Regex (عبارات باقاعده) به زبان ساده، یک زبان جستجوی پیشرفته است که به جای پیدا کردن یک کلمه دقیق، به شما اجازه میدهد یک الگو (Pattern) را جستجو کنید. این تعریف، پاسخ فوری و ساده شماست.
اما این تعریف فنی، قدرتمندترین سلاح پنهان شما در گوگل سرچ کنسول را توصیف میکند. در حالی که فیلترهای معمولی (Contains) شما را به تحلیلهای ساده، گزارشهای متعدد و ساعتها کار در اکسل محدود میکنند، Regex به شما این امکان را میدهد که سوالات استراتژیک و پیچیدهای از دادههای خود بپرسید: «چگونه تمام کوئریهای سوالی را پیدا کنم؟» یا «چگونه عملکرد ۳ دستهبندی مختلف سایت را با هم مقایسه کنم؟».
در این راهنما، ما از تئوری عبور کرده و به شما نشان میدهیم که چگونه این «ابر وقدرت» تحلیلی را فعال کنید و الگوهایی را کشف کنید که رقبای شما هرگز نخواهند دید.
در دنیایی که هر روز با کوهی از دادههای خام از ابزارهایی مانند گوگل آنالیتیکس، سرچ کنسول و لاگهای سرور مواجه هستیم، بزرگترین چالش ما دسترسی به داده نیست، بلکه استخراج هوشمندانه اطلاعات از این دادههاست. ما به ابزاری نیاز داریم که بتواند نویزها را فیلتر کرده و الگوهای معنادار را بیرون بکشد. Regex (عبارات باقاعده) دقیقاً همان ابرقدرتی است که به شما این توانایی را میدهد. این ابزار، مرز بین یک تحلیلگر داده سطح متوسط و یک متخصص ارشد سئو است که میتواند دادهها را نه فقط «بخواند»، بلکه «مهندسی» کند.
اگر Ctrl+F (یا Find) در نرمافزارهای عادی به شما اجازه میدهد یک کلمه دقیق را پیدا کنید، Regex به شما اجازه میدهد یک الگو (Pattern) را پیدا کنید.
به زبان ساده، Regex (مخفف Regular Expressions یا عبارات باقاعده)، یک زبان یا سینتکس نشانهگذاری ویژه است که برای تعریف یک الگوی جستجو در متن استفاده میشود. این مفهوم در علم کامپیوتر، یک زبان رسمی برای شناسایی، تطبیق، اعتبارسنجی و استخراج رشتههای متنی (Strings) است.
مثال ساده:
جستجوی عادی: شما میتوانید example.com را جستجو کنید.
جستجوی با Regex: شما میتوانید الگویی بنویسید که «هر آدرس ایمیلی که به example.com ختم میشود» یا «هر URL که شامل کلمه blog و یک عدد ۴ رقمی است» را پیدا کند.
این توانایی در تعریف الگوهای پیچیده، Regex را به ابزاری حیاتی برای فیلتر کردن و دستهبندی دادهها در سئو و بازاریابی دیجیتال تبدیل کرده است.
Regex در نگاه اول ممکن است شبیه به کاراکترهای تصادفی و گیجکننده به نظر برسد، اما در واقع از مجموعهای از «متاکاراکترها» (Meta-characters) با معانی مشخص ساخته شده است. درک این اجزای سازنده، کلید تسلط بر این زبان قدرتمند است.
در ادامه، برخی از اساسیترین و مهمترین سینتکسهای Regex آمدهاند:
۱. تطبیقدهندههای پایه (Basic Matchers):
. (نقطه): با هر کاراکتر تکی مطابقت دارد (به جز خط جدید).
\d: با هر عدد تکی (0-9) مطابقت دارد.
\s: با هر فاصله خالی (Space, Tab) مطابقت دارد.
\w: با هر کاراکتر کلمه (حروف الفبا، اعداد و _) مطابقت دارد.
۲. تعیینکنندههای تعداد (Quantifiers):
* (ستاره): با صفر یا بیشتر از کاراکتر قبلی مطابقت دارد.
