سید محمد حسینی
سید محمد حسینی
خواندن ۴ دقیقه·۵ سال پیش

نقشه ذهنی : آچار فرانسه مغز

برای اینکه بتوانید با این دنیای پرسرعت همگام شوید باید استراتژی‌های کاربردی خودتان را داشته باشید. به عقیده‌ی تونی بوزان ، یکی از روش‌هایی که سودمندی‌ آن برای خیلی‌ها ثابت شده ، ترسیم نقشه ذهنی است. وی این تکنیک را «آچار فرانسه مغز» نامیده است. کاربرد نقشه‌ذهنی هم درست مثل آچار فرانسه آسان و در عین حال بسیار قابل کنترل است. با استفاده از آن می‌توانید تقریبا هر نوع اطلاعاتی که در ذهن دارید یا می‌خوانید را تصویر کنید و به آنها ساختار و سازمان بدهید.

ترسیم نقشه ذهنی راهی ساده ، اما بسیار مؤثر برای تصویرسازی، سازمان دادن و ساختار بخشیدن به افکار ، دانش و اطلاعات است. بهترین نکته درباره‌ی این تکنیک آن است که نحوه کار و نمایش نقشه ذهن ، برخلاف بسیاری از روش‌های دیگر ، به روند طبیعی تفکر مغز کمک می‌کند. اطلاعات در آن واحد از راه‌های مختلفی به شکل کلمه، رنگ، تصویر، نشانه و نمایه‌های فضایی ارائه شده و به این صورت با آسان شدن پردازش مطالب، یادگیری و به یادسپردن آن‌ها نیز آسان‌تر می‌شود.

قواعد جزئی اما بسیار مهم در کار با نقشه‌های ذهنی عبارتند از :

  • نقشه‌های ذهنی همیشه با یک ایده اصلی در وسط کاغذ شروع می‌شود
  • این ایده اصلی مانند تنه درخت با شاخه‌های اصلی و فرعی احاطه می‌شود
  • هر تعداد که می‌خواهید شاخه‌های فرعی به شاخه‌های اصلی متصل کنید
  • مرتبط بودن شاخه‌ها به یکدیگر و معلق نبودن آن‌ها همیشه اهمیت دارد
  • شاخه‌های فرعی همیشه به زیر یا انتهای هر شاخه اصلی متصل می‌شوند
  • کلیدواژه‌ها روی شاخه‌ها نوشته می‌شوند. روی هر شاخه فقط باید یک کلمه نوشت. این یعنی یک موضوع را می‌شود در تمام جهات بسط داد
  • در نقشه‌های ذهنی نشانه‌ها، تصاویر و رنگ‌هایی وجود دارد که می‌تواند دربردارنده‌ی اطلاعات اضافی هم باشد

مزایایی که رسم نقشه ذهنی در مقایسه با خلاصه برداری عادی دارد عبارت است از:

+ روی ایده اصلی با وضوح بیشتری تاکید می‌شود

+اهمیت نسبی محتوا را در یک نگاه می‌توان دید. نکات مهم همراه با جزئیاتی درباره‌ی شاخه‌های فرعی در نزدیکی مرکز قرار دارد

+ ارتباط بین مفاهیم کلیدی با خطوط مرتبط کننده به آسانی قابل تشخیص است

+ این نوع ساختار به شما امکان می‌دهد اطلاعات جدید را به آسانی و بدون برهم زدن وضوح نقشه با حذف و اضافه کردن کلمه‌ها در آن جا بدهید

+ هر نقشه ذهن منحصر به فرد و یگانه است که این کمک بزرگی به حافظه می‌کند.

+ ارائه‌ی بصری یک موضوع ارتباط‌ها و اتصال‌ها را برای بیننده آشکارتر می‌کند.

+ نقشه‌های ذهن را به سرعت می‌شود به خاطر سپرد و به یاد آورد

هر جا که لازم باشد به اطلاعات و افکار ، ساختار و سازمان داد و از آن‌ها تصویرسازی کرد، می‌توان از نقشه‌ی ذهن استفاده کرد؛ بنابراین محدوده‌ی کابرد نقشه‌های ذهن بسیار گسترده است. همین نکته نشان می‌دهد که چرا به نقشه‌ی ذهن آچار فرانسه مغز هم می‌گویند.

این هم چند مثال برای نحوه پیاده کردن نقشه‌های ذهنی :

  • آماده کردن سخنرانی‌ها ، مقاله‌ها، معرفی کالاها ، ارائه‌ی مطالب
  • یادداشت برداری از سخنرانی‌ها و کلاس‌ها و تهیه‌ی خلاصه‌ها از کتاب‌ها و متون
  • تهیه سوابق و صورتجلسه‌ها و یادداشت برداری از بحث‌ها
  • مدیریت دانش یا جمع آوری انواع تحقیقات
  • نمایان کردن مسائل و مرتب کردن افکار برای پیدا کردن راه‌حل‌ها و بحث در مورد این مسائل
  • کمک به ساختار و سازمان‌دهی در مدیریت پروژه

در سال‌های اخیر مجموعه بزرگی از نرم‌افزارها ابداع شده تا بر امکانات نقشه‌های سنتی تهیه شده با قلم و کاغذ بیفزاید. با کمک نرم‌افزارها می‌شود نقشه‌های ذهن را اصلاح و دستکاری کرد و آن‌ها را به آسانی گسترش داد و به سایر مطالب دیجیتال متصل کرد . اما نباید برنامه‌های رایانه‌ای را که قابلیت کشیدن نقشه ذهنی را دارند یا می‌شود با آنها نکاتی را قابل مشاهده کرد ، با خود تکنیکِ کشیدن نقشه ذهنی مقایسه و نرم‌افزار را جانشین قلم و کاغذ و روش سنتی کرد. قلم و کاغذ و نرم افزار ، هرکدام جایگاه خود را دارند و از هر یک باید به اقتضای موقعیت استفاده کرد . برای مثال از دیدگاه روان‌شناسی اگر هدف ، یادگیری و حفظ کردن است، نوشتن و کشیدن نقشه‌های ذهن با دست مناسب‌تر و ارجح‌تر از رایانه خواهد بود. در تلاش های خلاقانه هم کار با چند قلم و کاغذ مختلف برای خیلی‌ها موثرترین روش است.

از طرفی نرم افزار برای مدیریت پروژه و وارد کردن اطلاعات دیجیتال مناسب‌تر است. نقشه‌های رایانه‌ای را می‌شود به عنوان نوعی مرکز کنترل در نظر گرفت تا از طریق آن، همه اطلاعات مهم را دید و به یاد آورد.

این کار شبیه به راندن یک اتومبیل است. این که چه اتومبیلی می‌رانید به کاری که می‌خواهید انجام دهید و تمایلات شخصی‌تان بستگی دارد. آنچه بیش و پیش از هرچیزی اهمیت دارد این است که رانندگی بلد باشید.



نقشه ذهنیتندخوانیمایندمپمهارت مطالعهنقشه ذهن
از رشد و تعالی می‌خوانم، می‌نویسم و می‌گویم. از کتاب و کتابخوانی. instagram.com/hoseini.blog
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید