شاید باور نکنید که اولین خودرو متصل دنیا سال 1946 به بازار آمد! خودرویی که با یک سیستم رادیویی 40 کیلویی به خطوط تلفن ثابت شهر شیکاگو وصل میشد و می توانست با تلفن های دیگر تماس بگیرد.
اما شاید بتوان اولین خودرو متصل واقعی را پروژه Onstar جنرال موتورز دانست که در سال 1996 با همکاری موتورلا طراحی شد و امکان مکان یابی، تماس موبایل و ... را فراهم کرد، جنرال موتورز برای تجاری شدن این محصول مجبور شد شبکه سلولار (شبکه انتن های موبایل) را خود توسعه و طراحی کند.
با توسعه تکنولوژی های موبایل و معرفی شبکه های 4G توسعه خودروهای متصل سرعت بیشتری گرفت و هم اکنون بیش از 500 میلیون خودرو در دنیا به اینترنت متصل اند و سرویس های مختلفی ارائه می دهند.
پایه سخت افزاری اتصال خودرو ها به اینترنت، دستگاه های تلماتیک Telematics هستند. این ابزار دارای ماژول های ردیابی، عیب یابی، ارسال و دریافت دیتا و غیره بوده و برقراری ارتباط با خودرو را میسر می کنند.
در خودرو های امروز سطوح مختلفی از دستگاه های تلماتیک به کار گرفته می شود. که یکپارچه ترین آنها سیستمهای نصب شده توسط خودروسازهاست که به صورت کامل با ECU های خودرو ادغام شده اند.
اما سیستم های بسیاری نیز قابلیت نصب روی خودروهای فعلی را دارند که به آنها تلماتیک موبایل (جدا شدنی و قابل حمل) گفته می شود.
ساده ترین مدل دستگاه های تلماتیک هم، دانگل های بلوتوثی بوده که مستقیما به پورت OBD (عیب یابی) خودرو متصل شده و اطلاعات را از طریق بلوتوث به گوشی منتقل میکنند.
دستگاه تلماتیک به زبان ساده دستگاهی است که با اتصال به خودرو از آن اطلاعات را گردآوری و از طریق اینترنت ارسال می کند. این دستگاه ها با استفاده از سیستم GPS، شبکه دیتا و سنسورهای خود اطلاعات مختلفی را همچون موارد زیر به یک سرور مرکزی ارسال می کنند
این اطلاعات در سرور ذخیره و به صورت آنی پردازش شده و هشدارهای مهم را برای مالک یا راننده خودرو ارسال می کنند. دیتای گردآوری شده در پلتفرم هم کاربردهای بسیار متنوعی خواهد داشت که در ادامه به چند مورد اشاره می کنم.
با داده های گردآوری و پردازش شده در پلتفرم، راه حل های بسیار متنوع و جذابی را می توان برای صنایع و کسب و کار های مختلف طراحی کرد. از جمله صنایع و کسب و کارهایی که میتوانند سرویس های اختصاصی خود را از پلتفرم خودرو متصل بگیرند عبارت اند از:
بازار ایران با بیش از 20 میلیون خودرو سبک فعال با تکنولوژی های قدیمی و همین طور عدم وجود رقبای خارجی، فرصتی بزرگ برای ارائه سخت افزار تلماتیک موبایل و ایجاد پلتفرم خودرو متصل درون کشور را دارد. صنعتی که می تواند به ازای هر خودرو بیش از 50 میلیون تومان گردش سالانه ایجاد کند که ارزش بازار بالقوه آن را به بیش 1 میلیون میلیارد تومان می رساند!!
اکنون بررسی میکنیم که بازیگران فعلی این صنعت نوین چه کسانی هستند و آیا آمادگی گرفتن سهم از این بازار را دارند؟
از شاهین در سال 1400 به عنوان اولین خودرو متصل پلتفرم کارخانه ای رونمایی شد. اما تا کنون این پلتفرم و نرم افزارهای آن به بازار ارائه نشده اند. به نظر می رسد سایپا هنوز نتوانسته جنبه محصول کاربردی برای کاربران را به درستی توسعه دهد.
شرکت دلفین که از بیش از 13 سال سابقه تولید و فروش دستگاه های ردیاب خودرو را دارد، از سال 98 مشغول به تحقیق و توسعه پلتفرم خودرو متصل است. سال 1400 اپلیکیشن همران برای گوشی های اندرویدی منتشر شد که به کاربران اجازه می داد به صورت زنده خودرو خود را ردیابی کنند و با اتصال به ECU موتور برخی از پارامتر های ماشین خود را تحت نظر بگیرند. اپلیکیشن همران طراحی جذابی دارد اما در عمل کاستی هایی دارد که امیدوارم بتوانند در سالهای آینده آن را برطرف کنند.
موبیکار که با ادعای اولین پلتفرم خودرو متصل وارد بازار شد، اولین شرکتی بود که با عرضه دانگل های بلوتوثی شخصی در سال 97 عیب یابی خودرو و دیاگ زدن آن را بدون نیاز به مراجعه به تعمیرگاه در دسترس مردم عادی قرار داد. موبیکار همچنان تنها شرکتی است که دیاگ شخصی آن با تمام ایسیو های خودرو مثل گیربکس، بدنه، ایموبلایزر، ترمزها و.. ارتباط برقرار می کند و محدود به موتور خودرو نیست. تیم مهندسی این شرکت تا کنون بیش از 60 مدل خودرو را تحت پوشش پروتکلهای ارتباطی خود قرار داده و به صورت Native با آنها ارتباط برقرار می کند.
محصول جدیدی که موبیکار برای اتصال خودرو به پلتفرمش عرضه کرده نام گذاری عجیب و مشابه گوشی های هوشند دارد. موبیکار محصولات جدیدش را با نام تلماتیک پلاس و تلماتیک پلاس اولترا به بازار عرضه می کند.
به نظر می رسد این استارتاپ کوچک رویاهای بزرگی در سر دارد و باید منتظر اخبار جدیدی از آنها (احتمالا نمایشگاه لوازم خودرو 1402) باشیم.
برای پاسخ به سوال اول مقاله باید بگویم که شاید هنوز حوزه پلتفرم خودرو متصل دارای بازیگر پیشرو در ایران نیست و شرکت های مختلف در حال تلاش برای خلق نیاز در بازار و گرفتن سهم هستند. اما به نظر می رسد برای دوست داران تکنولوژی و علاقه مندان خودرو زمان مناسبی برای خرید گجت های جذاب تلماتیک است.