+ (بعلاوه): با یک یا بیشتر از کاراکتر قبلی مطابقت دارد.
? (علامت سوال): با صفر یا یکی از کاراکتر قبلی مطابقت دارد (اختیاری میکند).
{n}: دقیقاً با n بار تکرار کاراکتر قبلی مطابقت دارد. (مثلاً \d{3} یعنی دقیقاً ۳ عدد).
۳. لنگرها (Anchors):
^ (هشتک): نشاندهنده شروع یک رشته یا خط است. (مثلاً ^salam یعنی کلمهای که با "salam" شروع میشود).
$ (دلار): نشاندهنده پایان یک رشته یا خط است. (مثلاً com$ یعنی رشتهای که با "com" تمام میشود).
۴. گروهبندی و منطق (Grouping & Logic):
[] (براکت): یک "مجموعه کاراکتر" تعریف میکند. با هر کاراکتر تکی داخل براکت مطابقت دارد. (مثلاً [aeiou] با هر حرف صدادار مطابقت دارد).
() (پرانتز): یک عبارت را گروهبندی میکند.
| (پایپ): به معنای "یا" (OR) منطقی است. (مثلاً (cat|dog) هم با 'cat' و هم با 'dog' مطابقت دارد).
۵. کاراکتر گریز (Escape Character):
\ (بکاسلش): معنای ویژه یک متاکاراکتر را خنثی میکند. اگر بخواهید خودِ کاراکتر "نقطه" (.) را پیدا کنید (و نه "هر کاراکتری")، باید از \. استفاده کنید.
گوگل سرچ کنسول (GSC) بدون شک، حیاتیترین منبع داده برای هر متخصص سئو است. این ابزار به ما میگوید که کاربران چگونه ما را در گوگل پیدا میکنند. با این حال، تا پیش از معرفی فیلتر Regex (عبارات باقاعده)، تحلیلگران حرفهای همیشه با محدودیتهای بزرگی مواجه بودند. افزودن قابلیت فیلتر بر اساس Regex، یک بهروزرسانی ساده نبود؛ بلکه یک انقلاب در نحوه تحلیل دادهها بود که به سئوکاران اجازه داد به جای «نگاه کردن» به دادهها، آنها را «بازجویی» کنند و الگوهایی را کشف کنند که قبلاً غیرممکن بود.
فیلترهای استاندارد سرچ کنسول (Contains, Does not contain, Exact) ابزارهای خوبی برای تحلیلهای سریع و ساده هستند، اما به طرز ناامیدکنندهای «کُند» و محدودند.
مشکل اصلی اینجاست که این فیلترها به شما اجازه پرسیدن سوالات پیچیده را نمیدهند.
مثال محدودیت: فرض کنید میخواهید تمام کوئریهایی را ببینید که شامل کلمات «قیمت» یا «خرید» هستند. با فیلترهای معمولی، شما باید دو گزارش جداگانه اجرا کنید (یکی برای «قیمت» و یکی برای «خرید») و سپس نتایج را به صورت دستی در اکسل با هم ادغام کنید.
مثال محدودیت بدتر: حالا فرض کنید میخواهید تمام کوئریهای سوالی (آنهایی که با "چگونه"، "چطور"، "چیست" و "آیا" شروع میشوند) را پیدا کنید تا برای آنها محتوای FAQ بسازید. فیلتر معمولی Contains در اینجا کاملاً بیفایده است.
فیلترهای معمولی شما را مجبور به صادرات داده (Export) و صرف ساعتها زمان در Google Sheets یا Excel برای انجام تحلیلهایی میکنند که باید در چند ثانیه قابل انجام باشند.
یادگیری آموزش فیلتر با رجکس در سرچ کنسول، مانند ارتقا از یک چاقوی جیبی به یک جعبه ابزار جراحی دقیق است. مزایای استراتژیک آن عبارتند از:
دقت فوقالعاده (Surgical Precision): شما میتوانید دقیقاً همان الگویی را که در ذهن دارید، فیلتر کنید. به جای جستجوی یک کلمه، شما یک الگو را جستجو میکنید (مثلاً: کوئریهایی که دقیقاً ۵ کلمه دارند و با کلمه "بهترین" شروع میشوند).
صرفهجویی عظیم در زمان (Efficiency): تمام آن گزارشهای جداگانهای که در اکسل ادغام میکردید، اکنون با یک دستور Regex در ۵ ثانیه قابل اجرا هستند.
کشف فرصتهای پنهان (Opportunity Mining): این بزرگترین مزیت است. شما میتوانید الگوهایی را کشف کنید که رقبای شما نمیبینند. برای مثال، میتوانید کوئریهای "مقایسهای" (X vs Y) را که حاوی نام برند شما نیستند، پیدا کنید و برای آنها محتوای «جایگزین» بسازید.
گزارشدهی هوشمندتر: شما میتوانید گزارشهایی بسیار دقیقتر و عمیقتر برای مدیران یا مشتریان خود بسازید که مستقیماً به اهداف کمپین (KPIs) پاسخ میدهند.
پاسخ ساده این است: هر زمانی که سوال شما پیچیدهتر از "شامل این کلمه باشد" است. اگر میخواهید دادهها را بر اساس یک قاعده فیلتر کنید، به Regex نیاز دارید.
در اینجا چند سناریوی کلاسیک برای استفاده از فیلتر "مطابقت با Regex" آورده شده است:
زمانی که به دنبال چندین کلمه کلیدی به صورت "یا" (OR) هستید:
سناریو: میخواهید عملکرد تمام کلمات مرتبط با برندتان (با غلطهای املایی رایج) را در یک گزارش ببینید.
مثال Regex: (rankarchitect|rank architect|رنک آرشیتکت)
زمانی که میخواهید کوئریهای سوالی را دستهبندی کنید:
سناریو: شناسایی فرصتهای تولید محتوای اطلاعاتی و FAQ.
مثال Regex: ^(چگونه|چطور|چیست|آیا|کدام|چرا) (علامت ^ یعنی «شروع با»)
زمانی که میخواهید کوئریها را بر اساس تعداد کلمات فیلتر کنید:
سناریو: تحلیل کلمات کلیدی دمدراز (Long-tail) که مثلاً بیش از ۵ کلمه دارند.
مثال Regex: (\s.*\s.*\s.*\s.*) (الگویی برای یافتن حداقل ۵ کلمه)
زمانی که میخواهید الگوهای خاص تجاری را پیدا کنید:
سناریو: پیدا کردن تمام کوئریهای مقایسهای.
مثال Regex: (مقایسه|در مقابل|vs)
تسلط بر Regex در سرچ کنسول، توانایی شما در استخراج اطلاعات استراتژیک از دادههای خام را به سطح کاملاً جدیدی ارتقا میدهد.
تسلط بر Regex به معنای حفظ کردن تمام سینتکسها نیست؛ بلکه به معنای داشتن مجموعهای از "دستورهای آماده" (Recipes) برای پاسخ به سوالات کلیدی سئو است. این الگوها، پرکاربردترین دستورهایی هستند که ۹۰٪ نیازهای تحلیلی شما را پوشش میده.
این، پرکاربردترین دستور Regex و راهحل مستقیم برای محدودیت فیلترهای معمولی سرچ کنسول است. کاراکتر | (پایپ) به معنای "یا" (OR) منطقی است و به شما اجازه میدهد چندین عبارت را در یک فیلتر جستجو کنید.
سناریو: شما میخواهید عملکرد تمام کلمات کلیدی مرتبط با یک خوشه تجاری (مثلاً "خرید"، "قیمت"، "فروش") را به صورت یکجا ببینید.
فیلتر: Query | Matches regex
الگوی Regex:
Code snippet
(خرید|قیمت|فروش)
توضیح: این الگو تمام کوئریهایی را که شامل کلمه «خرید» یا «قیمت» یا «فروش» هستند، به شما نشان میدهد.
سناریوی پیشرفتهتر: رصد عملکرد برند، شامل تمام غلطهای املایی رایج.
