گزارش نویسی در مددکاری اجتماعی مشخصه ای برای درک بهتر مشکل مددجویان و یافتن راه حل می باشد.
مددکاری اجتماعی به عنوان شغلی حساس در حوزه رفع آسیب های اجتماعی فعالیت می نماید. شناسایی مشکلات مددجویان در این حوزه بوسیله گزارش نویسی تحلیل و دسته بندی می شود. لذا گزارش نویسی در مددکاری اجتماعی از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
مددکاران در گزارشات خود با عنوان نمودن ساختار کلی مشکل مددجو، سرنوشت رفع مشکل را معین می نمایند و ملاکی برای پیگیری پرونده مددجویان بوجود می آورند.
اهمیت گزارش نویسی جایی مشخص می شود که علاوه بر شناسایی مشکلات مددجویان، روندهای رفع آسیب نیز توسط کارشناس مددکار مشخص می شود. لذا تشخیص صحیح به علاوه رعایت اصول گزارش نویسی چه بسا می تواند سرنوشت یک مددجو را تعیین نماید.
گزارش نویسی در مددکاری اجتماعی علاوه بر اهمیت و تاثیرگذاری، اصول گزارش نویسی ویژه ای دارد. این گزارشات بطور معمول از هفت بخش تشکیل می شوند. بخش اول به اطلاعات شناسایی مددجو می پردازد. پردازش این اطلاعات، مددکار را به سمت کاربرد گزارش نویسی یا بخش دوم گزارش می رساند. در این بخش مددکار با نگاهی حرفه ای مسائل و مشکلات مددجو را شناسایی می نماید. اما گزارش نویسی به همینجا ختم نمی شود. در بخش سوم، مددکار نگاهی به تاریخچه مشکل در پس زمینه زیست مددجو می اندازد تا از رهگذر آن توانایی تحلیل و ارائه راه حل داشته باشد.
یکی از مهمترین ابعاد گزارش نویسی در این بخش به نمایش در می آید. بخش چهارم، موقعیت شرح مشکل از زبان مددکار است که حیطه تخصصی گزارش نویسی در مددکاری اجتماعی تلقی می شود. این بخش دو مرحله دارد؛ ابتدا، بیان تخصصی مشکل و پس از آن طرح کمکی و یا همان نقشه کمکی که ایده مددکار حرفه ای برای مددجوی آسیب دیده است.
اصول گزارش نویسی ایجاب می نماید تا مددکار تمامی ابعاد مشکلات مددجو را در نظر داشته باشد. لذا در مرحله پنجم گزارش نویسی ظرفیت تشخیص های ویژه مانند؛ نیازمندی مددجو به آزمایشات خاص به اطلاعات مخاطبان گزارش رسانده می شود.
گزارش نویسی مددکاری اجتماعی از مرحله ششم به بعد ابعاد جدیدی را در بر می گیرد. این ابعاد شامل پیگیری و ارزیابی روندی است که طی آن مددجو به سمت بهبودی در حال حرکت است. اجرای طرح های کمکی به همراه ارزیابی آن، در راستای استقلال مددجو از مهمترین مولفه های تشکیل دهنده گزارش نویسی در مرحله ششم تلقی می شود. اما مرحله پایانی گزارش نیز دارای استقلال محتوا است. مرحله هفتم که گزارش پیگیری مشکل نام دارد؛ روند حل مشکلات مددجو را از دور و با بررسی محیط زندگی او مورد توجه قرار می دهد.
اصول گزارش نویسی همانطور که در مراحل بالا تبیین گردید، دارای هفت بخش اصولی است و هر کدام از این مراحل برای تکمیل اطلاعات مددجو تا حل مشکلات آن ضروری می نماید.
برای درک بهتر از کاربرد گزارش نویسی در مددکاری اجتماعی، سازمان تخصصی “توسعه در کنار هم” در مرکز لندن، استانداردهای ویژه ای را تعیین نموده است که از آنها می توان به نکات ویژه ای چون، ضرورت تولید طرح برای مددکاری در کنار تهیه گزارشات اولیه و سپس خلاصه گزارش برای حل مشکلات مددجویان اشاره نمود.
مجموعه نکات فوق می تواند قدم اول برای ورود به گزارش نویسی تلقی شود که با هدف رفع مشکلات مددجویان و هرچه حرفه ای تر شدن مددکاران در نظر گرفته شده است.
نویسنده: دکتر جواد طلسچی یکتا
مدیر رسانه مددکاری اجتماعی ایرانیان
