوشی و نوروپاتی نشان داده شده است.
متا آنالیز انجام شده توسط Furlan و همکاران در مورد اثربخشی و عوارض جانبی مواد مخدر برای دردهای مزمن غیر سرطانی به این نتیجه رسید که تریاکها در کاهش درد و بهبود فعالیتهای عملکردی بهتر از دارونما هستند و همچنین برای دردهای درد و نوروپاتی موثرتر هستند. از مواد مخدر معمولاً در مراقبت های بالینی استفاده می شود.
مهمترین تاثیرگذاری مواد مخدر برروی سیستم مرکزی مغز است. در مغز گیرنده هایی وجود دارد كه این مواد بر آنها اثر می كنند. این گیرنده ها به ۳ گروه تقسیم می شوند:
1) اثر گذاری ای که سبب تنظیم و كاهش احساس درد، كاهش فعالیت مركز تنفس، یبوست و اعتیاد می شود.
2) اثرگذاری ای که سبب كاهش احساس درد، افزایش حجم ادرار و ایجاد حالت آرامش می شود.
3) اثر گذاری ای که فقط سبب كاهش احساس درد می شود.
چند سالی هست که مشخص شد در بدن انسان موادی شبیه موادمخدر تولید می شود كه مهمترین آنها به نام آندورفین ها و آنكفالین ها است. به طور طبیعی وقتی بدن دچار آسیب های دردزا و حوادث ناراحت كننده می شود مغز این مواد را ترشح می كند و سبب كاهش احساس درد و ناراحتی می شود.
4) اثربخشی تریاک بر روی سیستم پاداش مغزی
در شرایط معمولی وقتی بشر از انجام دادن كاری لذت ببرد و به عبارتی دیگر پاداش بگیرد، از مناطق پایینی مغز او موادی به اسم دوپامین و نوراپی نفرین ترشح می شود و بر روی قشر و سایر مراكز حیاتی آن اثر می كند و احساس لذت و پاداش به او دست می دهد و سعی در تكرار آن عمل دارد.
یكی از آثار مهم مواد مخدر فعال كردن همین سیستم است بنابراین كسانی كه یك بار با این مواد آشنا می شوند چون سیستم پاداش در مغز آنها تقویت شده، تمایلی شدید به تكرار مصرف آنها پیدا می كنند.
مواد مخدر بسته به پتانسیل میزان عملکردهای شیمیایی صورت گرفته بر رویشان، سریع و کند در چربی حل می شوند. مغز انسان مقدار زیادی چربی دارد، بنابراین در مقایسه با مرفین و مشتقات آن، تریاک پس از مصرف در طی زمان نسبتا مشخصی روی مغز اثر می كند.
بنابراین آثار پاداش دهنده و خوشی آور و ضد درد محسوس میشود كدئین كه از مشتقات تریاك است به آسانی در سیستم گوارش جذب شده و در بدن تبدیل به مرفین می شود. در یك مطالعه روشن شده كه در معتادان، یكی از آثار مصرف مواد مخدر كاهش جریان خون در بعضی از نواحی مغز است.
هرچند کشیدن تریاک و مشتقات آن واكنش انسان را نسبت به حس درد كاهش می دهند اما روی عامل اصلی ایجاد درد هیچگونه اثری ندارند. یعنی پنهان کردن عامل اصلی درد با کاهش مقطعی درد. بسیاری از بیماری های بشر با درد همراه است، از جمله اضطراب، افسردگی، بیماری های استخوان و مفاصل، سرطان ها و بیماری های عفونی و قلبی و عروقی.
اما مصرف كنندگان و توصیه كنندگان به مصرف مواد توجه ندارند كه پوشاندن علائم و دردهای مزمن می تواند عواقب خیلی خطرناک و جبران ناپذیری را رقم بزند و همچنین نسبت به اثر ضد درد این مواد تحمل ایجاد می شود. یعنی مثلا در پنجمین مصرف برای اینكه همان درد اولیه كاهش یابد باید مقدار بیشتری مصرف شود، كه این مقدار گاهی تا ۳۰ برابر مقدار مصرف اولیه لازم می شود.
همچنین استعمال تریاک در اوایل مصرف، شخص كه به هر علت دچار اضطراب و ناآرامی روحی است ممكن است با مصرف مواد احساس آرامش كند. اما این پدیده ثابت شده كه در افراد مضطراب و نا آرام پس از اولین مصرف، خطر اعتیاد بسیار بالا میرود و مواد اعتیادآور قطعا پس از مدتی، خود، عامل ایجاد افسردگی و به تبع آن اضطراب آور خواهند بود.
یعنی در نهایت نه تنها با مصرف موادمخدر افسردگی، اضطراب و آلام روحی انسان كاهش نمی یابد، بلكه تشدید هم می شود زیرا تغییر خلق و ایجاد حالت شادی كاذب توسط موادمخدر فقط در اوایل مصرف ایجاد شده است.
عقیده غلط دیگری كه وجود دارد، اثر این مواد بر روی بیماری هایی مثل دیابت است.طبق تحقیقات علمی تریاک، هیچ اثری بروی انسولین ایجاد شده در بدن و تاثیر گذاری بر روی پایین و بالا برد قند خون بصورت دائم ندارد. مصرف تریاک شاید با کشیدن آن قند خون را پایین بیاورد اما پس از نکشیدن بلافاصله به جای خود بر میگردد و اثر دائمی ندارد.
مواد مخدر آن دسته از سلول های دفاعی بدن را كه مسئول از بین بردن مهاجمان به بدن هستند، كاهش می دهند و نیز با كاهش فعالیت آنها می توانند سبب رشد سلول های سرطانی شوند.
با وجود اثر بخشیهای محسوس و زود گذری چون کاهش درد، در استعمال تریاک و همچنین فواید کوتاه سرخوشی و رهایی از قید و بندهای لحظه ای ذهنی ، می توان اعتیاد به این ماده ی مخدر را جزو خطرناکترین و عمیق ترین اعتیادها دانست که ترک بسیار پر مخاطره ای را هم همراه دارد.
همچنین تاثیرات بسیار خطرناکی را هم بر روی عروق کرونری قلب و خود قلب را که سازمان بهداشت جهانی بر روی آن اذعان داشته است را که کنار هم قرار بدهیم به اهمیت برون رفت از وابستگیهای ذهنی و بدنی به این ماده ی افیونی و مخدر قوی یعنی تریاک را دو چندان می نمایاند.
بیشتر کند ذهنیها و فرایندهای فراموشی در دوران کهنسالی در بین افرادی که استعمال تریاک دارند بیشتر است.لذا باید به آن باورهای غلط درباره ی استعمال تریاک و فواید آن در سنین بالا خط بطلانی بکشیم .