الگوی Regex:
Code snippet
(rank architect|rankarchitect|رنک آرشیتکت|رنک ارشیتکت)
این الگو برای درک عمیقتر ساختار جملات کاربران حیاتی است. ما در اینجا از ^ (شروع)، $ (پایان) و .* (هر کاراکتری) استفاده میکنیم.
۱. کوئریهایی که با کلمه خاصی شروع میشوند:
سناریو: شناسایی تمام کوئریهای سوالی و اطلاعاتی (فرصتهای تولید محتوای FAQ).
فیلتر: Query | Matches regex
الگوی Regex:
Code snippet
^(چگونه|چطور|آیا|چیست|کدام)
توضیح: کاراکتر ^ (هشتک) الگو را به شروع عبارت محدود میکند.
۲. کوئریهایی که با کلمه خاصی تمام میشوند:
سناریو: پیدا کردن جستجوهای محلی که به یک شهر خاص ختم میشوند.
فیلتر: Query | Matches regex
الگوی Regex:
Code snippet
(در تهران|تهران)$
توضیح: کاراکتر $ (دلار) الگو را به پایان عبارت محدود میکند.
۳. کوئریهایی که شامل دو کلمه با ترتیب مشخص (اما با فاصله متغیر) هستند:
سناریو: پیدا کردن عباراتی که کاربر کلمه «سئو» را قبل از «مقاله» به کار برده است (مانند «سئو مقاله» یا «سئو و بهینه سازی مقاله»).
فیلتر: Query | Matches regex
الگوی Regex:
Code snippet
سئو.*مقاله
توضیح: سینتکس .* به معنای "صفر یا هر تعداد کاراکتر دلخواه" است. این الگو به دنبال «سئو»، سپس «هر چیزی» و سپس «مقاله» میگردد.
قدرت Regex فقط برای فیلتر کردن کوئریها نیست؛ بلکه برای فیلتر کردن صفحات (Pages) نیز فوقالعاده است. این به شما اجازه میدهد عملکرد بخشهای مختلف سایتتان را با هم مقایسه کنید.
اقدام حیاتی: در سرچ کنسول، ابتدا روی فیلتر Page کلیک کنید (نه Query).
سناریو: شما میخواهید عملکرد کلی تمام مقالات خود در دو دستهبندی «سئو» و «بازاریابی محتوایی» را با هم در یک گزارش ببینید.
فیلتر: Page | Matches regex
الگوی Regex:
Code snippet
/(blog/seo/|blog/content-marketing/)
توضیح: این الگو تمام URLهایی را که شامل مسیر /blog/seo/ یا /blog/content-marketing/ باشند، برمیگرداند.
سناریوی پیشرفتهتر: مقایسه عملکرد کل وبلاگ با کل فروشگاه.
الگوی Regex (با استفاده از لنگر شروع):
Code snippet
^https://www.yourdomain.com/(blog|shop)/
توضیح: این الگو تمام صفحاتی را که URL آنها با آدرس دامنه شما و سپس /blog/ یا /shop/ شروع میشود، فیلتر میکند.
استفاده از Regex در سرچ کنسول مانند کار با یک چاقوی جراحی است؛ اگر دستتان نلرزد، نتایج شگفتانگیزی خلق میکنید، اما اگر یک اشتباه کوچک در سینتکس داشته باشید، ممکن است دادههای اشتباهی را استخراج کنید و بر اساس آن، تصمیمات استراتژیک اشتباهی بگیرید. دو مورد از رایجترین اشتباهات مفهومی که تحلیلگران تازهکار با آنها مواجه میشوند، مربوط به «لنگرها» و «حساسیت به حروف» است.
این، مهمترین و رایجترین اشتباه مفهومی در استفاده از رجکس سرچ کنسول است.
رفتار پیشفرض (بدون لنگر): اگر شما هیچ لنگری (^ یا $) در الگوی خود قرار ندهید، فیلتر Regex سرچ کنسول به صورت پیشفرض مانند "Contains" (شامل بودن) عمل میکند.
