گردشگری یا ورود توریست به یک کشور، فراتر از اینکه فقط به معنای سفر افراد از یک نقطه به نقطهای دیگر باشد، یکی از مهمترین محرکهای اقتصادی به حساب میآید. حضور توریستها در هر کشوری، زنجیرهای از فعالیتهای اقتصادی را به حرکت درمیآورد که میتواند مستقیماً و غیرمستقیم بر رشد اقتصادی، اشتغال، توسعه شهری و حتی بالارفتن سطح فرهنگی و اجتماعی تأثیرگذار باشد. در این مطلب به شکل مشخص و بدون حاشیه به این سوال میپردازیم که توریست چه نقشی در اقتصاد کشور ایفا میکند.
یکی از واضحترین تأثیرات حضور توریست در اقتصاد، افزایش درآمد مستقیم برای کسبوکارهای مرتبط با گردشگری است. هتلها، رستورانها، فروشگاههای صنایع دستی، مراکز تفریحی، خطوط حملونقل و حتی راهنمایان تور، همگی مستقیماً از پولی که توریستها خرج میکنند بهره میبرند. این درآمد مستقیم، باعث رونق صنوف مختلف و گردش پول در بازار میشود. هر توریست، در مدت اقامت خود، مبالغی را صرف غذا، اقامت، حملونقل و خرید میکند که در مجموع تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد محلی دارد.
گردشگری از جمله صنایعی است که میتواند در کوتاهمدت و با هزینه کمتر نسبت به سایر صنایع، اشتغالزایی کند. از راننده تاکسی گرفته تا مدیر هتل، از فروشنده بازارچههای محلی تا کارکنان موزهها، همه و همه میتوانند بهواسطه حضور توریستها شغل داشته باشند. این مشاغل نهتنها تنوع بالایی دارند بلکه در سطوح مختلف مهارتی نیز ایجاد میشوند؛ یعنی هم نیروی کار ساده و هم نیروی کار ماهر میتوانند از این فرصتها بهره ببرند.
یکی دیگر از اثرات مهم جذب گردشگر، توسعه زیرساختهای شهری و منطقهای است. برای جذب و حفظ توریست، کشورها ناگزیر میشوند وضعیت جادهها، فرودگاهها، سیستم حملونقل عمومی، امکانات اقامتی و بهداشتی را بهبود ببخشند. این بهبود زیرساختها، تنها به نفع توریستها نیست بلکه مردم محلی نیز از آن بهرهمند میشوند. در واقع، بسیاری از پروژههای توسعهای که به بهانه جذب گردشگر اجرا میشوند، در نهایت کیفیت زندگی ساکنان را هم افزایش میدهند.
در بسیاری از کشورها، گردشگری یکی از منابع اصلی تأمین ارز خارجی محسوب میشود. توریستها پول رایج کشور خود را تبدیل به ارز محلی میکنند و این ورود ارز میتواند در تقویت ارزش پول ملی، تأمین نیازهای ارزی کشور و حتی کاهش وابستگی به صادرات خام مؤثر باشد. ورود ارزهای خارجی، بانکها و بازار مالی کشور را فعالتر میکند و در سطح کلان، تعادل تراز تجاری کشور را بهبود میبخشد.
تأثیر توریست فقط به مشاغل مستقیم مرتبط با گردشگری محدود نمیشود. حضور گردشگران میتواند باعث رونق صنایعی مثل کشاورزی (برای تأمین مواد غذایی)، صنایع دستی، پوشاک، حملونقل، فناوری اطلاعات (برای خدمات رزرو آنلاین) و بسیاری صنایع دیگر شود. حتی فعالیتهایی مثل تبلیغات، تولید محتوای گردشگری، ساخت اپلیکیشنهای سفر و توسعه پلتفرمهای آنلاین همگی به دنبال رونق گردشگری جان تازهای میگیرند.
هر توریستی که وارد یک کشور میشود، تجربهای از فرهنگ، رفتار مردم، طبیعت و شهرهای آن کشور با خود میبرد. اگر این تجربه مثبت باشد، بهطور غیرمستقیم باعث تبلیغ کشور در میان دیگران میشود. این بهبود تصویر جهانی میتواند سرمایهگذاران خارجی را جذب کند، صادرات محصولات محلی را افزایش دهد و حتی جایگاه سیاسی کشور را در سطح بینالمللی تقویت کند. بنابراین حضور توریستها تنها یک اتفاق اقتصادی نیست؛ بلکه یک سرمایهگذاری اجتماعی و فرهنگی هم محسوب میشود.
یکی از ویژگیهای مثبت گردشگری این است که لزوماً به مناطق بزرگ شهری محدود نمیشود. بسیاری از جاذبههای گردشگری در مناطق روستایی یا کمتر توسعهیافته قرار دارند. توسعه این مناطق از طریق جذب توریست، میتواند بیکاری را کاهش دهد، باعث مهاجرت معکوس شود و زمینه رشد اقتصادی را به طور گستردهتر فراهم کند. در واقع گردشگری یکی از بهترین ابزارها برای توزیع عادلانهتر ثروت بین مناطق مختلف یک کشور است.
گردشگری فقط یک صنعت خدماتی ساده نیست؛ بلکه یک محرک قدرتمند اقتصادی است که میتواند با فعال کردن مشاغل مختلف، جذب ارز خارجی، توسعه زیرساختها و حتی بهبود تصویر جهانی کشور، نقش کلیدی در رشد اقتصادی ایفا کند. برای هر کشوری که به دنبال توسعه پایدار است، توجه جدی به صنعت گردشگری و توریست میتواند یک فرصت بزرگ باشد. با برنامهریزی صحیح، حمایت از کسبوکارهای مرتبط و حفظ کیفیت خدمات، میشود این فرصت را به بهترین شکل به نفع اقتصاد کشور به کار گرفت.