مثال: اگر فیلتر کنید سئو، سرچ کنسول هر کوئری که کلمه «سئو» در هر جای آن باشد را برمیگرداند (مانند «آموزش سئو»، «سئو چیست»، «مقاله درباره سئو»).
اشتباه کجاست؟ اشتباه زمانی رخ میدهد که شما میخواهید کوئریهایی را پیدا کنید که فقط با یک کلمه خاص شروع میشوند، اما فراموش میکنید از لنگر ^ (هشتک) استفاده کنید.
مثال اشتباه: شما میخواهید کوئریهای سوالی را پیدا کنید و فیلتر میکنید (چگونه|چیست). سرچ کنسول کوئری «آموزش چگونه سئو کنیم» را هم برمیگرداند، چون «شامل» کلمه «چگونه» است، در حالی که این کوئری با «چگونه» شروع نشده و جزو هدف شما نبوده است.
راهحل درست: شما باید الگو را به شروع رشته "لنگر" بزنید: ^(چگونه|چیست)
اشتباه دوم (لنگر پایان $): شما میخواهید کوئریهایی را پیدا کنید که دقیقاً برابر با کلمه "سئو" هستند (و نه چیز دیگر).
مثال اشتباه: فیلتر میکنید سئو. این الگو «سئو سایت» را هم برمیگرداند.
مثال اشتباه دوم: فیلتر میکنید ^سئو. این الگو «سئو سایت» را هم برمیگرداند (چون با «سئو» شروع شده).
راهحل درست (تطبیق دقیق): شما باید الگو را هم از ابتدا و هم از انتها قفل کنید: ^سئو$
این یک نکته فنی بسیار مهم است که میتواند ساعتها در زمان شما صرفهجویی کند و از نوشتن الگوهای پیچیده و غیرضروری جلوگیری کند.
قانون اصلی: فیلتر Regex در ابزار گوگل سرچ کنسول، به صورت پیشفرض Case-Insensitive است (یعنی به حروف کوچک و بزرگ حساس نیست).
این به چه معناست؟ این یعنی شما نیازی نیست نگران نحوه تایپ کردن کاربر (از نظر بزرگی یا کوچکی حروف انگلیسی) باشید.
مثال: اگر شما میخواهید تمام کوئریهای مربوط به "SEO" و "Google" را پیدا کنید:
الگوی اشتباه (و غیرضروری): (seo|SEO|Seo|google|Google|GOOGLE)
الگوی درست (و بهینه): (seo|google)
این الگوی ساده به طور خودکار SEO, Seo, Google, gOoGlE و هر ترکیب دیگری را پیدا خواهد کرد. این رفتار پیشفرض، کار تحلیل برندها و کلمات اختصاری انگلیسی را بسیار سادهتر میکند.
در پایان این مسیر، یک حقیقت روشن میشود: تسلط بر Regex (عبارات باقاعده) در سرچ کنسول، یک مهارت فنی اختیاری یا ابزاری برای خودنمایی نیست؛ این ارتقای سطح بازی و تغییر کامل ذهنیت شما در تحلیل دادههاست.
دادههای گوگل سرچ کنسول، معدن طلای استراتژی سئوی شما هستند. فیلترهای معمولی به شما اجازه میدهند در سطح زمین قدم بزنید و سنگهای روی سطح را جمع کنید، اما Regex به شما ابزار حفاری عمیق میدهد تا به رگههای طلای پنهان دست یابید. این ابزار، مرز دقیق بین «گزارشدهی دادهها» و «بازجویی استراتژیک از دادهها» را مشخص میکند.
در حالی که رقبای شما ساعتها زمان در فایلهای اکسل صرف میکنند تا الگوهای ساده را به صورت دستی به هم بچسبانند، شما اکنون میتوانید در چند ثانیه، پیچیدهترین سوالات کمپین خود را مستقیماً از گوگل بپرسید. شما دیگر یک «جمعآورنده داده» (Data Collector) نیستید؛ شما یک «شکارچی فرصت» (Opportunity Hunter) هستید.
از این ابرقدرت جدید استفاده کنید. دادهها منتظر سوالات هوشمندانهتر شما هستند.
